Ελάχιστοι αναλυτές γνωρίζουν την αμερικανική εξωτερική πολιτική όσο ο Τζον Συτιλίδης.

*Διαβάστε ακόμα: Tραμπ: Οι 7 πιο εντυπωσιακές επιλογές του για πρέσβεις - "Η πρώην στην Ελλάδα" λέει για την Κίμπερλι Γκίλφοϊλ το Politico

Έχοντας υπηρετήσει επί σειρά ετών ως σύμβουλος διπλωματίας στο υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, ο εμπειρότατος γεωπολιτικός στρατηγικός αναλυτής, μιλώντας αποκλειστικά στα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ», ερμηνεύει τις επιλογές του Ντόναλντ Τραμπ για τους νέους πρέσβεις σε Ελλάδα και Τουρκία, εκτιμά ότι είναι ευοίωνο το μέλλον των ελληνοαμερικανικών σχέσεων στην εποχή Τραμπ, εξηγεί ποια είναι τα «θέλω» των ΗΠΑ ως προς τα Ελληνοτουρκικά, μιλά για το αν θα γίνει τελικά η Κύπρος μέλος του ΝΑΤΟ και αποκαλύπτει ποια τακτική θα ακολουθήσει η Ουάσινγκτον για τα μέτωπα σε Ουκρανία, Γάζα και Συρία.

Πώς κρίνετε την επιλογή πρέσβεων των ΗΠΑ σε Ελλάδα και Τουρκία;
Πιστεύω ότι αμφότεροι, η Κίμπερλι Γκιλφόιλ και ο Τομ Μπάρακ, έχουν τις ικανότητες να αντεπεξέλθουν άψογα. Έχει ενδιαφέρον το γεγονός ότι ο Ντ. Τραμπ ανακοίνωσε την πρότασή του και για τους δύο ταυτόχρονα, αναγνωρίζοντας ότι η Ελλάδα και η Τουρκία παραμένουν σημαντικές χώρες για την αμερικανική εξωτερική πολιτική. Η κ. Γκιλφόιλ γνωρίζει τον πρόεδρο Τραμπ πάνω από δύο δεκαετίες, είναι έξυπνη, καταρτισμένη νομικός και έχει απίστευτες επικοινωνιακές δυνατότητες. Είναι σε θέση να καλεί τον πρόεδρο Τραμπ στο προσωπικό του κινητό τηλέφωνο, γεγονός που είναι εξαιρετικά σημαντικό για έναν πρέσβη. Οι περισσότεροι πρέσβεις απευθύνονται στην ιεραρχία του State Department, ενώ εκείνη μπορεί να τον καλέσει απευθείας. Το ίδιο και ο κ. Μπάρακ. Ο οποίος, σημειωτέον, έχει πολύ στενούς δεσμούς με τη Μέση Ανατολή. Είναι γιος Λιβανέζων, μιλά αραβικά και έχει επαγγελματικές σχέσεις με χώρες του Κόλπου. Γενικώς, η αμερικανική εξωτερική πολιτική στην περιοχή έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να διατηρήσει την αποκλιμάκωση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Δεν θέλουμε να δούμε εντάσεις. Οι σχέσεις ΗΠΑ - Τουρκίας είναι σε ένα δύσκολο στάδιο, εν αντιθέσει με τις σχέσεις ΗΠΑ - Ελλάδας, που είναι στο καλύτερο σημείο της σύγχρονης διπλωματικής ιστορίας.

Επομένως, επί Τραμπ θεωρείτε ότι οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις θα αναβαθμιστούν περαιτέρω;
Πιστεύω ότι οι διμερείς μας σχέσεις θα προχωρήσουν κι άλλο. Δεν είναι μόνο η στρατηγική συνεργασία (MDCA), που ξεκίνησε επί της πρώτης θητείας Τραμπ και συνεχίστηκε επί προεδρίας Μπάιντεν, και η Σούδα. Πλέον, είναι και η Αλεξανδρούπολη. Καλώς ή κακώς, η Ελλάδα τυχαίνει να βρίσκεται γεωγραφικά στην «καρδιά» των πολεμικών κρίσεων (δίπλα σε Ουκρανία, Μέση Ανατολή, Λιβύη). Ο μοναδικός πιο αξιόπιστος σύμμαχος που είναι ταυτόχρονα στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε. είναι η Ελλάδα. Άρα, βρισκόμαστε σε καλό σημείο και η νέα πρέσβειρα θα εστιάσει στην περαιτέρω συνεργασία επί της ενέργειας, της ασφάλειας και των επενδύσεων. Οι σχέσεις μας θα ανθίσουν πιο πολύ από ποτέ.

