Η παγκόσμια τράπουλα ανακατεύεται, τα κράτη προσαρμόζονται στην νέα εποχή Τραμπ και στις αλλαγές που αυτή κομίζει κι άπαντες αναμένουν πώς θα εξελιχθεί η σινο-αμερικανική ισορροπία, αλλά και πώς θα διαμορφωθεί το τοπίο στην Μέση Ανατολή. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο ανακατατάξεων, η Ελλάδα σχεδιάζει τα επόμενα βήματα της εξωτερικής της πολιτικής με το βλέμμα στραμμένο στις απανταχού συγκρούσεις και φυσικά στην Τουρκία. Διότι όταν γειτνιάζεις με μια αναθεωρητική κι απρόβλεπτη χώρα, οι διαβεβαιώσεις κι η αμοιβαία βούληση για διατήρηση του καλού κλίματος, δεν παρέχουν αρκετές εγγυήσεις που να δικαιολογούν εφησυχασμό.

Το χρονοδιάγραμμα των επαφών

Στα τέλη του Φεβρουαρίου, ο Υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, θα μεταβεί στις Ηνωμένες Πολιτείες για πρώτη φορά μετά την ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ. Ο κ. Γεραπετρίτης θα συμμετάσχει σε συνεδρίαση Υψηλού Επιπέδου του Συμβουλίου Ασφαλείας για την Ουκρανία. Σημειώνεται ότι η Ελλάδα θα ασκήσει τον Μάιο του 2025 την εκ περιτροπής Προεδρία του Συμβουλίου Ασφαλείας, στη διάρκεια της οποίας θα αναληφθούν πρωτοβουλίες σχετικές με τις προτεραιότητές της. Επιτυχία της χώρας μας έχει ήδη αποτελέσει η πρωτοβουλία να είναι συντάκτης (co-penholder), από κοινού με τις ΗΠΑ, της πρώτης απόφασης που υιοθέτησε το Συμβούλιο Ασφαλείας για το 2025, δηλαδή την απόφαση 2768 σχετικά με τη σημασία της θαλάσσιας ασφάλειας στην Ερυθρά Θάλασσα.

Σύμφωνα με πληροφορίες, ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας θα επιχειρήσει να ταξιδέψει και στην Ουάσιγκτον για επαφές με την νέα ηγεσία του State Department. Ωστόσο, αυτό μένει να «κλειδώσει». Σε κάθε περίπτωση, ειδικά για τον νέο Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μαρκ Ρούμπιο, η Αθήνα δεν έχει λόγο να ανησυχεί. Ο κ. Ρούμπιο -γνωστός κυρίως για τη σκληρή του στάση απέναντι στην Κίνα - ουδέποτε υπήρξε... φίλος της Τουρκίας. Τον ίδιο μήνα, ο κ. Γεραπετρίτης θα πραγματοποιήσει επίσκεψη και στην φλεγόμενη Μέση Ανατολή. Για λόγους ισορροπίας, θα μεταβεί τόσο στο Ισραήλ όσο και στη Ραμάλα. Ο Μάρτιος, όμως, φαίνεται ότι θα είναι ο πιο κρίσιμος μήνας. Στην πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία του κ. Γεραπετρίτη με τον Τούρκο ομόλογό του, Χακάν Φιντάν, συζητήθηκαν οι πιθανές ημερομηνίες για το επόμενο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας (ΑΣΣ) Ελλάδος - Τουρκίας, που θα πραγματοποιηθεί στην Άγκυρα παρουσία των δυο ηγετών, τον Μάρτιο. Μένει να φανεί αν θα γίνει πριν ή μετά την πενταμερή για το Κυπριακό που προγραμματίζεται περί τα μέσα του μήνα.

