Περίεργους συνειρµούς µε τις (όποιες) προετοιµασίες γίνονταν στο υπουργείο Οικονοµικών επί Γιάνη Βαρουφάκη για ένα παράλληλο νόµισµα, το οποίο αποτελεί ουσιαστικά το προπαρασκευαστικό στάδιο για την αποχώρηση από τη ζώνη του ευρώ, δηµιουργεί µια πρόσφατη απόφαση του υπουργού Οικονοµίας, ∆ηµήτρη Παπαδηµητρίου. Πρόκειται για τη συγκρότηση της Επιστηµονικής Επιτροπής του Αναπτυξιακού Συµβουλίου της κυβέρνησης, που θα έχει πρόσβαση σε απόρρητα στοιχεία του κράτους. Τα µέλη της στην πλειονότητά τους όχι µόνο συγκαταλέγονται στους ευρωσκεπτικιστές, αλλά και στο πρόσφατο παρελθόν έχουν διατυπώσει άλλοι απόψεις που αφορούν στην καθιέρωση διπλού νοµίσµατος στην Ελλάδα και άλλοι αρνητικές θέσεις για τη συµµετοχή της χώρας στη ζώνη του ευρώ, ενώ δεσµεύονται µε τήρηση απόλυτης εχεµύθειας για το τι συζητείται στις συνεδριάσεις τους.

Μέχρι να αναλάβει το νέο του πόστο, ο υπουργός Οικονοµίας υποστήριζε, ως επικεφαλής του αµερικανικού ινστιτούτου Levy, ότι η εισαγωγή διπλού νοµίσµατος στην Ελλάδα, το οποίο ονόµαζε Geuro και που θα κυκλοφορούσε παράλληλα µε το ευρώ, αποτελεί την καλύτερη λύση για την τόνωση της ανάπτυξης και την καταπολέµηση της ανεργίας. Αµέσως µετά την είσοδό του στην κυβέρνηση Τσίπρα, βέβαια, προχώρησε σε «αποκήρυξη» των θέσεων αυτών. Ωστόσο, το γεγονός ότι τοποθέτησε στη θέση του προέδρου της Επιστηµονικής Επιτροπής του Αναπτυξιακού Συµβουλίου του υπουργείου Οικονοµίας τον διευθυντή Ερευνών του Ινστιτούτου Levy και στενό συνεργάτη του, Jan Kregel, που υποστηρίζει από το 2013 τη λύση του διπλού νοµίσµατος για την Ελλάδα, δηµιουργεί εύλογα ερωτήµατα για τους στόχους της ηγεσίας του υπουργείου και απορίες για τη στρατηγική και τις στοχεύσεις της κυβέρνησης

Διαβάστε εδώ: Επιτροπή δραχμιστών: Τα πρόσωπα-κλειδιά και ο Jan Kregel του Geuro

ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ

Σύµφωνα µε τις διατάξεις του Νόµου 4399, που ψηφίστηκε τον Ιούνιο του 2016 και αφορούσε τη σύσταση του Αναπτυξιακού Συµβουλίου, η Επιστηµονική Επιτροπή του εν λόγω συµβουλίου ορίζεται από τον εκάστοτε υπουργό Οικονοµίας, µε αρµοδιότητες µεταξύ άλλων την επεξεργασία θέσεων, την κατάρτιση προτάσεων για τον εθνικό αναπτυξιακό σχεδιασµό και τη διατύπωση γνώµης για επιµέρους ζητήµατα που αφορούν την αναπτυξιακή πορεία της χώρας, κατόπιν σχετικών ερωτηµάτων που υποβάλλονται από τα µέλη του Υπουργικού Συµβουλίου ή τον πρωθυπουργό. Επίσης, στις αρµοδιότητές της εντάσσονται η εισήγηση προς τον υπουργό Οικονοµίας για την ανάθεση µελετών σε εξειδικευµένους συµβούλους και η συνεργασία µε τα συµβούλια ανταγωνιστικότητας των κρατώνµελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, µε σκοπό την ανταλλαγή απόψεων και βέλτιστων πρακτικών.

