Αντώνης Σαμαράς: Πώς ξεκίνησε η κόντρα, το πρώτο ρήγμα με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και η οριστική ψύχρανση των σχέσεων
Πώς ράγισε το γυαλί
Η επιθυµία του Αντώνης Σαμαρά να «αγκαλιάσει» το κοινό δεξιά της Νέας ∆ημοκρατίας και η ευθεία αµφισβήτηση του πυρήνα της εξωτερι κής πολιτικής που ακολουθεί η κυβέρνηση
Τον Φεβρουάριο του 2015, µετά την ήττα της Νέας ∆ημοκρατίας στις εθνικές εκλογές, το κλίµα στο κόµµα ήταν βαρύ για τον Αντώνη Σαµαρά, που δεν παραιτήθηκε από την ηγεσία του, βλέποντας ωστόσο να αναπτύσσεται σταδιακά ένα υπόγειο ρεύµα αµφισβήτησης στο πρόσωπό του.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, έκανε µια κίνηση-έκπληξη: πρότεινε στον Κυριάκο Μητσοτάκη να γίνει κοινοβουλευτι κός εκπρόσωπος της Ν.∆., µία από τις σηµαντικότερες θέσεις για κόµµα αντι πολίτευσης. Αρκετοί εισηγήθηκαν στον κ. Μητσοτάκη να µη δεχθεί την πρότα ση, καθώς εκτιµούσαν ότι αργά ή γρή γορα ο κ. Σαµαράς θα έφευγε από την ηγεσία. Εκείνος όµως είχε τελείως δι αφορετικό σκεπτικό. Η σχέση του µε τον Αντώνη Σαµαρά είχε αρχίσει πλέ ον να ξεπερνάει τα παραδοσιακά στε γανά λόγω των γεγονότων της δεκαε τίας του ’90 και ήθελε να συνεχίσει σε αυτή την πορεία.
Αρκετούς µήνες αργότερα, όταν ήρθε η ώρα της εσωκοµµατικής αναµέτρη σης, ο πρώην πρωθυπουργός, σκε πτόµενος στρατηγικά, αποφάσισε να «ρίξει τα χαρτιά» του –παρασκηνιακά και ποτέ φανερά– στην υποψηφιότητα Μητσοτάκη, τον οποίο τότε δεν στήριζε δηµόσια ούτε ένα µέλος της Κοινοβου λευτικής Οµάδας της Νέας ∆ηµοκρατίας. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξελέγη στην προεδρία και τα επόµενα τέσσερα χρόνια ο στόχος ήταν κοινός: η ανατροπή του Αλέξη Τσίπρα και της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Σε δύσκολα και ιδιαίτε ρου χειρισµού θέµατα, από τη Novartis µέχρι τη Συµφωνία των Πρεσπών, οι δύο άνδρες συµπορεύτηκαν, έστω και αν δεν ταυτίστηκαν πλήρως. Τον Ιούλιο του 2019 ο στόχος επετεύ χθη.
Το πρώτο ρήγµα στις σχέσεις τους φέρεται να ήρθε, ωστόσο, πολύ γρήγο ρα, καθώς ο κ. Σαµαράς προσδοκούσε –και φηµολογείται ότι το είχε συµφω νήσει µάλιστα µε τον κ. Μητσοτάκη– να γίνει ο επόµενος επίτροπος της Ελ λάδας στην Ευρωπαϊκή Ενωση και ο πρώτος Ελληνας που θα έπαιρνε θέση αντιπροέδρου στην Κοµισιόν, κάτι που τελικά πέτυχε ο Μαργαρίτης Σχοινάς.
Εντούτοις, η καλή προσωπική χηµεία που είχε αναπτυχθεί µεταξύ του Αντώ νη Σαµαρά και του Γρηγόρη ∆ηµητρι άδη και οι τακτικές επαφές που είχαν βοήθησαν να υπάρχει µια λειτουργική σχέση µεταξύ του νυν και του πρώην πρωθυπουργού. Ταυτόχρονα, κάποιοι βουλευτές του περιβάλλοντος Σαµαρά, όπως ο Νότης Μηταράκης, ο Ανδρέ ας Κατσανιώτης και ο Γιώργος Στύλιος, αξιοποιήθηκαν στο πρώτο κυβερνητι κό σχήµα του κ. Μητσοτάκη.
Από το φθινόπωρο του 2021, µετά την παραίτηση του κ. ∆ηµητριάδη από τη θέση του γενικού γραµµατέα του πρω θυπουργού, η απευθείας επικοινωνία –στον βαθµό που υπήρχε την πρώτη διετία τουλάχιστον– χάθηκε και απο καταστάθηκε σε έναν βαθµό όταν ήρθε τον Ιούλιο του 2023 στο Μέγαρο Μαξίµου ο πρώην στενός συνεργάτης του κ. Σαµαρά, Σταύρος Παπασταύ ρου, ο οποίος ωστόσο παραιτήθηκε τον περασµένο Μάρτιο.
Στο ενδιάµεσο, βέβαια, µια σειρά ζητηµάτων, από τη θεσµοθέτηση της ισότητας στον γάµο µέχρι την ελληνοτουρκική προσέγγιση, προξένησαν την ενόχληση του Αντώνη Σαµαρά, ο οποίος παράλληλα είδε ότι στα δεξιά της Νέας ∆ηµοκρατίας έχει αναπτυχθεί µια ζωηρή κινητικότητα και επέλεξε να «αγκαλιάσει» αυτό το κοινό. Παρά το γεγονός ότι ο κ. Μητσοτάκης είχε πρωτύτερα αποσύρει ουσιαστι κά από την κάλπη τον τότε περιφε ρειάρχη Πελοποννήσου και προ σωπικό φίλο της οικογένειάς του, Παναγιώτη Νίκα, και είχε υποστη ρίξει τον πρώην συνεργάτη του κ. Σαµαρά, ∆ηµήτρη Πτωχό –ο οποί ος και τελικά εξελέγη–, ο πρώ ην πρωθυπουργός είχε ήδη αρχίσει να χαράσσει τη δική του πορεία. Οι παρεµβάσεις του για τα εθνικά θέµατα (και όχι µόνο) πύκνωναν, και σε συχνότητα και σε ένταση, ενώ ο ίδιος επιχειρούσε πλέον ανοιχτά να εµφανίζεται ότι ακολουθεί απολύτως κοινή γραµµή µε τον Κώστα Καραµανλή. Μέχρι σχετικά πρόσφατα, η «γραµ µή» του Μεγάρου Μαξίµου ήταν λιτή και πάγια: οι πρώην πρωθυπουργοί έχουν το δικαίωµα να διατυπώνουν τις απόψεις τους, ουδέν περαιτέρω σχόλιο.
Στις 17 Οκτωβρίου η γραµµή αυτή «έσπασε» για πρώτη φορά. Από τις Βρυξέλλες, µετά τη Σύνοδο Κορυ φής, ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε πως «για τον κ. Σαµαρά θα πω ότι οι από ψεις του είναι σεβαστές». Συνέχισε δε ως εξής: «Θέλω να θυµίσω, ήταν τέως πρωθυπουργός, ήταν ο άνθρωπος ο οποίος συναντήθηκε µε τον κ. Ερντο γάν και επί διακυβέρνησης του κ. Σα µαρά και µε υπουργό τον κ. Βενιζέλο γινόντουσαν και διερευνητικές επαφές. Απλά για να υπενθυµίσω λίγο τι συνέ βαινε εκείνη την περίοδο». ΚΛΙΜΑΚΩΣΗ Είχε προηγηθεί η κλιµάκωση της ρη τορικής του κ. Σαµαρά, ο οποίος αµ φισβήτησε ευθέως τις πολιτικές που ακολουθεί η κυβέρνηση και στο Κυ πριακό και στα Ελληνοτουρκικά. Για το µεν πρώτο, σε οµιλία του στη Λευ κωσία, χρησιµοποίησε τη φράση «Μα κριά από νέους εµπαιγµούς σε βάρος της Κύπρου ή “λύσεις” άδικες και κα ταστροφικές, όπως αυτές που ακού γεται ότι “µαγειρεύονται” − εκ παραλ λήλου και µε το Αιγαίο πλέον». Για τα δε Ελληνοτουρκικά είπε επιπρόσθε τα πως «τα “ήρεµα νερά” (σ.σ.: φρά ση που έχει χρησιµοποιήσει κατ’ εξα κολούθηση ο Κυριάκος Μητσοτάκης), όταν οδηγούν σε σιωπηλή αποδοχή τε τελεσµένων, φέρνουν πάντα τεράστιες φουρτούνες».
