Το 2022 ήταν η χρονιά που το έργο του καλωδίου για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ, το ξακουστό πλέον Great Sea Interconnector (GSI), εντάχθηκε στα έργα κοινού ενδιαφέροντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ευρωπαϊκή «ομπρέλα», που άνοιξε τότε πάνω από το εν λόγω project, έκανε αρκετούς να ελπίζουν ότι δεν θα έχει την τύχη του αγωγού EastMed. Η αυθημερόν επίσκεψη του τότε υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια, στην Ιερουσαλήμ, τον Φεβρουάριο του 2023, επιβεβαίωσε τη βούληση του Τελ Αβίβ να στηρίξει το έργο.


Τα σύννεφα στο καλώδιο

Τον Μάιο του 2024, όμως, άρχισαν τα… όργανα. Ένα άλλο έργο, που αφορούσε την πόντιση καλωδίου για επικοινωνίες και Internet, «ερέθισε» την Άγκυρα. Ακολούθησε «πόλεμος» Νavtex μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, με τις εργασίες του ιταλικού πλοίου «Teliri», που είχε αναλάβει τότε να διεξάγονται υπό την παρακολούθηση μονάδων του ελληνικού και του τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού. Έπειτα από λεπτούς -παρασκηνιακούς- διπλωματικούς χειρισμούς, η περαιτέρω κλιμάκωση αποφεύχθηκε. Ωστόσο, όπως απεδείχθη, αυτή ήταν απλώς η «προθέρμανση».

*Διαβάστε επίσης: "Το έφαγε η μαρμάγκα" το καλώδιο ηλεκτρικής σύνδεσης Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ - Δεν ενδιαφέρεται ο Νετανιάχου


Η Κάσος

Τα νερά της Ανατολικής Μεσογείου άρχισαν να «θερμαίνονται» επικίνδυνα το περυσινό καλοκαίρι, όταν το «Ievoli Relume» βγήκε για έρευνες ανατολικά της Κάσου και της Καρπάθου, με μακροπρόθεσμο στόχο την πόντιση του καλωδίου. Εκ του αποτελέσματος φάνηκε ότι η Αθήνα υπερεκτίμησε το (εύθραυστο) καλό κλίμα που είχε δημιουργηθεί μετά τη Διακήρυξη των Αθηνών και υποτίμησε την επιμονή της γείτονος στις παράνομες αξιώσεις της. Σε Αθήνα, Λευκωσία και Παρίσι (καθώς η γαλλική εταιρεία Nexans είχε αναλάβει την κατασκευή του καλωδίου) οι αρμόδιοι συζητούσαν κυρίως τα οικονομικά διλήμματα που πήγαιναν πακέτο με το project και λιγότερο το γεωπολιτικό ρίσκο. Μολονότι, μάλιστα, την περίοδο εκείνη η Άγκυρα είχε στείλει στην περιοχή δεκάδες πολεμικά πλοία, στο πλαίσιο των προκλητικών εορτασμών από την Τουρκία και το ψευδοκράτος για τη συμπλήρωση των πενήντα ετών από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο.

Στις 22 Ιουλίου φτάσαμε κοντά σε θερμό επεισόδιο, με τουρκική φρεγάτα να ταράζει τα «ήρεμα νερά». Το τουρκικό υπουργείο Άμυνας υποστήριξε με μια άκρως ειρωνική ανακοίνωση πως ήταν η Άγκυρα εκείνη που έδωσε άδεια για την εκτέλεση ερευνητικών εργασιών «σε περιοχές της θαλάσσιας δικαιοδοσίας της», με την Αθήνα να αντιδρά δια του υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη, ο οποίος επέμεινε ότι «στην Κάσο δεν υπήρξε καμία περίπτωση παραχώρησης». Ακολούθησαν διαβήματα και το «Ievoli Relume» εστάλη στην Κύπρο για εργασίες συντήρησης.


Οι απόψεις διίσταντο

Έκτοτε το θέμα κατέστη αμιγώς πολιτικό. Παρατηρήθηκε έντονη διχογνωμία ακόμα και στο εσωτερικό. Ο μεν ΑΔΜΗΕΕ φαίνεται να επειγόταν για τις ρήτρες. Ο τότε υπουργός Ενέργειας, Θεόδωρος Σκυλακάκης, ήθελε να «τρέξει» το έργο. Ο δε Γιώργος Γεραπετρίτης σήκωνε το μεγάλο βάρος της διατήρησης των δύσκολων ισορροπιών. Από την πλευρά τους, οι Τούρκοι κλιμάκωναν με την πρώτη αφορμή. Στις 15 Νοεμβρίου του 2024, τέσσερις τουρκικές φρεγάτες αναπτύχθηκαν νότια της Κάσου, επειδή φημολογείτο ότι θα βγει για έρευνες το «Ιevoli Relume». Το βασικό περιστατικό όμως, που λίγο έλειψε να εξελιχθεί σε Κάσος νούμερο 2, ήρθε τον Φεβρουάριο του 2025, όταν τουρκική κορβέτα παρενόχλησε δι' ασυρμάτου ερευνητικά πλοία που έκαναν έρευνες βορείως της Κρήτης. Ο κ. Γεραπετρίτης έθεσε το ζήτημα στον Τούρκο ομόλογό του, Χακάν Φιντάν, σε συνάντηση που είχαν λίγες ώρες αργότερα σε «ουδέτερο» έδαφος. Στο Κατάρ ο ΑΔΜΗΕ, πάντως, είδε κι απόειδε και τελικά πάγωσε τις σχετικές με το έργο πληρωμές.


Στις ελληνικές καλένδες το καλώδιο

Κάπως έτσι φτάσαμε στο σήμερα. Παρά τις πρόσφατες διαρροές περί έκδοσης Navtex και επανεκκίνησης των ερευνών, με στόχο αυτή τη φορά να γίνουν έρευνες βυθού, και μάλιστα εκτός ελληνικών χωρικών υδάτων, σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές του parapolitika.gr, το καλώδιο προς ώρας πάει στις ελληνικές καλένδες. Μάλιστα, βάσει των πληροφοριών της στήλης Big Mouth του powergame.gr, δεν αποκλείεται εντός της Μεγάλης Εβδομάδας να ειπωθεί και δημοσίως ότι το επόμενο στάδιο των ερευνών παγώνει. Φαίνεται ότι το (τωρινό) στοίχημα της Αθήνας είναι να οδηγηθούμε με νηνεμία στη νέα συνάντηση των κύριων Γεραπετρίτη - Φιντάν (14 Μαΐου) και βλέπουμε...