Ωστόσο, το σηµαντικότερο ίσως σηµείο του σχετικού νόµου, αλλά και εκείνο που προκαλεί πολλά ερωτήµατα, είναι ότι η συγκεκριµένη Επιστηµονική Επιτροπή διαθέτει υπεραρµοδιότητες που έχουν να κάνουν µε τη δυνατότητα πρόσβασης σε ευαίσθητες πληροφορίες του ∆ηµοσίου. «Οι υπηρεσίες του δηµοσίου τοµέα, όπως οριοθετούνται από το Αρθρο 51 του Ν. 1892/1990 (Α΄ 101), υποχρεούνται να παρέχουν στην Επιστηµονική Επιτροπή του Αναπτυξιακού Συµβουλίου κάθε πληροφορία ή στοιχείο τούς ζητείται, εφόσον η ενέργεια αυτή δεν προσκρούει σε απαγορευτική διάταξη νόµου», αναφέρεται σχετικά, ενώ προστίθεται ότι, «αν το θέµα καλύπτεται από κρατικό απόρρητο, για την παροχή στοιχείων ή πληροφοριών απαιτείται προηγούµενη γραπτή έγκριση του υπουργού Οικονοµικών και του κατά περίπτωση αρµόδιου υπουργού».

Εντύπωση και απορία προκαλεί και το γεγονός ότι τα µέλη της ίδιας επιτροπής δεσµεύονται από ρήτρα εχεµύθειας. «Τα µέλη της Επιστηµονικής Επιτροπής οφείλουν εχεµύθεια για όσα περιέρχονται σε γνώση τους κατά την άσκηση των καθηκόντων τους ή µε αφορµή των καθηκόντων αυτών. Η υποχρέωση αυτή διατηρείται και µετά τη λήξη της θητείας τους. Την ίδια υποχρέωση έχουν και τρίτοι που συντρέχουν στο έργο της Επιστηµονικής Επιτροπής», αναφέρεται στον σχετικό νόµο.

«Οι παραπάνω αρµοδιότητες προκαλούν πολλά ερωτήµατα για τη χρησιµότητά τους, καθώς θα µπορούσαν να διευκολύνουν στο µέλλον σχεδιασµούς αντίστοιχους µε εκείνους της λεγόµενης µυστικής οµάδας του πρώην υπουργού Οικονοµικών Γ. Βαρουφάκη», αναφέρουν υπηρεσιακές πηγές του υπουργείου Οικονοµίας, που έχουν γνώση του συγκεκριµένου νόµου.

Υπενθυµίζεται ότι ο σύµβουλος του πρώην υπουργού Οικονοµικών, Γ. Βαρουφάκη, Τζέιµς Γκάλµπρεϊθ, στο τελευταίο του βιβλίο έκανε λόγο για την ύπαρξη ενός Σχεδίου Β για µετάβαση σε νέο νόµισµα, που εκπονούσε µια µικρή οµάδα, υπό συνθήκες άκρας µυστικότητας, από τον Μάρτιο του 2015. Πληθώρα δηµοσιευµάτων, επίσης, έχουν κάνει λόγο και για ένα µυστικό Ρlan B που είχε αναλάβει να εκπονήσει ο πρώην υπουργός Οικονοµικών, Γιάνης Βαρουφάκης, µε στόχο να δηµιουργήσει ένα παράλληλο τραπεζικό σύστηµα, µε την υλοποίηση ενός εναλλακτικού σχεδίου, το οποίο προέβλεπε υποκλοπή των ΑΦΜ από έναν παιδικό του φίλο, που είχε διορίσει στο υπουργείο.