Η ευθεία αυτή αµφισβήτηση του πυρή να της εξωτερικής πολιτικής που ακο λουθεί η κυβέρνηση της Ν.∆. εξόργισε τον πρωθυπουργό, που µία εβδοµάδα αργότερα έσπασε για δεύτερη φορά την παραδοσιακή µέχρι τότε «γραµ µή» και υιοθέτησε ακόµα πιο αιχµηρό λόγο για τον κ. Σαµαρά. «∆εν αναγνω ρίζω ως εκπρόσωπο της αξιωµατικής αντιπολίτευσης έναν πολιτικό καταδι κασµένο 13-0 για παράβαση καθήκο ντος από το Ειδικό ∆ικαστήριο. Ούτε θα συνοµιλήσω µαζί του, ούτε θα χαρι εντιστώ µαζί του», είπε αναφερόµενος στην εγκάρδια συνοµιλία που φάνηκε να έχουν οι κ. Παππάς και Σαµαράς σε εκδήλωση του Επαγγελµατικού Επι µελητηρίου Αθηνών. Το γυαλί είχε πια ραγίσει και έσπα σε οριστικά µε τη συνέντευξη στο «Βήµα της Κυριακής» και τα όσα καταλόγισε ο κ. Σαµαράς στους κ. Μητσοτάκη, Γεραπε τρίτη και Χριστοδουλίδη.
Δημοσιεύθηκε στα Παραπολιτικά
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, έκανε µια κίνηση-έκπληξη: πρότεινε στον Κυριάκο Μητσοτάκη να γίνει κοινοβουλευτι κός εκπρόσωπος της Ν.∆., µία από τις σηµαντικότερες θέσεις για κόµµα αντι πολίτευσης. Αρκετοί εισηγήθηκαν στον κ. Μητσοτάκη να µη δεχθεί την πρότα ση, καθώς εκτιµούσαν ότι αργά ή γρή γορα ο κ. Σαµαράς θα έφευγε από την ηγεσία. Εκείνος όµως είχε τελείως δι αφορετικό σκεπτικό. Η σχέση του µε τον Αντώνη Σαµαρά είχε αρχίσει πλέ ον να ξεπερνάει τα παραδοσιακά στε γανά λόγω των γεγονότων της δεκαε τίας του ’90 και ήθελε να συνεχίσει σε αυτή την πορεία.
Αρκετούς µήνες αργότερα, όταν ήρθε η ώρα της εσωκοµµατικής αναµέτρη σης, ο πρώην πρωθυπουργός, σκε πτόµενος στρατηγικά, αποφάσισε να «ρίξει τα χαρτιά» του –παρασκηνιακά και ποτέ φανερά– στην υποψηφιότητα Μητσοτάκη, τον οποίο τότε δεν στήριζε δηµόσια ούτε ένα µέλος της Κοινοβου λευτικής Οµάδας της Νέας ∆ηµοκρατίας. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξελέγη στην προεδρία και τα επόµενα τέσσερα χρόνια ο στόχος ήταν κοινός: η ανατροπή του Αλέξη Τσίπρα και της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Σε δύσκολα και ιδιαίτε ρου χειρισµού θέµατα, από τη Novartis µέχρι τη Συµφωνία των Πρεσπών, οι δύο άνδρες συµπορεύτηκαν, έστω και αν δεν ταυτίστηκαν πλήρως. Τον Ιούλιο του 2019 ο στόχος επετεύ χθη.
