Το 2025 έκανε εκκωφαντικό διπλωµατικό «ποδαρικό» για την Ελλάδα. Η χώρα µας έχει επιλέξει να επικεντρωθεί διπλωµατικά στους σταθερούς και αξιόπιστους συµµάχους της στην Ανατολική Μεσόγειο, προκειµένου από κοινού να επανεξετάσουν τη στρατηγική που θα ακολουθήσουν για να «ανασχέσουν» ή και να προλάβουν τυχόν επικίνδυνα σχέδια αναθεωρητικών γειτόνων. Κυρίως της Τουρκίας. Με φόντο τις εξελίξεις στη Συρία κατά τη µετα-Ασαντ εποχή και ενώ βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη ο πόλεµος στη Γάζα, η Ελλάδα φάνηκε ότι ποντάρει στην Αίγυπτο και τη Σαουδική Αραβία.

Το παρασκήνιο και οι σημαντικές συμφωνίες από την τριμερή Ελλάδας, Αιγύπτου και Κύπρου

Τα «Π» αποκαλύπτουν τι ειπώθηκε πίσω από τις κλειστές πόρτες του Προεδρικού Μεγάρου στο Κάιρο κατά την πρόσφατη Τριµερή Σύνοδο Κορυφής µεταξύ Ελλάδας, Αιγύπτου και Κύπρου, την οποία και κάλυψε η υπογράφουσα. Επίσης, αναδεικνύουν τις επόµενες κινήσεις της Αθήνας στη λεγόµενη γεωπολιτική σκακιέρα και δηµοσιοποιούν τις εκτιµήσεις κυβερνητικών αξιωµατούχων για το ενδεχόµενο ενός τουρκοσυριακού µνηµονίου, στα πρότυπα του τουρκολιβυκού, για την οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονοµικής Ζώνης (ΑΟΖ). 

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο Νίκος Χριστοδουλίδης και ο Αιγύπτιος πρόεδρος, Αλ Σίσι, εξέπεµψαν κοινό µήνυµα κατά του αναθεωρητισµού. Επέλεξαν να το πράξουν λίγες ηµέρες προτού αναλάβει και επισήµως καθήκοντα ο Ντόναλντ Τραµπ και ενώ η τράπουλα στην περιοχή µας ανακατεύεται σχεδόν καθηµερινά µε τον πλέον βίαιο τρόπο. Η κοινή τους δέσµευση για «προώθηση της ειρήνης και της σταθερότητας στη Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική», όπως αναφέρουν στην κοινή διακήρυξη της Τριµερούς, περιγράφει τον στόχο τους για επίτευξη ύφεσης στα θερµά µέτωπα, µε τους ίδιους ως εγγυητές της διεθνούς ασφάλειας. Η δε αναφορά τους στην αναγκαιότητα της «συµβολής όλων των παραγόντων στη σταθερότητα» και (κυρίως) στην «αποχή από προβοκατόρικες ενέργειες» αποτελεί ένα ξεκάθαρο µήνυµα προς την Τουρκία. Χώρα που εξακολουθεί να απειλεί τους Κούρδους της Συρίας, να ναρκοθετεί τις προσπάθειες για επανεκκίνηση των συνοµιλιών για το Κυπριακό, να διατηρεί στρατό στο λιβυκό έδαφος και φυσικά να διεκδικεί κυρίαρχο ρόλο στη Συρία.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός, αναφερόµενος στην επόµενη ηµέρα της Συρίας, ξεκαθάρισε ότι «αυτή περνά µέσα από την τήρηση του ∆ιεθνούς ∆ικαίου». Αιχµή για τα σενάρια που θέλουν την Αγκυρα και τη ∆αµασκό να υπογράφουν συµφωνία για ΑΟΖ, που θα αγνοεί πλήρως την Κύπρο, πλήττοντας τα κυριαρχικά της δικαιώµατα. 