Ο στενός συνεργάτης του υπουργού Οικονοµίας, Jan Kregel, θεωρείται ένας από τους πιο σηµαντικούς µετα-κεϋνσιανούς οικονοµολόγους. Το 2013, σε συνέντευξή του στην «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία», υποστήριξε τη λύση του διπλού νοµίσµατος για την Ελλάδα. «Το πρόβληµα είναι να µπει τέλος στην ανάγκη της κυβέρνησης να δηµιουργεί επίσηµο νόµισµα µε τη µείωση δαπανών, προκειµένου να διαµορφωθεί πλεόνασµα για την εξυπηρέτηση του χρέους και να βρεθεί λύση για τη χρηµατοδότηση δαπανών, µε στόχο τη στήριξη της εγχώριας ζήτησης και των εισοδηµάτων. Η έκδοση ενός παράλληλου νοµίσµατος επιτρέπει την υλοποίηση αυτών των στόχων, αλλά µόνο για ένα µικρό χρονικό διάστηµα, µέχρι να επιλυθεί το πρόβληµα του εξωτερικού χρέους και της ανατίµησης του επίσηµου νοµίσµατος. Η Αργεντινή προχώρησε τελικά σε στάση πληρωµών σχετικά µε την εξυπηρέτηση του εξωτερικού χρέους, πράγµα που επέτρεψε στο δηµοσιονοµικό ισοζύγιο να καταγράψει πλεόνασµα και να σπάσει η σύνδεση µε το δολάριο, πράγµα που έκανε εφικτή την υποτίµηση, ώστε να διαµορφωθεί εξωτερικό πλεόνασµα». Ο ίδιος, πάντως, δεν ήταν αρνητικός στην έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ. «Σε αναφορές σχετικά µε το δίληµµα “παραµονή ή έξοδος από το ευρώ” πολλοί επισηµαίνουν τις δυσκολίες που θα προκαλέσει η έξοδος. Ωστόσο, στο στάδιο αυτό θα πρέπει να αναρωτηθεί κανείς αν τα πράγµατα θα µπορούσαν να ήταν όντως χειρότερα, µε δεδοµένο και το γεγονός ότι η συνέχιση των σηµερινών µέτρων πολιτικής θα επιδεινώσει ακόµα περισσότερο τις οικονοµικές και κοινωνικές συνθήκες στην Ελλάδα».

Το plan B, οι προβλέψεις για το 2017, τέσσερις λύσεις και οι περίεργες συµπτώσεις

Μέλος της Επιστηµονικής Επιτροπής του Αναπτυξιακού Συµβουλίου, εκτός του κ. Kregel, τοποθετήθηκε, µεταξύ άλλων, ο διευθυντής του Κέντρου Προγραµµατισµού Οικονοµικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), Νίκος Θεοχαράκης, που υπήρξε στενός συνεργάτης του κ. Βαρουφάκη στο υπουργείο Οικονοµικών. Επίσης, η συγγραφέας και παλιά συνεργάτιδα του Γ. Βαρουφάκη, Mariana Mazzucato, η οποία συµµετέχει στο Institute for New Economic Thinking του Τζ. Σόρος µαζί µε τον κ. Βαρουφάκη, ο καθηγητής Λευτέρης Τσουλφίδης, ο οποίος έχει συµµετάσχει σε αρκετές εκδηλώσεις του Σχεδίου Β του Αλ. Αλαβάνου, που υποστηρίζει την έξοδο της χώρας από το ευρώ, και ο καθηγητής Θωµάς Μούτος, που έχει υποστηρίξει ότι το ευρώ υπερχρέωσε την Ελλάδα.

