Επτά εβδομάδες μετά την είσοδο του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο -και τρία χρόνια μετά τη ρωσική εισβολή και την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία-, η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να αναλάβει πρωτοβουλίες για την άμυνα και την ασφάλειά της και να δράσει. Η πρώτη τέτοια πρωτοβουλία έγινε την περασμένη Πέμπτη το βράδυ, όταν και ολοκληρώθηκε η έκτακτη Σύνοδος Κορυφής που συγκάλεσε στις Βρυξέλλες ο Αντόνιο Κόστα. Αξίζει να επισημανθεί ότι κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ο Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε λόγο για την ανάγκη συνολικής εξέτασης της ασφάλειας της Ευρώπης, τονίζοντας ότι η έννοια της ασφάλειας δεν μπορεί να περιορίζεται στα ανατολικά σύνορα της Ευρώπης, καθώς υπάρχουν, όπως είπε, απειλές ασφάλειας και στα Δυτικά Βαλκάνια, τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Όπως επιβεβαίωσε στη συνέχεια ο Νίκος Χριστοδουλίδης, με κοινή παρέμβαση της Κύπρου, της Ελλάδας, της Ιταλίας και της Ισπανίας μπήκε στο κείμενο συμπερασμάτων η συγκεκριμένη αναφορά, ότι δηλαδή οι απειλές σε σχέση με την ασφάλεια της Ευρώπης δεν περιορίζονται στη Ρωσία, αλλά εκτείνονται και σε άλλες περιοχές.

Σε σχέση με την Ουκρανία -όπου η Ουάσινγκτον έχει πλέον υποβαθμίσει δραματικά την παρουσία της Ε.Ε. στις διαβουλεύσεις-, τα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής απηχούν εν πολλοίς τις ελληνικές θέσεις, όπως αυτές έχουν εκφραστεί ανά διαστήματα την τελευταία τριετία. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (χωρίς την ψήφο της Ουγγαρίας, καθώς ο Βίκτορ Ορμπαν διαφώνησε με τη διατύπωση) «επαναβεβαιώνει τη συνεχιζόμενη και αταλάντευτη στήριξή του υπέρ της ανεξαρτησίας, της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας εντός των διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων της», ενώ υπογραμμίζει ότι «δεν μπορούν να διεξαχθούν διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία» και πως «δεν μπορούν να διεξαχθούν διαπραγματεύσεις που επηρεάζουν την ευρωπαϊκή ασφάλεια χωρίς τη συμμετοχή της Ευρώπης».

Οι προτάσεις Μητσοτάκη για χρηματοδοτικό εργαλείο επενδύσεων στην άμυνα

Οι δύο αποφάσεις που ανέμενε, ωστόσο, έντονα η Αθήνα είχαν να κάνουν με δύο προτάσεις που είχε καταθέσει εδώ και αρκετούς μήνες η ελληνική πλευρά: Τη δημιουργία ενός νέου ευρωπαϊκού χρηματοδοτικού εργαλείου, ύψους 100 δισ., που θα μπορεί να χρηματοδοτήσει επενδύσεις στην άμυνα και «περισσότερη δημοσιονομική ευελιξία για να ξοδεύουμε για την άμυνα», όπως επανέλαβε τις προάλλες από το βήμα της Βουλής ο πρωθυπουργός. Ως προς το πρώτο ζητούμενο, συμφωνία επί της αρχής υπάρχει στην κατεύθυνση που ζητάει η χώρα μας - αν και όχι ακριβώς με το περιεχόμενο αυτό.

Όπως σημειώνει το κείμενο συμπερασμάτων, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «λαμβάνει υπό σημείωση την πρόθεση της Επιτροπής να υποβάλει πρόταση για ένα νέο μέσο της Ε.Ε. που θα παρέχει στα κράτη-μέλη δάνεια ύψους έως 150 δισ. ευρώ με κάλυψη από τον Προϋπολογισμό της Ε.Ε. και καλεί το Συμβούλιο να εξετάσει επειγόντως την πρόταση αυτή». Εφόσον το σχέδιο αυτό προχωρήσει, η Κομισιόν θα αντλήσει πόρους μέσω δημοπρασιών ομολόγων και θα τους κατευθύνει κατόπιν στα κράτη-μέλη για αμυντικές δαπάνες, υπό τη μορφή δανείων με πολύ ευνοϊκούς όρους. Η χώρα μας θα μπορούσε έτσι να επωφεληθεί με πολύ φθηνό δανεισμό, ύψους περίπου 6-7 δισ. ευρώ, για να καλύψει μέρος των αμυντικών της δαπανών.

«Σκεφτείτε το όφελος για την πατρίδα µας αν καταφέρναµε να δηµιουργήσουµε ένα τέτοιο αµυντικό σύστηµα µε ευρωπαϊκούς πόρους. Αυτό σηµαίνει ότι δεν θα χρειαστεί να δαπανήσουµε εθνικούς πόρους για µια ανάγκη η οποία είναι και εθνική και ευρωπαϊκή», είχε επισηµάνει σε ανύποπτο χρόνο ο κ. Μητσοτάκης, αναφερόµενος στη χρησιµότητα ενός ανάλογου ευρωπαϊκού µηχανισµού για την Ελλάδα. Ο πρωθυπουργός γνωρίζει καλά εξάλλου ότι ο κρατικός προϋπολογισµός επιβαρύνεται σηµαντικά από τις αµυντικές δαπάνες και η εφαρµογή ενός τέτοιου πανευρωπαϊκού µηχανισµού θα προσέφερε σηµαντική ελάφρυνση και δυνατότητα ανακατεύθυνσης εθνικών πόρων για άλλους σκοπούς.

Συµφωνία για δηµοσιονοµική ευελιξία

Ως προς τη δηµοσιονοµική ευελιξία, επετεύχθη συµφωνία, αν και µένει να καθοριστούν οι λεπτοµέρειες και οι παράµετροι της απόφασης αυτής, ώστε να είναι σαφές ποιο ποσοστό των ελληνικών αµυντικών δαπανών ως προς το ΑΕΠ θα εξαιρείται τελικά από τον υπολογισµό του ελλείµµατος. Οι «27» εκφράζουν την ικανοποίησή τους για την πρόθεση της Κοµισιόν «να συστήσει στο Συµβούλιο την ενεργοποίηση, µε συντονισµένο τρόπο, της εθνικής ρήτρας διαφυγής στο πλαίσιο του Συµφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης ως άµεσου µέτρου», ενώ καλούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή «να διερευνήσει περαιτέρω µέτρα, λαµβάνοντας υπόψη τις απόψεις του Συµβουλίου, διατηρώντας παράλληλα τη βιωσιµότητα του χρέους, για τη διευκόλυνση σηµαντικών αµυντικών δαπανών σε εθνικό επίπεδο σε όλα τα κράτη-µέλη».

Ενόψει και της τακτικής Συνόδου Κορυφής στις 20-21 Μαρτίου, ο πρωθυπουργός θα επιδιώξει αυτή η ρήτρα διαφυγής «να αφορά όλα τα κράτη-µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης» και «να ενθαρρύνει αυτούς οι οποίοι ξοδεύουν λίγα να ξοδέψουν περισσότερα, να επιβραβεύσει αυτούς που ήδη ξοδεύουν περισσότερα και ενδεχοµένως να τους επιτρέψει να ξοδέψουν ακόµα πιο πολλά για την κοινή ευρωπαϊκή άµυνα», όπως δήλωσε ο ίδιος από τις Βρυξέλλες.

Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά