Ως το μεγάλο στοίχημα της κυβέρνησης έχει αναδείξει ο Κυριάκος Μητσοτάκης την ανάταξη του ελληνικού σιδηροδρόμου, και μάλιστα μέσα στην επόμενη διετία, πριν δηλαδή τις εθνικές εκλογές, που προγραμματίζονται για τον Μάιο του 2027.

Ιδανικά, πριν ξεκινήσει καν η προεκλογική περίοδος, ο πρωθυπουργός θα ήθελε η κεντρική γραμμή, δηλαδή από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη, να είναι πλήρως λειτουργική και απολύτως ασφαλής, με καινούργια τρένα στις ράγες, και η διαδρομή να καλύπτεται πλέον, για πρώτη φορά στην Ιστορία, μέσα σε 3,5 ώρες.

Το πλήρες σχέδιο Μητσοτάκη για νέο σιδηρόδρομο: Τα "Παραπολιτικά" παρουσιάζουν βήμα-βήμα το πλάνο της κυβέρνησης μέχρι το 2027

Το σχέδιο για να γίνει αυτός ο στόχος πραγματικότητα είναι πολυσύνθετο, με πολλές τεχνικές παραμέτρους, πολυδάπανο και σίγουρα θα χρειαστεί πολλή και μεθοδική δουλειά και «έξυπνες» λύσεις για να τον φέρουν εις πέρας. Ένα κομμάτι αυτής της δουλειάς έχει να κάνει με την Hellenic Train, με την οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση βρίσκεται ήδη σε αλληλογραφία, ενώ ενήμερη είναι και η ιταλική κυβέρνηση.

Θυμίζουμε ότι το 2017 η μέχρι τότε δημόσια εταιρεία ΤΡΑΙΝΟΣΕ -η οποία στη συνέχεια μετονομάστηκε σε Hellenic Train- πουλήθηκε έναντι 45 εκατ. ευρώ στην ιταλική Ferrovie dello Stato Italiane, την κρατική εταιρεία σιδηροδρόμων της γειτονικής χώρας, στην οποία και ανήκει έκτοτε. Το Μέγαρο Μαξίμου, σε συνεργασία με το αρμόδιο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, έχει διαμηνύσει στη Ρώμη ότι πρέπει να αυξήσει τις επενδύσεις στην Hellenic Train και πως απαιτείται να φέρει τουλάχιστον δύο νέα, σύγχρονα τρένα και να τα βάλει μέχρι το 2027 στη γραμμή Αθήνα-Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για μια λεπτή διαπραγμάτευση, που, αν χρειαστεί, θα φτάσει και σε επίπεδο πρωθυπουργών, δηλαδή μεταξύ του Κυριάκου Μητσοτάκη και της Τζόρτζια Μελόνι.


Αναδιάρθρωση θεσμικού πλαισίου, διαδικασιών και οργανισμών

Στα πιο άμεσα σχέδια περιλαμβάνεται η οργανωτική μεταρρύθμιση του σιδηροδρομικού τομέα, που αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2025 και θεωρείται υψίστης σημασίας για την κυβέρνηση.

Περιλαμβάνει την αναδιάρθρωση του θεσμικού πλαισίου, των διαδικασιών και των οργανισμών των φορέων του σιδηροδρομικού τομέα ΟΣΕ - ΕΡΓΟΣΕ. Συγκεκριμένα, προβλέπεται η υιοθέτηση πολυετούς επενδυτικού προγράμματος, καθώς και η υπογραφή σύμβασης απόδοσης μεταξύ σιδηροδρομικού φορέα και ελληνικού Δημοσίου.

Ο οργανισμός «Σιδηρόδρομοι Ελλάδος» θα είναι πλέον η εταιρεία-ομπρέλα που θα περιλαμβάνει τον ΟΣΕ, την ΕΡΓΟΣΕ, αλλά και τη ΓΑΙΟΣΕ. Επικεφαλής αυτής της δημόσιας εταιρείας είναι κρίσιμο να βρεθεί ένα πρόσωπο με γνώση, εμπειρία και τεχνοκρατική επάρκεια, που θα δεχθεί παράλληλα να αναλάβει τον νέο αυτόν οργανισμό μέσα σε τόσο δύσκολες συνθήκες.

