"Πάσχα στο χωριό: Η παράδοση που μπορεί να αναζωογονήσει την Ελλάδα", άρθρο της Πορφυλένιας Κανελλοπούλου στην Απογευματινή
Η νέα γενιά, με φρέσκια ματιά και σεβασμό στην παράδοση.
Η επιστροφή στο χωριό, επομένως, δεν είναι μια νοσταλγική συνήθεια του Πάσχα.
Το Πάσχα συνιστά μία από τις σημαντικότερες γιορτές της ελληνικής παράδοσης και προσφέρει κάθε χρόνο την ευκαιρία για επιστροφή στον τόπο καταγωγής, «στο χωριό», κοντά σε οικογένεια, ήθη και έθιμα που διαφυλάσσονται μέσα στον χρόνο. Αυτή η εξόρμηση δεν είναι απλώς ένα ταξίδι διαφυγής από την πόλη• είναι μια βαθιά ανθρώπινη ανάγκη σύνδεσης με τις ρίζες και μια πράξη συμμετοχής στην πολιτισμική μας συνέχεια.
Τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα μετά την πανδημία και τις νέες δυνατότητες της τηλεργασίας, παρατηρείται μια αργή αλλά σταθερή αναβίωση της υπαίθρου. Σύμφωνα με έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ (2023), περίπου 12% των νέων ηλικίας 25-40 ετών σκέφτονται σοβαρά τη μόνιμη εγκατάσταση στην επαρχία ή έχουν ήδη μετακινηθεί από τα μεγάλα αστικά κέντρα προς περιοχές όπου μπορούν να απολαύσουν μία καλύτερη ποιότητα ζωής, με χαμηλότερο κόστος και εγγύτητα στις ομορφιές της φύσης. Ο Νομός Έβρου, η Δυτική Μακεδονία, αλλά και ορεινά χωριά της Ηπείρου και της Θεσσαλίας καταγράφουν αύξηση πληθυσμού για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες.
Η νέα γενιά σήμερα αντιμετωπίζει την επιστροφή στο χωριό όχι ως υποχώρηση, αλλά ως επιλογή ζωής. Με ισχυρά εφόδια από την εκπαίδευση και την τεχνολογία, με όρεξη για νέα ξεκινήματα και ζωτική ορμή, πολλοί νέοι επιστρέφουν για να καλλιεργήσουν τη γη με βιώσιμες μεθόδους, να επιχειρήσουν στον αγροτουρισμό ή την τοπική παραγωγή. Το Πάσχα, με τη ζωντανή του παράδοση, λειτουργεί ως καταλύτης για αυτή τη σύνδεση. Είναι μια περίοδος κατά την οποία οι νέοι έρχονται σε επαφή με τους παλαιότερους, ακούν ιστορίες, συμμετέχουν ενεργά στα έθιμα και πολλές φορές εμπνέονται για να επιστρέψουν μόνιμα.
Η παράδοση δεν αποτελεί απλώς πολιτιστικό κεφάλαιο, αλλά και εργαλείο βιώσιμης ανάπτυξης. Με την ανάδειξη τοπικών προϊόντων, όπως τυροκομικά, μέλι, γλυκά ή αποστάγματα, την αναβίωση τεχνών και επαγγελμάτων, όπως υφαντουργία ή κεραμική, αλλά και με τις δράσεις πολιτιστικών συλλόγων, δημιουργούνται μικρές τοπικές οικονομίες που προβάλλουν ένα μέρος και προσελκύουν κι άλλο κόσμο, ενισχύουν την αυτάρκεια και μειώνουν την εξάρτηση από τα αστικά κέντρα.
Η επιστροφή αυτή μπορεί να γίνει μέρος της λύσης στο δημογραφικό πρόβλημα, μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για το μέλλον της χώρας, που επιφέρει μείωση και γήρανση του πληθυσμού. Ωστόσο, περιοχές όπου έχουν επιστρέψει νέοι άνθρωποι παρατηρούν θετικά δείγματα: αυξάνονται οι γεννήσεις, ανοίγουν σχολεία που είχαν κλείσει, η Πολιτεία επιδεικνύει αυξημένο ενδιαφέρον για υποδομές. Η Θράκη, για παράδειγμα, με την υλοποίηση προγραμμάτων επιδότησης νέων αγροτών και τη στήριξη της τοπικής παραγωγής, καταγράφει μικρή αλλά σταθερή αύξηση γεννήσεων για το 2023-2024. Οι ακριτικές περιοχές μας αποκτούν ξανά ζωή.
