Συναντήσαµε τον Στέφαν Λεβέν διαδικτυακά, µέσω Ζoom, λίγες ηµέρες πριν έρθει στην Ελλάδα, για να συµµετάσχει στο Οικονοµικό Φόρουµ των ∆ελφών, που φέτος συµπληρώνει δέκα χρόνια επιτυχηµένης διοργάνωσης και θα διεξαχθεί στην εµβληµατική πόλη της Στερεάς Ελλάδας από τις 9 έως τις 12 Απριλίου. Πρωθυπουργός της Σουηδίας από το 2014 έως το 2021 και πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόµµατος (PES) από το 2022, ο Λεβέν είναι από τους πιο έµπειρους πολιτικούς στην Ευρώπη και απαντά καθαρά σε όλα τα µείζονα ζητήµατα της επικαιρότητας.

Κύριε πρόεδρε, φαίνεται ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει τεθεί στο περιθώριο από τις ΗΠΑ στις ειρηνευτικές διαπραγµατεύσεις µε την Ουκρανία. Πώς θα πρέπει η Ε.Ε. να υποστηρίξει το Κίεβο; Τι ακριβώς πρέπει να πράξει το επόµενο διάστηµα;

Είναι εξαιρετικά σηµαντικό αυτή τη στιγµή η Ευρωπαϊκή Ενωση να παραµείνει ενωµένη. Γνωρίζουµε ότι υπάρχουν κάποιες διαφορές εντός της Ε.Ε., όπως µε την Ουγγαρία, αλλά οι υπόλοιποι είναι ενωµένοι. Νοµίζω ότι είναι σηµαντικό η Ε.Ε. να συνεργαστεί στενά µε το Ηνωµένο Βασίλειο και άλλες χώρες εκτός Ε.Ε. Πρέπει να συγκεντρώσουµε όλες τις καλές δυνάµεις που διαθέτουµε, γιατί δεν µπορούµε να αφήσουµε τη Ρωσία να κερδίσει. Και αυτό σηµαίνει ότι είναι απολύτως απαραίτητο η Ουκρανία, η ίδια η χώρα, να είναι αυτή που θα αποφασίσει τι είναι δίκαιο και τι όχι. Αν οι ΗΠΑ και η Ρωσία συµφωνήσουν σε κάτι µε το οποίο η Ουκρανία δεν µπορεί να συµφωνήσει, τότε φυσικά η Ε.Ε. πρέπει να σταθεί στο πλευρό της Ουκρανίας. Αυτό σηµαίνει ότι πρέπει να έχουµε τη δύναµη γι’ αυτό. Πιστεύω ότι η Ευρώπη πρέπει να είναι προετοιµασµένη για ένα τέτοιο σενάριο. Αλλά πρέπει να στηρίξουµε την Ουκρανία. Αυτό είναι απολύτως κρίσιµο.

Είναι εφικτός ο στόχος της ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονοµίας και, αν ναι, ποια είναι τα µέσα για την επίτευξή του;

Είναι εφικτός και για µένα είναι σηµαντικός. Αυτονοµία δεν σηµαίνει ότι η Ε.Ε. αποµονώνεται. Πρέπει όµως να γνωρίζουµε ότι διαθέτουµε τη δύναµη - οικονοµικά, στρατιωτικά, διπλωµατικά και τεχνολογικά. Αν ξέρουµε ότι µπορούµε να διαχειριστούµε αυτές τις πτυχές µε αυτονοµία, τότε αυτό είναι που πρέπει να πετύχουµε. Παράλληλα, πρέπει να συνεργαζόµαστε µε χώρες µε παρόµοια σκέψη: Καναδά, Ηνωµένο Βασίλειο, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία και άλλες χώρες. Πρέπει να διασφαλίσουµε την αυτονοµία και την ακεραιότητά µας, αλλά να προσεγγίσουµε και άλλες περιοχές του κόσµου, όπως η Λατινική Αµερική και, φυσικά, η Αφρική.

Σε αυτές τις άλλες χώρες ανήκει και η Τουρκία; Αναφέροµαι και στις πρόσφατες εξελίξεις µε τη φυλάκιση του δηµάρχου της Κωνσταντινούπολης, µεταξύ άλλων. Είναι η Τουρκία αξιόπιστος εταίρος για την Ε.Ε. στο πλαίσιο του σχεδίου για ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονοµία;

Οσο γνωρίζω, υπάρχει θετικός διάλογος µεταξύ της Τουρκίας και της Ευρωπαϊκής Ενωσης αυτή τη στιγµή. ∆εν γνωρίζω περισσότερα για το θέµα, δεν είµαι πλέον εν ενεργεία πρωθυπουργός. Παρ’ όλα αυτά, είναι σηµαντικό να είµαστε ξεκάθαροι ως προς την ανάγκη υπεράσπισης της δηµοκρατίας. Η σύλληψη του δηµάρχου της Κωνσταντινούπολης δεν είναι αποδεκτή. Η Ε.Ε. δεν µπορεί να σιωπήσει, ακόµα κι αν συνεργάζεται µε την Τουρκία στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ και µε πολλές χώρες της Ε.Ε. ∆εν µπορούµε να σιωπούµε όταν απειλείται η δηµοκρατία. Πρέπει να είµαστε ξεκάθαροι.