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός του ΟΣΕ επίσης προγραμματίζεται να ολοκληρωθεί εντός του 2025. Προβλέπεται ιδίως η εναρμόνιση με τη Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού 2020-2025, καθώς και ο εκσυγχρονισμός των υφιστάμενων υποδομών, η βελτίωση της εσωτερικής λειτουργίας και οργάνωσης του οργανισμού, η εξοικονόμηση λειτουργικού κόστους και η προσφορά βελτιωμένων υπηρεσιών στο επιβατικό κοινό μέσω της εισαγωγής καινοτομιών και συστημάτων νέας τεχνολογίας, καθώς και της χρήσης σύγχρονων πληροφοριακών συστημάτων. Εκκρεμεί η έγκριση της σχετικής σύμβασης από το Ελεγκτικό Συνέδριο κι ακολουθεί η υπογραφή της σύμβασης του έργου, με στόχο να έχει ολοκληρωθεί στο τέλος του 2025.

Το πιο δύσκολο ίσως κομμάτι της ανάταξης των σιδηροδρόμων είναι αυτό της αποκατάστασης των ζημιών που άφησε πίσω της η κακοκαιρία «Daniel» και που έχουν επηρεάσει περίπου 100 χιλιόμετρα του σιδηροδρομικού δικτύου: Οι ράγες από την Αθήνα έως τη Θεσσαλονίκη «απλώνονται» σε 487 χιλιόμετρα και σήμερα, λόγω των καταστροφών που προκάλεσε η θεομηνία, το σύστημα σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης είναι εγκατεστημένο και λειτουργικό σε 387 εξ αυτών.


Hitachi και SNCF

Μέσα στο επόμενο διάστημα, ο σχεδιασμός προβλέπει την υποβολή μέρους του πρώτου σταδίου των μελετών των έργων της δράσης «Αποκατάσταση της προσβασιμότητας μετά τις καταστροφικές επιπτώ σεις της κακοκαιρίας “Daniel” στο οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο», με την ολοκλήρωση του πρώτου σταδίου να τοποθετείται χρονικά στο τέλος του έτους.

Ο συνολικός σχεδιασμός της κυβέρνησης έχει και δύο σημαντικές επιμέρους συνεργασίες με ξένες εταιρείες. Η πρώτη αφορά την ιαπωνική Hitachi, η οποία έχει υπογράψει σύμβαση με τη ΓΑΙΑΟΣΕ για την ανάταξη 115 μονάδων του περιβόητου συστήματος ETCS (Ευρωπαϊκό Σύστημα Ελέγχου Αμαξοστοιχιών). Σύμφωνα με πρόσφατη ενημέρωση που έκανε ο αρμόδιος υπουργός, Χρήστος Σταϊκούρας, στη Βουλή, έως σήμερα έχουν αναταχθεί 72 μονάδες ETCS σε 54 τρένα και μέχρι τον Σεπτέμβριο θα έχουν αναταχθεί και οι υπόλοιπες 43 μονάδες ETCS σε λειτουργικά τρένα που περιλαμβάνονται στη σύμβαση, δηλαδή σε άλλα 24.

Η άλλη συνεργασία είναι με την SNCF (Société Νationale des Chemins de Fer Français), την κρατική σιδηροδρομική εταιρεία της Γαλλίας. Μιλώντας την περασµένη Τετάρτη στη Βουλή, ο κ. Μητσοτάκης έθεσε ως προτεραιότητα «τον τρόπο µε τον οποίο ο ΟΣΕ θα κάνει την υποστήριξη και τη συντήρηση των υποδοµών» και τόνισε σχετικά: «Η λύση την οποία προκρίνουµε είναι η λύση της διακρατικής συµφωνίας µε σηµαντικό ξένο οργανισµό, µε µεγάλη εµπειρία, ο οποίος για µεγάλο χρονικό διάστηµα θα αναλάβει, µέσω µιας τέτοιας συµφωνίας, να υποστηρίξει τον ΟΣΕ για τη συντήρηση και την αναβάθµιση του δικτύου».

Η SNCF θα ασχοληθεί µε τον ριζικό ανασχεδιασµό της µεταβατικής δοµής των Σιδηροδρόµων Ελλάδος και την εφαρµογή βέλτιστων διεθνών πρακτικών στην οργάνωση και λειτουργία τους. Θα συµβάλει, επίσης, στην υλοποίηση της συµφωνίας που έχει υπογράψει η κυβέρνηση µε την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και η οποία περιλαµβάνει την κατάρτιση ενός στρατηγικού επιχειρησιακού σχεδίου για την ίδρυση και λειτουργία των Σιδηροδρόµων Ελλάδος, την κατάρτιση ενός µεσοπρόθεσµου (2024-2034) σχεδίου δράσης για την υλοποίηση έργων προτεραιότητας και τη χρηµατοδοτική προσέγγιση, που θα διασφαλίζει την αποδοτική και αποτελεσµατική υλοποίηση του σχεδίου.


