Ο πρώτος μεγάλος ανασχηματισμός της κυβέρνησης Μητσοτάκη συνοδεύτηκε από μια μεγάλη επιστροφή: Του Σταύρου Παπασταύρου, που πλέον είναι ο νέος υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Για την ακρίβεια, ήταν η δεύτερη επιστροφή του στο πλευρό του πρωθυπουργού. Το φθινόπωρο του 2022, στο Ρότερνταμ της Ολλανδίας, στο ετήσιο συνέδριο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, στην αποστολή της Νέας Δημοκρατίας συμμετείχε «ένας φίλος από τα παλιά» - ο Σταύρος Παπασταύρου. Ήταν η αρχή της πρώτης επιστροφής του, που ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο του 2023, την επομένη των επαναληπτικών εκλογών, όταν ο Παπασταύρου πέρασε ξανά την πύλη της Ηρώδου Αττικού που οδηγεί στο Μέγαρο Μαξίμου, επιστρέφοντας στην «καρδιά» της κυβέρνησης μετά από σχεδόν εννιά ολόκληρα χρόνια, αυτή τη φορά ως Υπουργός Επικρατείας.

Όλα είχαν ξεκινήσει ωστόσο πολύ παλιότερα. «Ο Παπασταύρου είναι ικανός και ξέρει πολύ καλά τα ευρωπαϊκά»: Τη φράση αυτή άκουσε το 1999 ο Κώστας Καραμανλής από κορυφαίο στέλεχος της Νέας Δημοκρατίας, όταν του πρότεινε – και το δέχθηκε – να τοποθετήσει τον νεαρό τότε δικηγόρο στο ευρωψηφοδέλτιο του κόμματος (σε μη εκλόγιμη θέση). Το ίδιο έπραξε και το 2009, όταν ο Παπασταύρου ήταν τελικά πρώτος επιλαχών στο ευρωψηφοδέλτιο της ΝΔ. Λίγους μήνες αργότερα, ο νεοεκλεγείς στην αρχηγία της ΝΔ Αντώνης Σαμαράς άκουσε συνεργάτη του να του λέει πως ο τότε γραμματέας διεθνών σχέσεων της ΝΔ πρέπει να αξιοποιηθεί στο στενό πυρήνα της ηγετικής ομάδας του κόμματος – και ακολούθησε τη συμβουλή του.

Ανασχηματισμός: Η γνωριμία Μητσοτάκη-Παπασταύρου στα μαθητικά θρανία 

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν χρειαζόταν να ακούσει από κάποιον συστάσεις για τον Σταύρο Παπασταύρου: Από το 1978, όταν οι δύο συμμαθητές κάθισαν για πρώτη φορά τυχαία στο διπλανό θρανίο, γνωρίζει πολύ καλά τον Παπασταύρου και τη διαδρομή του: Μετά το Κολλέγιο Αθηνών, ακολούθησε η Νομική Αθηνών, από όπου αποφοίτησε πρώτος στη χρονιά του, το 1990. Αμέσως έγινε δεκτός για μεταπτυχιακό, με υποτροφία, στο Χάρβαρντ κι έμεινε στις ΗΠΑ για δύο χρόνια, ξεκινώντας τη δικηγορία σε μεγάλη δικηγορική εταιρία. Επέστρεψε στην Ελλάδα και έφτασε να γίνει εταίρος σε ένα από τα μεγάλα δικηγορικά γραφεία των Αθηνών, ενώ ταυτόχρονα ενεργοποιήθηκε ζωηρά στην ΟΝΝΕΔ του τότε προέδρου της νεολαίας (και νυν αντιπροέδρου της κυβέρνησης) Κωστή Χατζηδάκη, στο κομμάτι ιδίως των διεθνών σχέσεων. Έγινε μάλιστα το 1997 πρόεδρος της DEMYC, της μεγαλύτερης τότε νεολαίας των ευρωπαϊκών κεντροδεξιών κομμάτων, θέση την οποία κράτησε για όλο το διάστημα κατά το οποίο πρόεδρος της «γαλάζιας» νεολαίας ήταν ο Γιάννης Οικονόμου.

Όσοι τον γνώριζαν από εκείνα τα χρόνια δεν εξεπλάγησαν που τον είδαν ξαφνικά, στις αρχές του 2023, να συνοδεύει για πρώτη φορά τον Κυριάκο Μητσοτάκη ως πρωθυπουργό στο πρόσφατο ταξίδι του στα ελληνικά μειονοτικά χωριά της Αλβανίας. Το 1993, ο Παπασταύρου ήταν ο πρώτος εκπρόσωπος της ΟΝΝΕΔ που είχε επισκεφθεί τα μέρη αυτά και είχε μείνει στη Δερβιτσάνη, κρατώντας από τότε επαφές με τους ανθρώπους που γνώρισε.

