Ξεκινάει το σχέδιο για ενιαία ευρωπαϊκή αμυντική ασπίδα: Oι πρώτες αποφάσεις των "27" μετά την πρόταση Μητσοτάκη - Τουσκ

Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ευρωπαϊκής Ενωσης έχει ημερομηνία λήξης – και μάλιστα αυστηρή: τον Αύγουστο του 2026 πρέπει να έχουν εκταμιευθεί όλοι οι πόροι που είναι στη διάθεση κάθε κράτους-μέλους της Ε.Ε., αλλιώς θα χάσει οριστικά τα χρήματα που δεν θα έχει καταφέρει να απορροφήσει.

Ποια είναι η συνέχεια, ωστόσο; Ταμείο Νο 2 δεν έχει προβλεφθεί, ούτε κάποιο άλλο αντίστοιχο χρηματοδοτικό εργαλείο. Αν και βρισκόμαστε ακόμη στη μέση της όλης διαδικασίας, είναι δεδομένο ότι το Ταμείο Ανάκαμψης έχει βοηθήσει πολλά ευρωπαϊκά κράτη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, να υλοποιήσουν μεγάλα ψηφιακά, «πράσινα» και άλλα έργα, που άνευ αυτού θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να προχωρήσουν.

Πώς μπορεί λοιπόν η στήριξη και η ενίσχυση των χωρών με έναν αντίστοιχο τρόπο να συνεχιστούν; Το ερώτημα αυτό είχε απασχολήσει έντονα τον Κυριάκο Μητσοτάκη στο πρόσφατο παρελθόν. Τον Μάιο σχηματοποίησε την ιδέα που είχε σε μια επιστολή που έστειλε από κοινού με τον Ντόναλντ Τουσκ στην Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν (με κοινοποίηση στους υπόλοιπους 25 ηγέτες) για τη δημιουργία μιας κοινής ασπίδας για την αεράμυνα της Ευρώπης, με ευρωπαϊκούς πόρους, η οποία «θα προστατεύει την Ευρώπη από εχθρικά αεροσκάφη, πυραύλους και drones».

Μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, η Επιτροπή συγκεντρώνει κεφάλαια, δανειζόμενη από τις κεφαλαιαγορές (έκδοση ομολόγων εξ ονόματος της Ε.Ε.). Στη συνέχεια, τα κεφάλαια αυτά είναι στη διάθεση των κρατώνμελών, προκειμένου να υλοποιήσουν φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις, με ορίζοντα, όπως προαναφέρθηκε, το τέλος του καλοκαιριού του ’26. Τι ζητούν ακριβώς, επομένως, ο Ελληνας και ο Πολωνός πρωθυπουργός; Να διερευνήσει η Κομισιόν τη δυνατότητα ένας αντίστοιχος μηχανισμός να τεθεί σε κίνηση και να δίνει τη δυνατότητα κοινής ευρωπαϊκής χρηματοδότησης για σημαντικά αμυντικά έργα, τα οποία θα αφορούν ολόκληρη την Ευρώπη.

Μητσοτάκης: Το παράδειγμα της δημιουργίας μιας αντιπυραυλικής ασπίδας πάνω από ολόκληρη την Ευρώπη

Το παράδειγμα της δημιουργίας μιας αντιπυραυλικής ασπίδας πάνω από ολόκληρη την Ευρώπη κρίθηκε ως το πιο χαρακτηριστικό. Ελήφθησαν υπόψη βεβαίως οι τελευταίες εξελίξεις στα πεδία των μαχών, ιδίως δε στη Μέση Ανατολή και την Ουκρανία. «Σκεφτείτε το όφελος για την πατρίδα μας αν καταφέρναμε να δημιουργήσουμε ένα τέτοιο αμυντικό σύστημα με ευρωπαϊκούς πόρους. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα χρειαστεί να δαπανήσουμε εθνικούς πόρους για μια ανάγκη η οποία είναι και εθνική και ευρωπαϊκή», είχε επισημάνει σε ανύποπτο χρόνο ο κ. Μητσοτάκης.

Ο πρωθυπουργός γνωρίζει καλά, εξάλλου, ότι ο κρατικός προϋπολογισμός επιβαρύνεται σημαντικά από τις αμυντικές δαπάνες και η εφαρμογή ενός τέτοιου πανευρωπαϊκού μηχανισμού θα προσέφερε σημαντική ελάφρυνση και δυνατότητα ανακατεύθυνσης εθνικών πόρων για άλλους σκοπούς. Πόσω μάλλον όταν ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, έχει προαναγγείλει ότι θα ζητήσει αύξηση του ποσοστού του ΑΕΠ που δαπανά για την άμυνα κάθε κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ από το 2%, που είναι σήμερα, ακόμα και στο 5%.

Σε ένα μεσαιωνικό κάστρο του 13ου αιώνα θα ληφθούν οι πρώτες αποφάσεις των «27»

Από τον περασμένο Μάιο η Ευρωπαϊκή Ενωση μπήκε σε τροχιά αλλαγών, καθώς με τις ευρωεκλογές άλλαξε σύνθεση το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και –πλην της κ. Φον ντερ Λάιεν, που ανανέωσε τη θητεία της– σε όλα τα υπόλοιπα κορυφαία ευρωπαϊκά πόστα μπήκαν καινούργια πρόσωπα.

Ο Αντόνιο Κόστα, πρώην πρωθυπουργός της Πορτογαλίας και νέος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (στη θέση του Σαρλ Μισέλ), αποφάσισε να βάλει στο τραπέζι της συζήτησης την ιδέα του Ελληνα πρωθυπουργού, συγκαλώντας άτυπη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης («informal retreat» την ονόμασε) τη Δευτέρα 3 Φεβρουαρίου. Αναζήτησε μάλιστα έναν χώρο εκτός των Βρυξελλών για τη διεξαγωγή της, ώστε να συμβολίσει και τον άτυπο χαρακτήρα της, και επέλεξε τελικά το Château de Limont, ένα ανακαινισμένο κάστρο του 13ου αιώνα στην επαρχία της Λιέγης, στο Βέλγιο.

Οι «27» θα συζητήσουν για την κοινή ευρωπαϊκή άμυνα μεταξύ τους, αλλά και σε συνάντηση με την πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ρομπέρτα Μέτσολα, σε γεύμα όπου θα συμμετάσχει ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, και σε δείπνο όπου θα συμμετάσχει ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Κιρ Στάρμερ.

Και επισήμως η συζήτηση για το θέμα της κοινής χρηματοδότησης για την άμυνα

Στην επιστολή-πρόσκληση που απέστειλε στους «27» ο κ. Κόστα άνοιξε επισήμως τη συζήτηση ουσιαστικά για το θέμα της κοινής χρηματοδότησης για την άμυνα. «Συμφωνούμε ότι χρειαζόμαστε περισσότερες και καλύτερες κοινές δαπάνες; Πώς μπορούμε να κινητοποιήσουμε ακόμα πιο γρήγορα την ιδιωτική χρηματοδότηση και με τη χρήση ποιων μέσων της Ε.Ε.; Πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε καλύτερα τον Προϋπολογισμό της Ε.Ε., βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα;», ρώτησε συγκεκριμένα ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Οι απαντήσεις που θα δοθούν πίσω από τις κλειστές πύλες του μεσαιωνικού βελγικού κάστρου θα έχουν σίγουρα μεγάλο ενδιαφέρον.