Συνεργασία με Κοµισιόν

Ακόµα ένα γεγονός στο οποίο στάθηκε στην οµιλία του στο Κοινοβούλιο ο πρωθυπουργός είναι η συνεργασία της κυβέρνησης µε την Κοµισιόν, στην οποία «καταθέτει ανά δίµηνο ένα σχέδιο -αυτό είναι το τρίτο τέτοιο σχέδιο το οποίο έχει κατατεθεί-, µία έκθεση προόδου σχετικά µε τις συµφωνηµένες δράσεις µε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το πώς θα βελτιώσουµε περαιτέρω την ασφάλεια των σιδηροδρόµων», όπως επεσήµανε.

Η τελευταία έκθεση έχει ηµεροµηνία 31 Ιανουαρίου του 2025 και σε αυτήν η κυβέρνηση παραθέτει µια σειρά από ενέργειες που έχει ολοκληρώσει, ενώ δεσµεύεται µεταξύ άλλων στα ακόλουθα χρονοδιαγράµµατα:

  • Επικαιροποίηση του σχεδιασµού του συστήµατος ασφαλείας των σιδηροδρόµων µέχρι τον Μάρτιο.
  • ∆ηµιουργία µόνιµης οµάδας εργασίας υπευθύνων κινδύνου (risk officers) από όλες τις εταιρείες του σιδηροδρόµου µέχρι τον Σεπτέµβριο.
  • Αναθεώρηση των εσωτερικών διαδικασιών ελέγχου µέχρι τον Αύγουστο.
  • Αναθεώρηση των υφιστάµενων διαδικασιών για διαχείριση κινδύνου µέχρι τον ∆εκέµβριο.
  • Ανάπτυξη συστήµατος διαχείρισης ικανοτήτων όσον αφορά την ασφάλεια των σιδηροδρόµων έως τον Απρίλιο. 
  • Επικαιροποίηση του Συστήµατος ∆ιαχείρισης Ασφάλειας (SMS) έως τον ∆εκέµβριο.
  • Αναθεώρηση του Γενικού Κανονισµού Κίνησης έως τον ερχόµενο Ιανουάριο.
  • Βελτίωση των δυνατοτήτων, µέσω εκπαίδευσης, όλων των εµπλεκόµενων µερών πάνω στη νέα προσέγγιση για τη διαχείριση κινδύνων (risk-based approach) µέχρι τον ∆εκέµβριο.
  • Εκπαίδευση όλου του προσωπικού σε όλους τους οργανισµούς πάνω σε θέµατα ασφαλείας µέχρι τον ∆εκέµβριο.
  • ∆ιασφάλιση ότι θα πληρωθούν οι κενές θέσεις στη Ρυθµιστική Αρχή Σιδηροδρόµων στην ασφάλεια των σιδηροδρόµων και στον τοµέα διαλειτουργικότητας µέχρι τον Ιούνιο.
  • Προετοιµασία σχεδίου προσλήψεων για το υπουργείο Υποδοµών και Μεταφορών έως τον Φεβρουάριο (έχει καθυστερήσει η υλοποίηση).
  • Εκλογή του νέου ∆ιοικητικού Συµβουλίου των Ελληνικών Σιδηροδρόµων έως τον Απρίλιο.
  • ∆ιεθνή διαγωνισµό για τεχνικό µάνατζερ, υπεύθυνο για τη διαχείριση των σηµαντικών λειτουργιών των Ελληνικών Σιδηροδρόµων, µέχρι τον Οκτώβριο. 
  • Πρόσληψη περίπου 300 νέων εργαζοµένων στον ΟΣΕ µέχρι τον ∆εκέµβριο.
  • Σχεδιασµό και παρουσίαση του αναλυτικού οργανωτικού µοντέλου και του µοντέλου λειτουργίας των Ελληνικών Σιδηροδρόµων µέχρι τον ∆εκέµβριο.

Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα Παραπολιτικά, το Σάββατο 8 Μαρτίου 2025