Η βιώσιμη ανάπτυξη δεν είναι μια κενή αφηρημένη έννοια, αλλά η αρχιτεκτονική αρχή πάνω στην οποία στηρίζεται η μακροημέρευση των οικονομιών, των θεσμών και των πολιτισμών. Στον πυρήνα της βρίσκεται μια επιστημική απαίτηση για ισορροπία, μια αναγνώριση ότι οι διαρθρωτικές ασυμμετρίες στην εξουσία και την κατανομή των πόρων δεν είναι απλώς ηθικές παρεκκλίσεις αλλά θεμελιώδη εμπόδια για την ανθεκτικότητα. Μεταξύ αυτών των ασυμμετριών, καμία δεν ήταν πιο δόλια, πιο επιζήμια για την εταιρική και οικονομική διακυβέρνηση από τον διάχυτο αποκλεισμό των γυναικών από τα κλιμάκια λήψης αποφάσεων.

Η επιδίωξη της βιωσιμότητας διατηρώντας πολιτικές αποκλεισμού αποτελεί εννοιολογικό παραλογισμό. Η ίδια η ουσία της βιώσιμης ανάπτυξης προϋποθέτει τη συμμετοχικότητα, τον διανεμητικό ορθολογισμό και τη μεγιστοποίηση της γνωστικής ποικιλομορφίας. Έρευνες έχουν ήδη «ξεσκεπάσει» την απαρχαιωμένη πλάνη ότι η ομοιογένεια των φύλων στην εταιρική διακυβέρνηση είναι είτε ουδέτερη είτε αποτελεσματική. Αντιθέτως, η οικονομική βιβλιογραφία έχει τεκμηριώσει, με αδιαμφισβήτητη σαφήνεια, ότι η ισόρροπη ηγεσία μεταξύ των δύο φύλων συσχετίζεται με υψηλότερη εταιρική κερδοφορία, ενισχυμένο μετριασμό των κινδύνων και υψηλότερη εταιρική ηθική και δεοντολογία.

Ωστόσο, αυτό δεν αφορά μόνο οικονομικές σκοπιμότητες… Είναι ζήτημα οντολογικής αναγκαιότητας. Η κατασκευή μιας βιώσιμης εταιρικής τάξης, ενώ διαιωνίζεται ο αποκλεισμός, μοιάζει με τον σχεδιασμό μιας κατασκευής της οποίας τα θεμέλια είναι ασύμμετρα. Ένα τέτοιο μοντέλο δεν είναι ούτε βιώσιμο ούτε εφικτό. Είναι ένα οικοδόμημα, που είναι προδιαγεγραμμένο να καταρρεύσει υπό το βάρος των ίδιων του των αντιφάσεων.

Οι διορθωτικοί μηχανισμοί που κατοχυρώνονται στο νόμο 4706/2020, ο οποίος αφορά την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων στην εταιρική διοίκηση, αποκαθιστούν την ισορροπία σε ένα σύστημα που ιστορικά έχει πληγεί από αδικία. Και αυτό δεν πρόκειται για καταπάτηση της αξιοκρατίας, αλλά για σωτήρια παρέμβαση, η οποία διασφαλίζει ότι η αξία δεν θα υποτάσσεται πλέον στη δομική αδράνεια και στις απαρχαιωμένες πατριαρχικές διαμορφώσεις.

Μια εταιρική οντότητα που δεν ενσαρκώνει την επιστημική πολυφωνία δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι είναι βιώσιμη, διότι η βιωσιμότητα δεν είναι ούτε μονολιθική ούτε αποκλειστική - είναι πολυφωνική, δυναμική και εγγενώς περιεκτική. Η ισορροπία των φύλων στη λήψη αποφάσεων δεν αποτελεί παραχώρηση στη νεωτερικότητα ούτε συμβολική χειρονομία προοδευτισμού. Είναι, με την πιο απόλυτη και ανυποχώρητη έννοια, conditio sine qua non της οικονομικής, θεσμικής και πολιτισμικής αντοχής. Γι' αυτό το λόγο το Σχέδιο Νόμου “Μέτρα για την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων σε θέσεις διευθυντικών στελεχών των εισηγμένων εταιρειών, των μη εισηγμένων ανωνύμων εταιρειών και των δημοσίων επιχειρήσεων - Ενσωμάτωση της Οδηγίας (Ε.Ε.) 2022/2381” που νομοθετούμε, αποτελεί μια επιτακτική επαναβαθμονόμηση της εταιρικής διακυβέρνησης προς την κατεύθυνση της ισορροπίας και της ανθεκτικότητας. Είναι η επικύρωση μιας αλήθειας που αγνοείται επί μακρόν: ότι η βιώσιμη ανάπτυξη είναι αδύνατη χωρίς την πλήρη ενσωμάτωση όλων των διανοητικών και στρατηγικών ικανοτήτων στα ανώτατα κλιμάκια λήψης αποφάσεων.