Η επιστροφή στο χωριό, επομένως, δεν είναι μια νοσταλγική συνήθεια του Πάσχα, αλλά μία ουσιαστική επιλογή που σηματοδοτεί μέλλον, ανάπτυξη, ελπίδα. Η νέα γενιά, με φρέσκια ματιά και σεβασμό στην παράδοση, μπορεί, πραγματικά, να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες που προσφέρει κάθε ξεχασμένη γωνιά του τόπου μας και να την αναστήσει.
Τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα μετά την πανδημία και τις νέες δυνατότητες της τηλεργασίας, παρατηρείται μια αργή αλλά σταθερή αναβίωση της υπαίθρου. Σύμφωνα με έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ (2023), περίπου 12% των νέων ηλικίας 25-40 ετών σκέφτονται σοβαρά τη μόνιμη εγκατάσταση στην επαρχία ή έχουν ήδη μετακινηθεί από τα μεγάλα αστικά κέντρα προς περιοχές όπου μπορούν να απολαύσουν μία καλύτερη ποιότητα ζωής, με χαμηλότερο κόστος και εγγύτητα στις ομορφιές της φύσης. Ο Νομός Έβρου, η Δυτική Μακεδονία, αλλά και ορεινά χωριά της Ηπείρου και της Θεσσαλίας καταγράφουν αύξηση πληθυσμού για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες.
Η νέα γενιά σήμερα αντιμετωπίζει την επιστροφή στο χωριό όχι ως υποχώρηση, αλλά ως επιλογή ζωής. Με ισχυρά εφόδια από την εκπαίδευση και την τεχνολογία, με όρεξη για νέα ξεκινήματα και ζωτική ορμή, πολλοί νέοι επιστρέφουν για να καλλιεργήσουν τη γη με βιώσιμες μεθόδους, να επιχειρήσουν στον αγροτουρισμό ή την τοπική παραγωγή. Το Πάσχα, με τη ζωντανή του παράδοση, λειτουργεί ως καταλύτης για αυτή τη σύνδεση. Είναι μια περίοδος κατά την οποία οι νέοι έρχονται σε επαφή με τους παλαιότερους, ακούν ιστορίες, συμμετέχουν ενεργά στα έθιμα και πολλές φορές εμπνέονται για να επιστρέψουν μόνιμα.
Η παράδοση δεν αποτελεί απλώς πολιτιστικό κεφάλαιο, αλλά και εργαλείο βιώσιμης ανάπτυξης. Με την ανάδειξη τοπικών προϊόντων, όπως τυροκομικά, μέλι, γλυκά ή αποστάγματα, την αναβίωση τεχνών και επαγγελμάτων, όπως υφαντουργία ή κεραμική, αλλά και με τις δράσεις πολιτιστικών συλλόγων, δημιουργούνται μικρές τοπικές οικονομίες που προβάλλουν ένα μέρος και προσελκύουν κι άλλο κόσμο, ενισχύουν την αυτάρκεια και μειώνουν την εξάρτηση από τα αστικά κέντρα.
Η επιστροφή αυτή μπορεί να γίνει μέρος της λύσης στο δημογραφικό πρόβλημα, μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για το μέλλον της χώρας, που επιφέρει μείωση και γήρανση του πληθυσμού. Ωστόσο, περιοχές όπου έχουν επιστρέψει νέοι άνθρωποι παρατηρούν θετικά δείγματα: αυξάνονται οι γεννήσεις, ανοίγουν σχολεία που είχαν κλείσει, η Πολιτεία επιδεικνύει αυξημένο ενδιαφέρον για υποδομές. Η Θράκη, για παράδειγμα, με την υλοποίηση προγραμμάτων επιδότησης νέων αγροτών και τη στήριξη της τοπικής παραγωγής, καταγράφει μικρή αλλά σταθερή αύξηση γεννήσεων για το 2023-2024. Οι ακριτικές περιοχές μας αποκτούν ξανά ζωή.
Η επιστροφή στο χωριό, επομένως, δεν είναι μια νοσταλγική συνήθεια του Πάσχα, αλλά μία ουσιαστική επιλογή που σηματοδοτεί μέλλον, ανάπτυξη, ελπίδα. Η νέα γενιά, με φρέσκια ματιά και σεβασμό στην παράδοση, μπορεί, πραγματικά, να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες που προσφέρει κάθε ξεχασμένη γωνιά του τόπου μας και να την αναστήσει.