Δεν εξεπλάγησαν, επίσης, με την επιστροφή του – άτυπα στην αρχή, με θέση υπουργού Επικρατείας στη συνέχεια – στο Μέγαρο Μαξίμου, όσοι είχαν ζήσει από κοντά την περίοδο διακυβέρνησης του Αντώνη Σαμαρά: Βλέποντας το παράδειγμα της Πορτογαλίας, που είχε δημιουργήσει θέση υφυπουργού με αποκλειστική αρμοδιότητα τη διαπραγμάτευση με ΕΕ-ΕΚΤ-ΔΝΤ, ο τότε πρωθυπουργός αποφάσισε να δημιουργήσει μια αντίστοιχη θέση, εντός ωστόσο του Μαξίμου. Ο Σταύρος Παπασταύρου έγινε ο βασικός διαπραγματευτής με την τρόικα και επί δύο χρόνια σήκωσε το μεγαλύτερο βάρος των δύσκολων συζητήσεων και σύνθετων διαβουλεύσεων με τους Πολ Τόμσεν (ΔΝΤ), Ματίας Μορς (Κομισιόν) και Κλάους Μαζούχ (ΕΚΤ). Ήταν μια εξαιρετικά δύσκολη και σύνθετη αποστολή που την εκτέλεσε με επιτυχία, κάτι που οδήγησε λίγο καιρό αργότερα τον Αντώνη Σαμαρά να πει από το βήμα της Βουλής: «Μακάρι να είχε η Ελλάδα δέκα Παπασταύρου. Είναι ένας άνθρωπος στον οποίο χρωστάμε πάρα πολλά».

Οι σκέψεις Σαμαρά για την τοποθέτηση Παπασταύρου ως διάδοχο του Γιάννη Στουρνάρα

Στα μέσα του 2014, πριν καταλήξει στον Γκίκα Χαρδούβελη, ο Σαμαράς σκέφτηκε σοβαρά να τοποθετήσει τον Παπασταύρου ως διάδοχο του Γιάννη Στουρνάρα στο Υπουργείο Οικονομικών, ενώ είχε ουσιαστικά αποφασίσει να τον τοποθετήσει στο ευρωψηφοδέλτιο της ίδιας χρονιάς σε εκλόγιμη θέση – μέχρι που λίγους μήνες πριν τις κάλπες άλλαξε τελικά το εκλογικό σύστημα και καταργήθηκε η λίστα.

Ακολούθησε μια δεύτερη μεγάλη δύσκολη περίοδος για τον Σταύρο Παπασταύρου. Η πρώτη ήταν νωρίτερα, σε προσωπικό επίπεδο, όταν είχε χάσει τη γυναίκα του, με τον μοναχογιό τους μάλιστα σε ηλικία μόλις δύο ετών. Η δεύτερη ήταν σε πολιτικό επίπεδο, όταν βρέθηκε στο στόχαστρο του ΣΥΡΙΖΑ, που επιχείρησε να τον αναγάγει σε σύμβολο διαφθοράς και διαπλοκής. Το καλοκαίρι του 2021, μετά από έξι χρόνια δικαστικών «μαχών» και έντονης πολιτικής διαμάχης γύρω από το πρόσωπό του, ο Παπασταύρου απαλλάχθηκε με αμετάκλητο βούλευμα από όλες τις κατηγορίες που του είχαν αποδοθεί σχετικά με τη λίστα Λαγκάρντ και φορολογικές εκκρεμότητες. Ένα χρόνο αργότερα, συζήτησε για πρώτη φορά με τον Κυριάκο Μητσοτάκη την προοπτική ένταξής του στην ομάδα συμβούλων και συνεργατών του πρωθυπουργού, κάτι που άρχισε σταδιακά να υλοποιείται.

Το καλοκαίρι του 2023, ο δικηγόρος και συνεργάτης τριών πρωθυπουργών έγινε ο νέος ισχυρός άνδρας στο Μέγαρο Μαξίμου και μαζί με τον Άκη Σκέρτσο, τον Μάκη Βορίδη και τον Γιάννη Μπρατάκο αποτέλεσαν την πρώτη «ομάδα κρούσης» του Κυριάκου Μητσοτάκη. Ωστόσο, τον Μάρτιο του 2024, οι κ. Παπασταύρου και Μπρατάκος υπέβαλαν τις παραιτήσεις τους, έπειτα από ένα διήμερο έντασης εντός και εκτός Βουλής. «Η συμμετοχή σε μια κοινωνική συνάντηση έδωσε το λάθος μήνυμα», ανέφεραν τότε κυβερνητικές πηγές. Έκτοτε έμεινε μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, συνέχισε να ασχολείται με τη δικηγορία και είχε ενεργό εμπλοκή στην προσπάθεια να αποδοθεί δικαιοσύνη και να αποφυλακιστεί ο εκλεγμένος Δήμαρχος Χειμάρρας, Φρέντης Μπελέρης.

Το τελευταίο διάστημα, στο παρασκήνιο, είχε ανακάμψει άτυπα στους κόλπους της κυβέρνησης. Πλέον, ο πρωθυπουργός του εμπιστεύεται ένα κομβικό χαρτοφυλάκιο, με πολλές προκλήσεις την προσεχή διετία, μέχρι δηλαδή τις επόμενες εθνικές εκλογές.