Το θέμα της Συρίας 

Σύµφωνα µε πληροφορίες των «Π», στις κατ’ ιδίαν συζητήσεις των ηγετών στο Κάιρο αναλύθηκε εκτενώς το θέµα της Συρίας. Ωστόσο, όπως εξηγούσε ανώτατη διπλωµατική πηγή, η Ελλάδα και η Αίγυπτος εκτιµούν ότι το σενάριο της τουρκοσυριακής ΑΟΖ δεν είναι πιθανό να επαληθευθεί. Τουλάχιστον όχι στο άµεσο µέλλον. Καθώς, σύµφωνα πάντα µε την ίδια πηγή, η παρούσα, µεταβατική ηγεσία της ∆αµασκού δεν θα έµπαινε σε αυτή την κουβέντα, ενώ και η Αγκυρα φαίνεται να έχει άλλες προτεραιότητες. 

Ως θετικό κρίνεται το ότι η Αίγυπτος φαίνεται πως παραµένει αταλάντευτα συγκροτηµένη στην τριµερή σύγκλιση µε την Ελλάδα και την Κύπρο. Παρά την πρόσφατη αναθέρµανση των τυπικών διπλωµατικών σχέσεων Τουρκίας - Αιγύπτου, έπειτα από µια δεκαετία κατά την οποία οι σχέσεις Αλ Σίσι - Ερντογάν ήταν στον πάγο. Λόγω της στήριξης που παρέχει ο Τούρκος πρόεδρος στους «Αδελφούς Μουσουλµάνους» (τους οποίους ο Αλ Σίσι θεωρεί εχθρούς για τη χώρα του) και λόγω της προηγούµενης εγγύτητας του «σουλτάνου» µε το καθεστώς Μόρσι, τον οποίο ανέτρεψε το 2013 ο Αλ Σίσι. Το Κάιρο ακολουθεί την ίδια αποφασιστική στάση όπως και επί τουρκολιβυκού «µνηµονίου». Οµολογουµένως, τότε η ιστορική ελληνοαιγυπτιακή συµφωνία για ΑΟΖ είχε µπει σφήνα στο παράνοµο και ανυπόστατο «µνηµόνιο» Άγκυρας-Τρίπολης. Εξ ου και προσφάτως ανώτατος κυβερνητικός αξιωµατούχος είπε σε συνοµιλητές του πως «δεν αντέχουµε να χάσουµε την Αίγυπτο. Καθώς είναι σχεδόν ο µοναδικός πυλώνας σταθερότητας στην περιοχή». Πλαίσιο στήριξης στη σταθερότητα της Αιγύπτου αποτελεί η ενεργειακή και η επιχειρηµατική συνεργασία, αλλά και η στήριξη που της παρέχει η χώρα µας εντός Ε.Ε.  Συγκεκριµένα, ήδη τρέχει το project της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας - Αιγύπτου. Πρόκειται για το λεγόµενο GREGY, ένα καλώδιο επιφανείας (όχι υποθαλάσσιο), που θα µεταφέρει προς την Ευρώπη, µέσω Ελλάδας, την πράσινη ενέργεια που θα παράγεται στην Αίγυπτο.

Οι Αιγύπτιοι θέλουν διακαώς να προχωρήσει γρήγορα το συγκεκριµένο σχέδιο, το οποίο έχει προϋπολογισµό 4,2 δισεκατοµµύρια ευρώ. Για την ώρα, σύµφωνα µε αρµόδιες πηγές, βρισκόµαστε στο στάδιο της αποτύπωσης των µελετών (detailed engineering). Από τα 3.000 MW που θα µεταφέρονται, το ένα τρίτο θα καταναλώνεται στην Ελλάδα, άλλο ένα τρίτο θα εξάγεται στις χώρες της Ε.Ε., ενώ το υπόλοιπο µέρος θα χρησιµοποιείται για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου. 

Υπεγράφησαν πέντε µνηµόνια συνεργασίας από τους τρεις ΥΠΕΞ 

Ως προς την επιχειρηµατική συνεργασία, στο περιθώριο της Τριµερούς Συνόδου Κορυφής πραγµατοποιήθηκε µε µεγάλη επιτυχία ένα φόρουµ µε τη συµµετοχή διακοσίων εταιρειών, ενώ υπεγράφησαν και πέντε µνηµόνια συνεργασίας από τους υπουργούς Εξωτερικών των χωρών. Τέλος, ως προς τη σχέση Καΐρου - Βρυξελλών, η Αθήνα πρωτοστάτησε στις προσπάθειες που γίνονταν όταν κλείστηκε η Συµφωνία Στρατηγικής και Εταιρικής Σχέσης Ε.Ε. - Αιγύπτου, τονίζοντας τη στρατηγική σηµασία της σταθερότητας της Αιγύπτου για την Ευρώπη, καθώς και τη σηµασία του Καΐρου στη συγκράτηση µεταναστευτικών και προσφυγικών ροών (κυρίως από τη Λιβύη) προς ευρωπαϊκές χώρες (µέσω Κρήτης και Γαύδου).

Καλά ενηµερωµένες πηγές έλεγαν ότι η στήριξή µας επ’ αυτού θα συνεχιστεί. Ειδικά τώρα, που η Αίγυπτος βυθίζεται στην κινούµενη άµµο µιας απίστευτης κρίσης λόγω της εµπορικής ασφυξίας που προκαλεί η δράση των ανταρτών Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα, µε άµεση επίδραση στη διέλευση του Σουέζ. Εκτιµάται ότι οι οικονοµικές απώλειες της Αιγύπτου αγγίζουν το 70%.

Σηµειωτέον, οι κύριοι Μητσοτάκης, Αλ Σίσι και Χριστοδουλίδης επέµειναν και στην ανάγκη για άµεση εκεχειρία στη Γάζα και στη λύση δύο κρατών για το Παλαιστινιακό. Μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι λίγες ώρες αργότερα ο Ισραηλινός πρόεδρος, Ισαάκ Χέρτσογκ, µετέβη εκτάκτως στην Κύπρο για να ενηµερωθεί για ό,τι ειπώθηκε στην Αίγυπτο. Λίγες ώρες µετά, στη Λευκωσία έφθασε και ο υπουργός Εξωτερικών του Ηνωµένων Αραβικών Εµιράτων για διαβουλεύσεις.  

Στις φλεγόµενες χώρες της Μέσης Ανατολής ο Γεραπετρίτης

Το µπαράζ επαφών της ελληνικής κυβέρνησης µε αραβικές χώρες δεν σταµατά στην Αίγυπτο. Σύµφωνα µε ασφαλείς πληροφορίες, πολύ σύντοµα ο Γιώργος Γεραπετρίτης θα µεταβεί στις φλεγόµενες χώρες της Μέσης Ανατολής, ενώ θα υποδεχθεί και τον Αιγύπτιο οµόλογό του στην Αθήνα. Μέχρι τότε, ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα έχει πραγµατοποιήσει ακόµα ένα κρίσιµο ταξίδι. Τη ∆ευτέρα θα µεταβεί στην Αλ Ούλα, συνοδεία πολυπληθούς υπουργικής οµάδας, για το Ανώτατο Συµβούλιο Συνεργασίας (ΑΣΣ) Ελλάδος - Σαουδικής Αραβίας. Η συγκεκριµένη χώρα, όπως και τα Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα µοιράζονται την ίδια καχυποψία ως προς τα σχέδια της Τουρκίας. Η Σαουδική Αραβία είναι η πιο πλούσια χώρα στη Μέση Ανατολή, γεγονός που η επόµενη ηγεσία της ∆αµασκού δεν µπορεί να αγνοήσει. Θα χρειαστεί την οικονοµική της υποστήριξη. Επίσης, η Σαουδική Αραβία αποτελεί τον πλέον ιερό τόπο του Ισλάµ, λόγω της Μέκκας και της Μεδίνας, µε ό,τι αυτό συνεπάγεται για την επιρροή που ασκεί στον µουσουλµανικό κόσµο. Εποµένως, ο συντονισµός κρίνεται απαραίτητος.  

Δημοσιεύθηκε στα Παραπολιτικά