Νέο εθνικιστικό παραλήρημα

Το κλίμα για τις ελληνοτουρκικές επαφές δεν είναι ιδανικό, εξού κι οι προσδοκίες της Αθήνας (αλλά και της Άγκυρας) είναι ρεαλιστικές και μετρημένες. Ουδείς θεωρεί ότι θα γίνει κάποιο ουσιαστικό βήμα προς την επίλυση της διμερούς διαφοράς μας. Η Τουρκία είναι απασχολημένη με άλλα μέτωπα (π.χ. Κούρδοι στη Βόρεια Συρία) και καλείται να αντιμετωπίσει τη δυσφορία υπολογίσιμων παιχτών (Ισραήλ κι όχι μόνο). Γενικώς, η γείτονα έχει πάψει να είναι μόνο ένα ελληνικό «πρόβλημα». Εξελίσσεται σε περιφερειακός πονοκέφαλος κι αυτό εν μέρει συμφέρει την Ελλάδα. Εν μέρει όμως. Φαίνεται ότι ακόμα και τώρα, ο Ταγίπ Ερντογάν δεν έχει σταματήσει να ονειρεύεται την μεγάλη Τουρκία. Είναι ενδεικτικό ότι στο πρόσφατο εθνικιστικό του παραλήρημα, σε συνέδριο του κυβερνώντος AKP, οραματίστηκε σύνορα μέχρι τη Θεσσαλονίκη και την Κριμαία! «Αν το ένα σύνορο είναι το Εσκί-σεχίρ, το άλλο είναι η Θεσσαλονίκη και η Κριμαία. Αν το ένα σύνορο είναι η Σαμαρκάνδη (πόλη στο Ουζμπεκιστάν), τότε το άλλο είναι η “Βόρεια Κύπρος”», είπε, δηλώνοντας ερωτευμένος με το ιδανικό μίας μεγάλης και ισχυρής Τουρκίας.

Εντονη αντίδραση του ΥΕΘΑ

Χωρίς αμφιβολία, ο εμπειρότατος Νίκος Δένδιας είναι ένας εκ των κυβερνητικών αξιωματούχων που διαχρονικά αντιμετωπίζει με καχυποψία την Τουρκική διγλωσσία και για τον λόγο αυτό λειτουργεί προληπτικά, προκαλώντας συχνά τη συνακόλουθη αντίδραση των γειτόνων, που μόνο ως παράσημο για την Ελλάδα μπορεί να εκληφθεί. Χαρακτηριστικό παράδειγμα των πολιτικών (κι επιχειρησιακών) αντανακλαστικών του Υπουργού Εθνικής Αμύνης, είναι το γεγονός ότι κάλεσε στο Πεντάγωνο την πρέσβειρα της Γαλλίας στην Αθήνα, Laurence Auer και της εξέφρασε την έντονη αντίθεση της Ελλάδας σε πιθανή πώληση πυραύλων Meteor προς την Τουρκία. Με το Παρίσι, άλλωστε, μας συνδέει μεταξύ άλλων μια αμυντική συμφωνία που περιλαμβάνει μέχρι και ρήτρα για αμοιβαία στρατιωτική συνδρομή σε περίπτωση επίθεσης από τρίτη χώρα.

Η κίνηση διαμαρτυρίας του κ. Δένδια, μετά από ενημέρωση του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Γιώργου Γεραπετρίτη, συνιστά μια οξυδερκή πρωτοβουλία. Τούτο διότι η Τουρκία, μετά τον αποκλεισμό της από το πρόγραμμα των F-35, επιδιώκει να αποκτήσει Eurofighter (είκοσι με option γι’ άλλα είκοσι). Θέλει, λοιπόν, εξασφαλίσει τους meteor -που φέρουν τα Ραφάλ που προμηθεύτηκε η Ελλάδα από τους Γάλλους- ώστε να “κουμπώσει” τους συγκεκριμένους πυραύλους αέρος-αέρος στα Eurofighter κι έτσι να μην γέρνει υπέρ της Ελλάδος το αεροπορικό ισοζύγιο.