Αυτό το διάστηµα η κυβέρνηση συζητά λεπτοµερώς µε τους αιρετούς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης όλης της χώρας και τους παραγωγικούς και επιστηµονικούς φορείς για την «επόµενη µέρα» κάθε περιοχής: πώς θα κατακτήσει µια βιώσιµη ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα. Τα ίδια ερωτήµατα µπορεί να θέσει κάποιος για τη χώρα και για κάθε οικονοµία, µικρή ή µεγάλη. Οι ιδέες δεν λείπουν και είναι πράγµατι θετικό ότι µέσα από τη συνεχιζόµενη διαβούλευση µε την περιφέρεια δηµιουργείται σταδιακά το περίγραµµα ενός ιδιαίτερου προτύπου ανάπτυξης για κάθε περιοχή που ανταποκρίνεται στα συγκριτικά της πλεονεκτήµατα, λαµβάνει υπόψη τις αδυναµίες της και ενσωµατώνει την επιθυµία της για ανθεκτικότητα. ∆ιαµορφώνουµε, έτσι, µια εθνική, συνολική, αλλά ταυτόχρονα πολύ ειδική στρατηγική για την περιφερειακή και τοπική ανάπτυξη, στην κατεύθυνση που έχει δείξει ο ίδιος ο πρωθυπουργός. Μετά τις πολυετείς κρίσεις και µε τη νέα κλιµατική απειλή, όλοι θέλουν να χτιστεί κάτι που θα έχει νόηµα και στο µέλλον.

Το όραµα έχει µεγάλη αξία τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Στον πυρήνα του, όµως, πρέπει να βρίσκεται το ανθρώπινο κεφάλαιο που συχνά θεωρείται ως κάτι αυτονόητο. Οµως, µε αφετηρία ότι γίνεται η οικονοµική επένδυση, ποιοι θα κάνουν πράξη το πρότυπο ανάπτυξης που θα επιλεγεί και θα χρηµατοδοτηθεί;

Η απάντηση δεν είναι καθόλου αυτονόητη, είναι περίπου ο ελέφαντας στο δωµάτιο - τον οποίο, κατά τη γνωστή παραβολή, οι εκάστοτε ενδιαφερόµενοι έχουν διαχρονικά ταυτίσει µε ένα τµήµα του µόνο. Το συνηθέστερο είναι το εκπαιδευτικό επίπεδο του ανθρώπινου δυναµικού. Η πρόσφατη απειλή της πανδηµίας έβαλε στο τραπέζι της συζήτησης και τα επίπεδα υγείας του, σωµατικής και ψυχικής. Πολλές διαστάσεις του ανθρώπινου κεφαλαίου, όµως, ακόµα δεν συζητιούνται επαρκώς, όπως το µέγεθος, η επαγγελµατική εµπειρία, η ηλικία, οι δεξιότητες και οι ικανότητές του.

Ο συνολικός σχεδιασµός προστασίας και ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναµικού πρέπει να είναι συµπληρωµατικός οποιουδήποτε σχεδίου ανάπτυξης, αν στόχος είναι η βιωσιµότητα, µε κάθε της έννοια. Στη µεγάλη δηµογραφική πρόκληση που βιώνει η χώρα, καταλυτική σε ορισµένες περιοχές, αυτό γίνεται ακόµα πιο σύνθετο. Ασφαλώς οι δηµόσιες πολιτικές έχουν πρωταρχικό ρόλο και αρµοδιότητα στον πληθυσµό. Η κυβέρνηση προχωρά µε παρεµβάσεις ενίσχυσης των οικογενειών για ισόρροπη κατοίκηση της χώρας, εξετάζει την καταλληλότητα όλων των σχολικών κτιρίων και ενισχύει τις περιφερειακές υπηρεσίες Υγείας, παράλληλα µε έργα όπως δρόµοι, φράγµατα, λιµάνια που ενισχύουν την ασφάλεια, τη βιωσιµότητα και την οικονοµική δραστηριότητα.

Γίνεται προσπάθεια να στοχευθούν σωστά οι επενδύσεις στην επαγγελµατική εκπαίδευση, ανάλογα µε τις ανάγκες της οικονοµίας. Από την άλλη, υπάρχει και ο σηµαντικός ρόλος της τοπικής οικονοµίας, µεγάλης ή µικρής, που διαµορφώνει το τελικό βίωµα του κατοίκου και τον ωθεί να πάρει την απόφαση να µείνει ή να φύγει.

Έχοντας όλα τα δεδοµένα, πρέπει να σκεφτούµε µαζί, ενώνοντας όσα εργαλεία διαθέτουµε, για να µπουν σε κοινή τροχιά ανέλιξης και να δώσουν δύναµη σε όλη τη χώρα. ∆εν ξεκινάµε από θετική αφετηρία όταν ο πληθυσµός αραιώνει. Αλλά δεν έχουµε ακόµα εξαντλήσει το όριο των δυνατοτήτων του ανθρώπινου κεφαλαίου µας. Η προσπάθεια είναι διαρκής, επίµονη και συστηµατική και έτσι θα τα καταφέρουµε.

*Υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