Αντώνης Σαμαράς: Το πρώτο ρήγμα
Το πρώτο ρήγµα στις σχέσεις τους φέρεται να ήρθε, ωστόσο, πολύ γρήγο ρα, καθώς ο κ. Σαµαράς προσδοκούσε –και φηµολογείται ότι το είχε συµφω νήσει µάλιστα µε τον κ. Μητσοτάκη– να γίνει ο επόµενος επίτροπος της Ελ λάδας στην Ευρωπαϊκή Ενωση και ο πρώτος Ελληνας που θα έπαιρνε θέση αντιπροέδρου στην Κοµισιόν, κάτι που τελικά πέτυχε ο Μαργαρίτης Σχοινάς.Εντούτοις, η καλή προσωπική χηµεία που είχε αναπτυχθεί µεταξύ του Αντώ νη Σαµαρά και του Γρηγόρη ∆ηµητρι άδη και οι τακτικές επαφές που είχαν βοήθησαν να υπάρχει µια λειτουργική σχέση µεταξύ του νυν και του πρώην πρωθυπουργού. Ταυτόχρονα, κάποιοι βουλευτές του περιβάλλοντος Σαµαρά, όπως ο Νότης Μηταράκης, ο Ανδρέ ας Κατσανιώτης και ο Γιώργος Στύλιος, αξιοποιήθηκαν στο πρώτο κυβερνητι κό σχήµα του κ. Μητσοτάκη.
Από το φθινόπωρο του 2021, µετά την παραίτηση του κ. ∆ηµητριάδη από τη θέση του γενικού γραµµατέα του πρω θυπουργού, η απευθείας επικοινωνία –στον βαθµό που υπήρχε την πρώτη διετία τουλάχιστον– χάθηκε και απο καταστάθηκε σε έναν βαθµό όταν ήρθε τον Ιούλιο του 2023 στο Μέγαρο Μαξίµου ο πρώην στενός συνεργάτης του κ. Σαµαρά, Σταύρος Παπασταύ ρου, ο οποίος ωστόσο παραιτήθηκε τον περασµένο Μάρτιο.
Η ισότητα στον γάµο και η ελληνοτουρκική προσέγγιση
Στο ενδιάµεσο, βέβαια, µια σειρά ζητηµάτων, από τη θεσµοθέτηση της ισότητας στον γάµο µέχρι την ελληνοτουρκική προσέγγιση, προξένησαν την ενόχληση του Αντώνη Σαµαρά, ο οποίος παράλληλα είδε ότι στα δεξιά της Νέας ∆ηµοκρατίας έχει αναπτυχθεί µια ζωηρή κινητικότητα και επέλεξε να «αγκαλιάσει» αυτό το κοινό. Παρά το γεγονός ότι ο κ. Μητσοτάκης είχε πρωτύτερα αποσύρει ουσιαστι κά από την κάλπη τον τότε περιφε ρειάρχη Πελοποννήσου και προ σωπικό φίλο της οικογένειάς του, Παναγιώτη Νίκα, και είχε υποστη ρίξει τον πρώην συνεργάτη του κ. Σαµαρά, ∆ηµήτρη Πτωχό –ο οποί ος και τελικά εξελέγη–, ο πρώ ην πρωθυπουργός είχε ήδη αρχίσει να χαράσσει τη δική του πορεία. Οι παρεµβάσεις του για τα εθνικά θέµατα (και όχι µόνο) πύκνωναν, και σε συχνότητα και σε ένταση, ενώ ο ίδιος επιχειρούσε πλέον ανοιχτά να εµφανίζεται ότι ακολουθεί απολύτως κοινή γραµµή µε τον Κώστα Καραµανλή. Μέχρι σχετικά πρόσφατα, η «γραµ µή» του Μεγάρου Μαξίµου ήταν λιτή και πάγια: οι πρώην πρωθυπουργοί έχουν το δικαίωµα να διατυπώνουν τις απόψεις τους, ουδέν περαιτέρω σχόλιο.
