Η γενιά που μεγάλωσε με το διαδίκτυο - όσοι γεννήθηκαν από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 και μετά - έχει διαμορφώσει έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο πρόσληψης, αλληλεπίδρασης και εμπλοκής με την πολιτική. Μεγαλωμένοι σε μια εποχή υπερπληροφόρησης, αλγορίθμων και παγκόσμιας διασύνδεσης, οι νέοι σήμερα δεν "καταναλώνουν" απλώς πολιτική· τη δημιουργούν, την επαναπροσδιορίζουν και συχνά την αποδομούν.


Πολιτικοποίηση μέσω της οθόνης

Η πολιτική για τη νέα γενιά δεν ξεκινά από το βήμα της Βουλής ή την τηλεοπτική κάλυψη ειδήσεων, αλλά από τις οθόνες των κινητών. Ο πρώτος «δάσκαλος πολιτικής» είναι τα memes στο Instagram, τα video στο TikTok, τα threads στο Twitter (ή X), και τα livestreams στο YouTube και το Twitch.


Ουκ ολίγα θέματα έλαβαν παγκόσμιες διαστάσεις μέσα από κινητά και stories, όπως το #BlackLivesMatter ενάντια στη βία και τον ρατσισμό στις ΗΠΑ, το #MeToo για τη θέση της γυναίκας,που βρήκε μαζική απήχηση και στην Ελλάδα, κινητοποιήσεις για το περιβαλλοντικό ζήτημα όπως η Ώρα της Γης,FridaysforFuture, που βασίζονται κυρίως στη διαδικτυακή κινητοποίηση νέων.


Η νέα μορφή του πολιτικού διαλόγου

Για τη νέα γενιά, ο πολιτικός λόγος δεν αρθρώνεται κυρίως σε κομματικές συγκεντρώσεις ή σε πανεπιστημιακά αμφιθέατρα, αλλά παίρνει τη μορφήενός TikTokvideoμε αποκαλύψεις για κάποιον πολιτικό,ενός meme που σατιρίζει το σύστημα ή μιας ανάρτησης 100 λέξεων, που προκαλεί ντόμινο αναδημοσιεύσεων.


Η GenZ δεν περιμένει "να εκπροσωπηθεί" -αυτοεκπροσωπείται, φιλτράροντας τα μηνύματα και μεταφέροντάς τα στη δική της γλώσσα. Ωστόσο, αυτή η γλώσσα συχνά είναι ειρωνική, αποστασιοποιημένη, ακόμη και κυνική.


Ακτιβισμός vs. Απογοήτευση

Παρά το γεγονός ότι συμμετέχει ενεργά σε κοινωνικές εκστρατείες, ένα σημαντικό ποσοστό της νέας γενιάς αποστασιοποιείται από την επίσημη πολιτική σφαίρα. Αυτό οφείλεται αφ’ ενός σε δυσπιστία προς τα κόμματα και τους θεσμούς, εξ αιτίας και της τοξικότητας του δημόσιου διαλόγου, αφ’ ετέρου σε μία αίσθηση αδυναμίας και απαξίωσης, ότι “δεν αλλάζει τίποτα”.

Ωστόσο, αυτή η αποστασιοποίηση δεν ισοδυναμεί με αδιαφορία. Αντίθετα, η πολιτικοποίηση μεταφέρεται σε άλλους χώρους: ακτιβισμός, φεμινιστικά και queer κινήματα, εναλλακτικές μορφές οικονομίας, περιβαλλοντικές δράσεις.

Αλγόριθμοι και Πραγματικότητα

Οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης δεν είναι ουδέτερες. Οι αλγόριθμοι παρέχουν περιεχόμενο που ενισχύει προκαταλήψεις, δημιουργεί "φούσκες πληροφόρησης"(echochambers) και αυξάνει τη σύγχυση μεταξύ πληροφορίας και παραπληροφόρησης.Έτσι, ενώ η συμμετοχή είναι πιο προσβάσιμη από ποτέ, η ποιότητα της ενημέρωσης και η κριτική σκέψη είναι, επίσης, πιο αμφίβολες από ποτέ.


Προς ένα νέο πολιτικό υποκείμενο;

Η γενιά του Internet δεν είναι λιγότερο πολιτική από τις προηγούμενες. Είναι διαφορετικά πολιτική. Δεν φοβάται να εκτεθεί, να σατιρίσει, να αποδομήσει. Διεκδικεί λιγότερες ετικέτες και περισσότερη αυθεντικότητα. Δεν πιστεύει εύκολα, αλλά όταν πιστεύει, δρα.Η πρόκληση για την κοινωνία, τα κόμματα και τους θεσμούς είναι να αφουγκραστούν αυτόν τον νέο τρόπο πολιτικής ύπαρξης. Όχι να τον εκμεταλλευτούν επικοινωνιακά, αλλά να τον συμπεριλάβουν ουσιαστικά στον δημόσιο διάλογο.

 

Εντέλει, ίσως το ερώτημα δεν είναι αν η νέα γενιά συμμετέχει στην πολιτική, αλλά αν η πολιτική είναι έτοιμη να εισέλθει στη ζωή της νέας γενιάς.