Από την πρώτη στιγµή της νέας θητείας του ο Ντόναλντ Τραµπ έδωσε µια πρόγευση στην παγκόσµια διπλωµατική κοινότητα των στόχων και των επιδιώξεών του. Επιδεικνύοντας γρήγορα αντανακλαστικά, οι χώρες ανά τον πλανήτη άρχισαν να προσαρµόζονται στα νέα δεδοµένα που κοµίζει η δεύτερη θητεία του, µε την Κίνα, τις χώρες της Μέσης Ανατολής και την Ε.Ε. να κρατούν την ανάσα τους ενόψει των επικείµενων αλλαγών. Με το µεν Πεκίνο έχει ξεκινήσει ήδη ένας εµπορικός «πόλεµος», στο δε Μεσανατολικό τα νερά είναι πλήρως αχαρτογράφητα (ειδικά µετά και τις δηλώσεις του περί µετατροπής της Γάζας σε... Κυανή Ακτή της περιοχής), ενώ τέλος τα κράτη-µέλη της ευρωπαϊκής οικογένειας τηρούν στάση αναµονής αναµένοντας δασµούς.

Μέσα σε όλο αυτό το ασαφές -αν όχι χαοτικό- σκηνικό η Ελλάδα επιχειρεί να βρει τον βηµατισµό της, ποντάροντας στο πιο ισχυρό διπλωµατικό χαρτί που διαθέτει, την κοµβική γεωγραφική θέση της. Στον αντίποδα, η Τουρκία, παρά τις καλές προσωπικές σχέσεις του προέδρου Τραµπ µε τον Ταγίπ Ερντογάν, έχει εξελιχθεί σε περιφερειακό πρόβληµα. Ο τρόπος µε τον οποίο αντιµετωπίζει τους Κούρδους της Συρίας και το µέτωπο που έχει ανοίξει µε το Ισραήλ σίγουρα δεν εκτιµώνται από την Ουάσινγκτον. Για τον λόγο αυτό, ίσως προσέξει διπλά το πώς θα κινηθεί απέναντι στην Ελλάδα. Η εκτίµηση αυτή διατυπώνεται από καλά πληροφορηµένες διπλωµατικές πηγές που µίλησαν στην «Κυριακάτικη Απογευµατινή», λίγες ώρες µετά το ανησυχητικό συµβάν βορείως της Κρήτης. Η εφηµερίδα µας αποκαλύπτει τι ακριβώς συνέβη, όταν τουρκική κορβέτα έκανε την εµφάνισή της πλησίον του Αγίου Νικολάου -σε διεθνή χωρικά ύδατα- αλλά και ποια είναι τα επόµενα βήµατα της Αθήνας.

Toυρκική φρεγάτα στην Κρήτη: Το παρασκήνιο

Την περασµένη εβδοµάδα οι Τούρκοι επιχείρησαν να στήσουν ένα σκηνικό παρόµοιο µ’ αυτό της Κάσου. Οταν η Ελλάδα εξέδωσε NAVTEX από τον αρµόδιο σταθµό του Ηρακλείου, προκειµένου το ιταλικό πλοίο «Ievoli Relume» να κάνει έρευνες για πόντιση ηλεκτρικού καλωδίου στην περιοχή, οι γείτονες αντέδρασαν. Η πρώτη NAVTEX εκδόθηκε την περασµένη Πέµπτη, ορίζοντας τις συντεταγµένες για «εργασίες προστασίας υποβρύχιου καλωδίου» από το ερευνητικό πλοίο «Aethra», από την 1η Φεβρουαρίου και εξής, µε αποτέλεσµα το τουρκικό πολεµικό πλοίο να πλεύσει βόρεια του Αγίου Νικολάου, σχετικά µακριά από το ερευνητικό πλοίο, γύρω στα 10 µίλια. Φυσικά σε διεθνή ύδατα. Για κάθε ενδεχόµενο, στην περιοχή έπλευσε και µια φρεγάτα του ελληνικού Πολεµικού Ναυτικού. Κατόπιν, οι Τούρκοι διακίνησαν µια πληροφορία που µέχρι και σήµερα δεν έχει επιβεβαιωθεί, σύµφωνα µε την οποία το τουρκικό πλοίο φέρεται να εξέπεµψε σήµα µέσω ασυρµάτου «ενηµερώνοντας» το ιταλικό πως βρίσκεται σε περιοχή εκτός της δικαιοδοσίας του.

Το ίδιο βράδυ συναντήθηκαν εκτάκτως (;) στην Ντόχα, όπου βρίσκονταν, οι υπουργοί Εξωτερικών της Ελλάδας και της Τουρκίας. Ο Γιώργος Γεραπετρίτης ξεκινούσε από το Κατάρ την περιοδεία του στην περιοχή, για να µεταβεί κατόπιν σε Ισραήλ, Ραµάλα και Ιορδανία, µε στόχο να περάσει το µήνυµα ότι η Ελλάδα είναι παρούσα στις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, διατηρώντας υπεύθυνη και ισορροπηµένη θέση στο Παλαιστινιακό.

Στην Ντόχα, λοιπόν, ο κ. Γεραπετρίτης έθεσε το ζήτηµα της Κρήτης στον Χακάν Φιντάν. Αµφότεροι κατέληξαν στην ανάγκη «διατήρησης του εποικοδοµητικού κλίµατος». Λίγες ώρες αργότερα, όπως αναφέρουν στην «Κυριακάτικη Α» αρµόδιες πηγές, το σκηνικό στην Κρήτη άλλαξε. Η εφηµερίδα µας πληροφορείται ότι η τουρκική κορβέτα αντικαταστάθηκε από µια τουρκική φρεγάτα λόγω των 8 Μποφόρ που έπνεαν εκεί, η οποία πάντως αποµακρύνθηκε έτι περαιτέρω από το ιταλικό πλοίο. Σε κκάθε περίπτωση, οι έρευνες του «Ievoli Relume» προχώρησαν, συνεχίζονται και θα ολοκληρωθούν βάσει προγράµµατος.

Αναβολή επί της αναβολής

Εντύπωση προκάλεσε η βιασύνη της Τουρκίας να φανεί επισπεύδουσα, ανακοινώνοντας ότι το Ανώτατο Συµβούλιο Συνεργασίας (ΑΣΣ), παρουσία του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Ταγίπ Ερντογάν, θα γίνει τελικά τον Απρίλιο. Στην ανακοίνωση αυτή προέβη ο Χ. Φιντάν, µόλις τρεις ηµέρες µετά το συµβάν στην Κρήτη. Η Αθήνα, όµως, διεµήνυσε πως δεν έχει «κλειδώσει» συγκεκριµένη ηµεροµηνία.

Θέλοντας έτσι, προφανώς, να ξεκαθαρίσει ότι ακόµα διαπραγµατεύεται το χρόνο του ΑΣΣ και πως υπάρχει ένα κλίµα δυσαρέσκειας για τις πρόσφατες κινήσεις της Αγκυρας. Μόνο τυχαίο δεν µπορεί να θεωρηθεί το γεγονός ότι η συνάντηση των δύο ηγετών, στο πλαίσιο του ΑΣΣ, διαρκώς αναβάλλεται. Επρόκειτο να πραγµατοποιηθεί τον Ιανουάριο, κατόπιν θεωρούνταν βέβαιο ότι θα γίνει µεταξύ Φεβρουαρίου και Μαρτίου και εν τέλει οδεύουµε προς τον Απρίλιο.

Συγκρατείται, ακόµα, ότι ο κ. Φιντάν µίλησε και για «αντιτουρκικές» -όπως είπε- φωνές εντός της Ελλάδας που διαταράσσουν το σχετικά καλό κλίµα των τελευταίων µηνών. Μια αιχµή για τον υπουργό Εθνικής Αµυνας Νίκο ∆ένδια, ο οποίος φρόντισε να ξεκαθαρίσει από την Κύπρο, όπουβρέθηκε την Τετάρτη, πως: «Είναι χρήσιµα τα ήρεµα νερά, όπως και οι ήρεµοι αιθέρες. Αλλά η τουρκική συµπεριφορά στην Κάσο και βόρεια της Κρήτης προχθές, όπως και η αντίδρασή της στα περιβαλλοντικά πάρκα στις Κυκλάδες, δεν µε καθιστά ιδιαιτέρως αισιόδοξο».

Η -ρεαλιστική ως συνήθως- προσέγγιση του υπουργού Εθνικής Αµυνας είναι ενδεικτική των χαµηλών προσδοκιών που διατηρεί η Αθήνα ως προς την έκβαση του ελληνοτουρκικού διαλόγου. Το σίγουρο είναι ότι η ∆ιακήρυξη των Αθηνών βοήθησε την Τουρκία να «περάσει» ένα φιλειρηνικό προφίλ προς τη ∆ύση, τη στιγµή που το χρειαζόταν. Τώρα είναι η σειρά της Ελλάδας να πάρει «ανταλλάγµατα» γι’ αυτό. Για αρχή, θα αρκούσε η αποφυγή προκλήσεων (ρητορικών και επί του πεδίου) εκ µέρους της Τουρκίας.

*Δημοσιεύτηκε στην Κυριακάτικη Απογευματινή