Η οριστική ψύχρανση των σχέσεων
Στις 17 Οκτωβρίου η γραµµή αυτή «έσπασε» για πρώτη φορά. Από τις Βρυξέλλες, µετά τη Σύνοδο Κορυ φής, ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε πως «για τον κ. Σαµαρά θα πω ότι οι από ψεις του είναι σεβαστές». Συνέχισε δε ως εξής: «Θέλω να θυµίσω, ήταν τέως πρωθυπουργός, ήταν ο άνθρωπος ο οποίος συναντήθηκε µε τον κ. Ερντο γάν και επί διακυβέρνησης του κ. Σα µαρά και µε υπουργό τον κ. Βενιζέλο γινόντουσαν και διερευνητικές επαφές. Απλά για να υπενθυµίσω λίγο τι συνέ βαινε εκείνη την περίοδο». ΚΛΙΜΑΚΩΣΗ Είχε προηγηθεί η κλιµάκωση της ρη τορικής του κ. Σαµαρά, ο οποίος αµ φισβήτησε ευθέως τις πολιτικές που ακολουθεί η κυβέρνηση και στο Κυ πριακό και στα Ελληνοτουρκικά. Για το µεν πρώτο, σε οµιλία του στη Λευ κωσία, χρησιµοποίησε τη φράση «Μα κριά από νέους εµπαιγµούς σε βάρος της Κύπρου ή “λύσεις” άδικες και κα ταστροφικές, όπως αυτές που ακού γεται ότι “µαγειρεύονται” − εκ παραλ λήλου και µε το Αιγαίο πλέον». Για τα δε Ελληνοτουρκικά είπε επιπρόσθε τα πως «τα “ήρεµα νερά” (σ.σ.: φρά ση που έχει χρησιµοποιήσει κατ’ εξα κολούθηση ο Κυριάκος Μητσοτάκης), όταν οδηγούν σε σιωπηλή αποδοχή τε τελεσµένων, φέρνουν πάντα τεράστιες φουρτούνες». Η ευθεία αυτή αµφισβήτηση του πυρή να της εξωτερικής πολιτικής που ακο λουθεί η κυβέρνηση της Ν.∆. εξόργισε τον πρωθυπουργό, που µία εβδοµάδα αργότερα έσπασε για δεύτερη φορά την παραδοσιακή µέχρι τότε «γραµ µή» και υιοθέτησε ακόµα πιο αιχµηρό λόγο για τον κ. Σαµαρά. «∆εν αναγνω ρίζω ως εκπρόσωπο της αξιωµατικής αντιπολίτευσης έναν πολιτικό καταδι κασµένο 13-0 για παράβαση καθήκο ντος από το Ειδικό ∆ικαστήριο. Ούτε θα συνοµιλήσω µαζί του, ούτε θα χαρι εντιστώ µαζί του», είπε αναφερόµενος στην εγκάρδια συνοµιλία που φάνηκε να έχουν οι κ. Παππάς και Σαµαράς σε εκδήλωση του Επαγγελµατικού Επι µελητηρίου Αθηνών. Το γυαλί είχε πια ραγίσει και έσπα σε οριστικά µε τη συνέντευξη στο «Βήµα της Κυριακής» και τα όσα καταλόγισε ο κ. Σαµαράς στους κ. Μητσοτάκη, Γεραπε τρίτη και Χριστοδουλίδη.
Δημοσιεύθηκε στα Παραπολιτικά