Εχουν περάσει δύο µήνες από την ορκωµοσία του Ντόναλντ Τραµπ και την αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο. Κατά τη γνώµη σας, ζούµε το τέλος των διατλαντικών σχέσεων όπως τις ξέραµε; Ποιο είναι το µέλλον των σχέσεων Ε.Ε. - ΗΠΑ;

Ελπίζω πως όχι, αλλά αυτή τη στιγµή πρέπει να προετοιµαστούµε για µια διατλαντική σύνδεση µέσω του ΝΑΤΟ που δεν λειτουργεί όπως περιµέναµε. Πρέπει να προετοιµαστούµε για το χειρότερο, αλλά να εργαστούµε για ένα καλύτερο αποτέλεσµα. Άρα, πρέπει να είµαστε έτοιµοι για µια κατάσταση όπου οι ΗΠΑ δεν θα είναι εκεί. Και γι’ αυτό, όπως είπα και πριν, πρέπει να αναπτύξουµε την αυτονοµία µας σε διάφορους τοµείς. Αυτή τη στιγµή πρέπει να αναγνωρίσουµε ότι οι ΗΠΑ δεν είναι παρούσες. Αλλά πρέπει να κοιτάµε και το µέλλον. ∆εν µπορούµε απλώς να πούµε ότι είναι το τέλος του διατλαντικού δεσµού, αλλά πρέπει να είµαστε έτοιµοι για ένα σενάριο όπου οι ΗΠΑ δεν θα είναι παρούσες.

Έχετε πει ότι «Η Ευρώπη µου δεν χτίζει τείχη». Αυτό συνεχίζει να αποτελεί µεγάλο θέµα συζήτησης στην Ευρώπη, ειδικά µε την άνοδο της Ακροδεξιάς. Ποιος είναι, κατά τη γνώµη σας, ο βέλτιστος τρόπος διαχείρισης του Μεταναστευτικού στην Ε.Ε.;

Η δήλωσή µου έγινε το φθινόπωρο του 2015, κατά τη διάρκεια της προσφυγικής κρίσης. Εδωσα τότε µια οµιλία στη Στοκχόλµη και ήθελα να τονίσω ότι η Ευρώπη µου δεν χτίζει τείχη. Οµως, όπως είδαµε τότε, αυτό ακριβώς έγινε. Πλέον υπάρχει µια νοµοθεσία, που αναπτύχθηκε σε µεγάλο βαθµό από τη Σουηδή πρώην επίτροπο Ιλβα Γιόχανσον, η οποία έπειτα από χρόνια κατάφερε να θεσπίσει κοινούς κανόνες για την Ε.Ε. Αυτό είναι που χρειαζόµαστε. Η Ε.Ε. έχει 450 εκατοµµύρια πολίτες. Μπορούµε να το διαχειριστούµε µαζί. Η Ευρώπη πρέπει να καταλάβει ότι η δηµογραφική µας εικόνα δείχνει πως θα χρειαζόµαστε ανθρώπους να έρθουν στην Ευρώπη. Στη Σουηδία το βλέπουµε ήδη. Σε λίγα χρόνια –ίσως και νωρίτερα– η ήπειρός µας θα αρχίσει να συζητά πώς µπορούµε να προσελκύσουµε ανθρώπους να µετακινηθούν στην Ευρώπη, γιατί θα τους χρειαζόµαστε. Αν το κάνουµε µαζί, µπορούµε να το καταφέρουµε. Φυσικά, υπάρχει µετανάστευση που δεν µπορούµε να αποδεχτούµε, όπως η οικονοµική. ∆εν είναι πρόσφυγες. Καταλαβαίνω την ανάγκη τους να αλλάξουν τη ζωή τους, το καταλαβαίνω από ανθρώπινη σκοπιά. Αλλά η Ευρώπη δεν µπορεί να πει: «Είναι ελεύθερο για όλους να έρθουν». Πρέπει να διασφαλίσουµε ότι έχουµε το απαραίτητο εργατικό δυναµικό και να αναλάβουµε την ευθύνη µας για τους πρόσφυγες, όπως και άλλες περιοχές του κόσµου. Αν συνεργαστούµε, µπορούµε να τα καταφέρουµε ως ενωµένη ήπειρος.

Είστε από το 2022 πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόµµατος. Πιστεύετε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να γίνει µέλος των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών;

Πρώτα απ’ όλα, δεν έχει γίνει κάποια επίσηµη αίτηση γι’ αυτό. Ηδη έχουµε ένα κόµµα-µέλος, το ΠΑΣΟΚ, που είναι µέλος του PES και θα συνεχίσει έτσι. Το PES είναι µια πολιτική δύναµη που θέλει να συµπεριλάβει και άλλους. Είµαστε, φυσικά, ανοιχτοί να συνοµιλήσουµε µε άλλες πολιτικές δυνάµεις, εκτός από την Ακροδεξιά και τους ρατσιστές και φασίστες. Είµαστε έτοιµοι να συζητήσουµε µε άλλες δυνάµεις. Γι’ αυτό και προσκαλέσαµε τον πρώην πρωθυπουργό της Ελλάδας, τον Αλέξη Τσίπρα, να είναι παρατηρητής στις διαδικασίες του κόµµατος. Αν θέλουν να συνεχίσουν και αν πληρούν τις προϋποθέσεις... Αλλά αυτή τη στιγµή δεν υπάρχει τέτοιο ζήτηµα. ∆εν έχει υποβληθεί επίσηµο αίτηµα ένταξης.


*Δημοσιεύτηκε στα «Παραπολιτικά»