Υπάρχει περίπτωση επί Τραμπ η Τουρκία να ξαναμπεί στο πρόγραμμα των F-35;
Υπάρχει πάντα αυτή η περίπτωση, αλλά τη δεδομένη στιγμή είναι «αδύνατη», ισχνή. Η Τουρκία, με επιλογή του προέδρου Ερντογάν, ανάγκασε το Κογκρέσο να επιβάλει τις κυρώσεις (Νόμος CAATSA), λόγω της αγοράς των ρωσικών S-400. Έκαναν την επιλογή τους. Μόνο αν την πάρουν πίσω θα μπορούσε να υπάρξει η περίπτωση που λέτε. Δεν προβλέπω κάποια αλλαγή, αν δεν επιλυθεί το θέμα των S-400 με τρόπο που να ικανοποιεί το Κογκρέσο.

Ο Ντ. Τραμπ είπε ότι η Τουρκία είναι έξυπνη, αναφερόμενος στον ρόλο που έπαιξε στη Συρία. Ποια είναι η εκτίμησή σας για την περιοχή;
Είναι σημαντικό να καταλαβαίνουμε με ποιον τρόπο ο Ντ. Τραμπ χρησιμοποιεί την αγγλική γλώσσα (γέλια). Είναι businessman. Όταν βλέπει κάποιον άλλον ηγέτη να υλοποιεί τους στόχους του, τον θεωρεί έξυπνο και αποτελεσματικό. Ο Τ. Ερντογάν συνεργάστηκε με τους άνδρες της HTS, που πλέον ελέγχουν τη Δαμασκό. Εν προκειμένω, το Ιράν και η Ρωσία αποδυναμώθηκαν και η Τουρκία ισχυροποιήθηκε σημαντικά. Μας ανησυχεί πολύ πως αυτά που ακούμε από τους επικεφαλής της HTS ίσως να είναι ψέματα προς τις δυτικές κυβερνήσεις, για να εδραιωθούν στην εξουσία και μετά να επιβάλουν τον ισλαμικό τρόμο.

H στήριξη των Αμερικανών στους Κούρδους της Συρίας θα συνεχιστεί; Θα επιφέρει ρήξη στις σχέσεις ΗΠΑ - Τουρκίας; Γιατί, ήδη, δύο Αμερικανοί νομοθέτες απειλούν την Τουρκία με κυρώσεις για τις επιθέσεις της.
Μας ανησυχεί ιδιαιτέρως ότι στο εγγύς μέλλον, κυριολεκτικά από σήμερα έως τις 19 Ιανουαρίου (παραμονή της ορκωμοσίας Τραμπ), η Τουρκία σχεδιάζει μια τεράστια επίθεση προς τους συμμάχους μας, τους Κούρδους της Συρίας. Ο κ. Τραμπ σίγουρα δεν θα ήθελε να δει Αμερικανούς στρατιώτες μεταξύ Κούρδων και Τούρκων, ούτε να έχει απώλειες Αμερικανών στρατιωτών. Θα πάρει εβδομάδες, ίσως και μήνες, για να ομαλοποιηθεί η κατάσταση στη Συρία, με τόσους proxies του Ιράν, της Ρωσίας... Πλέον είναι και οι Ισραηλινοί παρόντες.

Πώς πιστεύετε ότι θα χειριστεί ο Ντ. Τραμπ τους πολέμους σε Ουκρανία και Γάζα;
Θα πρέπει να περιμένουμε και θα δούμε. Για την ώρα, δεν αποκαλύπτει λεπτομέρειες του πλάνου του. Είναι ξεκάθαρος ως προς την Ουκρανία. Θεωρεί καταστροφική τη ρωσική εισβολή, τόσο για τη Ρωσία όσο και για την Ουκρανία, που έχασε το 20% των εδαφών της, χωρίς να προβλέπεται ότι θα τα επανακτήσει σύντομα. Σίγουρα, πάντως, σκοπεύει να «πλημμυρίσει» τις παγκόσμιες αγορές με αμερικανικό πετρέλαιο και αέριο. Οσο για τη Γάζα... Είναι ένα μέτωπο αυτού του άξονα της αντίστασης που το Ιράν δημιούργησε στη Μέση Ανατολή. Άρα, το θέμα είναι τι κάνουμε με το Ιράν. Ο Ντ. Τραμπ δεν σκοπεύει να ξεκινήσει νέους πολέμους. Αλλά πιστεύω ότι θα εντείνει τις κυρώσεις κατά του Ιράν και θα αποδυναμώσει τους proxies του.

Πόσο πιθανή θεωρείτε την ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ, δεδομένου του -σχεδόν βέβαιου- τουρκικού βέτο;
Ας είμαστε ειλικρινείς. Είναι βέβαιο το τουρκικό βέτο. Επομένως, δεν θα συμβεί στο άμεσο μέλλον, όσο συνεχίζεται η κατοχή και όσο η Τουρκία δεν δέχεται μια δημοκρατική και ειρηνική λύση για το Κυπριακό. Πάντως, πλέον έχουμε και τον στρατηγικό διάλογο ΗΠΑ - Κύπρου, που ξεκίνησε επί Μπάιντεν και σίγουρα θα συνεχιστεί επί Τραμπ.

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά» στις 21/12/2024