Αναφορικά µε το ινστιτούτο Levy, διευθυντής Ερευνών του οποίου είναι ο κ. Kregel και επικεφαλής του ήταν τότε ο σηµερινός υπουργός ∆. Παπαδηµητρίου, είχε ρίξει στο τραπέζι την ιδέα του Geuro τον Φεβρουάριο του 2014. Σε µελέτη, που τότε υπέγραφαν ο ∆ηµήτρης Παπαδηµητρίου µε τους Μιχάλη Νικηφόρο και Gennaro Zezza, το Levy κατέληγε ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να δει φως στο τέλος του τούνελ ακολουθώντας το πρόγραµµα των πιστωτών. Αντ’ αυτού, οι τρεις ακαδηµαϊκοί είχαν να προτείνουν τέσσερις λύσεις: 1) Ενα νέο Σχέδιο Μάρσαλ για την Ελλάδα, µε ευρωπαϊκά κεφάλαια, 2) «πάγωµα» του ελληνικού χρέους και της εξυπηρέτησής του, 3) κυκλοφορία ενός παράλληλου νοµίσµατος και 4) εφαρµογή ενός κρατικού σχεδίου για τη δηµιουργία θέσεων εργασίας, που θα χρηµατοδοτηθεί µε το παράλληλο νόµισµα. Θεωρώντας ότι οι επιλογές 1 και 2 θα ήταν µεν οικονοµικά δυνατές, αλλά πολιτικά αδύνατες, το Levy κατέληξε στο συµπέρασµαότι ο µόνος τρόπος για να βελτιωθεί γρήγορα το επίπεδο ζωής ενός µεγάλου µέρους του ελληνικού πληθυσµού ήταν µέσω της δηµιουργίας µιας στρατιάς από δηµοσίους υπαλλήλους, οι οποίοι θα πληρώνονταν µε Geuro.

Τον Σεπτέµβριο του 2016, το Levy επανήλθε στο ζήτηµα µε νέα µελέτη του, υπό τον πολλά υποσχόµενο τίτλο «Ελλάδα: Βγαίνοντας από την ύφεση». Αυτή τη φορά, οι κ. Παπαδηµητρίου, Νικηφόρος και Zezza διαπίστωσαν ότι η στρατηγική των πιστωτών για να επανεκκινήσει η ελληνική οικονοµία µέσω της αύξησης των εξαγωγών απέτυχε και κατέληξαν ότι αυτό που απαιτείται επειγόντως είναι µια πρωτοβουλία για την τόνωση της συνολικής ζήτησης.

Το Levy πρότεινε δύο λύσεις, αλλά µέσω της ανάλυσής του κατέληγε ότι, για να υπάρξει µια δυναµική ανάκαµψη της ελληνικής οικονοµίας από το 2017, απαιτείται ουσιαστικά ο συνδυασµός των δύο. Η πρώτη λύση προβλέπει την αποπληρωµή 5,5 δισ. ευρώ από τις ανεξόφλητες οφειλές του κράτους το 2016-2017 και την αύξηση των δηµόσιων επενδύσεων κατά 6 δισ. ευρώ για το 2017-2018. Η δεύτερη λύση επαναφέρει την προηγούµενη σκέψη του Levy για ένα κρατικό πρόγραµµα δηµιουργίας θέσεων εργασίας, που θα χρηµατοδοτηθεί µέσω του Geuro.

Σύµφωνα µε τον κ. Παπαδηµητρίου, από το πρώτο τρίµηνο του 2017 η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να αρχίσει να τυπώνει ένα «δηµοσιονοµικό νόµισµα», παρόµοιο µε το συµπληρωµατικό νόµισµα που από το 1934 κυκλοφορεί µε επιτυχία στην Ελβετία, παράλληλα µε το φράγκο, αναφέρει η µελέτη. Οµως, βασικός στόχος του Geuro θα είναι να χρηµατοδοτήσει τη σταδιακή εφαρµογή ενός κρατικού προγράµµατος, που θα δίνει µια θέση εργασίας σε όποιον είναι διατεθειµένος να δουλέψει για έναν κατώτατο µισθό.

Ενδιαφέρουσες συµπτώσεις; ∆ιανύουµε το 2017, ο άλλοτε επικεφαλής του ινστιτούτου είναι υπουργός Οικονοµίας, η σύζυγός του, Ράνια Αντωνοπούλου, επίσης στέλεχος του ινστιτούτου, υφυπουργός Εργασίας, αρµόδια για την αντιµετώπιση της ανεργίας, και ο διευθυντής Ερευνών του ινστιτούτου, Jan Kregel, πρόεδρος της Επιστηµονικής Επιτροπής του Αναπτυξιακού Συµβουλίου του υπουργείου Οικονοµίας.