Σύμφωνα με σημερινό δημοσίευμα της εφημερίδας «Τα ΝΕΑ» έρχεται στο φως μία περίεργη υπόθεση, με οσμή σκανδάλου, που αφορά απευθείας ανάθεση έργου σε ιδιώτη του υπουργείου Εθνικής Άμυνας.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, μπορεί η κρίση να σαρώνει τα πάντα και η κοινωνία να μην αντέχει πλέον τα πρόσθετα βάρη που επέβαλε η κυβέρνηση αλλά αυτό δεν ισχύει παντού. Για παράδειγμα σε ορισμένες προμήθειες του υπουργείου Εθνικής Άμυνας φαίνεται να υπάρχει μια απίστευτη άνεση που αγγίζει ενδεχομένως τα όρια ένας γενναιοδωρίας για συγκεκριμένο προμηθευτή, ο οποίος έχει καταφέρει το ακατόρθωτο. Ορισμένοι μιλούν ευθέως για σκάνδαλο στην εν λόγω υπόθεση, αν και μπορεί να έχουν τηρηθεί ως έναν βαθμό οι τυπικές διαδικασίες. Φαίνεται ένας ότι για την εν λόγω περίπτωση έχει συνωμοτήσει το σύμπαν ώστε να προκύψει το τελικό αποτέλεσμα που παραπέμπει σε καλοστημένο παιχνίδι.
Από το γεγονός και μόνον ότι ξεθάφτηκε από το μακρινό 2002 μια υπόθεση προμήθειας που ατύχησε για δεύτερη φορά το 2009 και φθάσαμε στον Δεκέμβριο του 2016 να επανασυσταθεί αρμόδια επιτροπή για να καταλήξει με συνοπτικές διαδικασίες στην κατακύρωση σε ιδιώτη αρκεί για να κινήσει υποψίες. Ακόμη χειρότερα όταν ένας 22 Μαΐου του 2017 το υπουργείο Εθνικής Αμυνας αναθέτει στην κρατική εταιρεία Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα την εν λόγω προμήθεια και αυθημερόν τα ΕΑΣ υπογράφουν σύμβαση με τον ιδιώτη κατασκευαστή, τότε πρόκειται πράγματι για θαύμα. Αν μάλιστα σε αυτό το... θαύμα προστεθεί ότι οι τιμές ένας οποίες αγοράζει το Δημόσιο είναι σχεδόν τριπλάσιες ένας αγοράς, μόνον ένας Θεός ξέρει τι μεσολάβησε!

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της εφημερίδας, πρόκειται για περίεργη, όσο και περίπλοκη υπόθεση απευθείας ανάθεσης έργου του υπουργείου Εθνικής Αμυνας. Οι γνωρίζοντες κάνουν λόγο για μεγάλη οικονομική ζημίς εις βάρος του Δημοσίου που θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί, αλλά και για πρωτοφανείς μεθοδεύσεις. Συγκεκριμένα, στις 22 Μαΐου του 2017, τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα υπέγραψαν με τη Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων (ΓΔΑΕΕ) και την εταιρεία ΘΕΩΝ Αισθητήρες ΑΕΒΕ, του γνωστού για την πολύπλευρη δράση του στον χώρο της αμυντικής βιομηχανίας Κρίστιαν Χατζημηνά, την οριστική σύμβαση για την κατασκευή 1.950 διοπτρών νυκτερινής παρατήρησης - σκόπευσης (ΟΝΥΠΑΣ) για τα αντιαρματικά όπλα Calr Gustav, αντί του ποσού των 17 εκατομμυρίων ευρώ. Πρόκειται για την κατάληξη μιας μακράς πορείας με ουκ ολίγες σκοτεινές διαδρομές, ανεξήγητες επιλογές, καθώς και μία αλληλουχία γεγονότων που αν μη τι άλλο προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον και πολλά ερωτήματα.

Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί περί τα αμυντικά, η σχετική παραγγελία αφορούσε διόπτρες τρίτης γενιάς όπως λέγονται χαρακτηριστικά, η καθεμία εκ των οποίων στοίχισε κάτι παραπάνω από 8.700 ευρώ. Ωστόσο, πέραν των ενστάσεων σε ό,τι αφορά το καθαρά επιχειρησιακό σκέλος καθώς η συγκεκριμένη τεχνολογία θεωρείται από τους ειδικούς κατά βάση ξεπερασμένη, σοβαρές απορίες γεννά και η επιλογή της ΘΕΩΝ για την κατασκευή τους, δεδομένης της εξόφθαλμα υψηλής τιμής που προσέφερε η εταιρεία συμφερόντων Χατζημηνά. Αν ρίξει κανείς μια πρόχειρη ματιά σε διαδικτυακές πλατφόρμες πώλησης, θα διαπιστώσει ότι μία ίδιου τύπου και τεχνολογίας διόπτρα όπως αυτές που ανέλαβε να κατασκευάσει η εν λόγω εταιρεία δεν κοστίζει περισσότερο από 3.800 ευρώ! Δηλαδή ΕΑΣ και ΓΔΑΕΕ έδωσαν τη δουλειά - και μάλιστα με απευθείας ανάθεση - σ' έναν κατασκευαστή που χρέωνε την κατασκευή του ίδιου προϊόντος σε υπερδιπλάσια τιμή. Για την ιστορία δε και μόνο αξίζει να σημειωθεί πως η διόπτρα της ΘΕΩΝ που προοριζόταν για το αντιαρματικό όπλο Carl Gustav κυκλοφορεί ευρέως στη διεθνή διαδικτυακή αγορά για τον απλούστατο λόγο ότι εξαιτίας της παρωχημένης τεχνολογικής της δομής δόθηκε από τις αρμόδιες Αρχές άλλων κρατών εντός κι εκτός Ευρώπης η απαραίτητη άδεια, ώστε να πωλείται ελεύθερα στο εμπόριο.

Όπως γίνεται αντιληπτό, εύλογα μπορεί κανείς να αναρωτηθεί γιατί δεν έλαβε χώρα κάποιος διεθνής μειοδοτικός διαγωνισμός ως είθισται σ' αυτές τις περιπτώσεις, αλλά ακολουθήθηκε ο δρόμος της απευθείας ανάθεσης. Για να συμβεί βέβαια αυτό, έπρεπε να συντρέξουν μια σειρά από προϋποθέσεις και να βρεθούν νομικά παραθυράκια, που όπως φαίνεται κάποιοι προθυμοποιήθηκαν από την πρώτη στιγμή να «ανοίξουν». Ποιος ξέρει; Ίσως το γεγονός ότι ο γνωστός έμπορος όπλων διαθέτει τις κατάλληλες σχέσεις εκεί που χρειάζονται και πάντως «βλέπει» μακριά ακόμη και στο σκοτάδι όπως οι εν λόγω διόπτρες. Άλλωστε ο ίδιος δεν φείδεται καλών λόγων για τον υπουργό Εθνικής Άμυνας και αυτό προφανώς είναι μια απλή σύμπτωση. Η ολοκλήρωση του deal και η επίσημη ανακοίνωσή του επισφραγίστηκε, εκτός των άλλων, με μια ασυνήθιστη για τέτοιες συμφωνίες αναμνηστική φωτογραφία, στην οποία φιγουράρει περιχαρής ο επιχειρηματίας, για τον οποίο και ο κ. Καμμένος, όπως λένε οι γνωρίζοντες, τρέφει τα καλύτερα των αισθημάτων.

Αναλυτικότερα όπως δημοσιεύτηκε το ρεπορτάζ στην εφημερίδα «Τα ΝΕΑ»:

Zoom στην υπόθεση

Ο διαγωνισμός για την προμήθεια των συγκεκριμένων διοπτρών βρίσκεται σε εξέλιξη από το 2002, όταν και προκηρύχθηκε, χωρίς όμως να υπάρξει αποτέλεσμα. Το επόμενο επεισόδιο του σίριαλ παίχτηκε το 2009, όταν και απεστάλη πρόσκληση από τα ΕΑΣ προς κάθε ενδιαφερόμενο, για την υποβολή προσφορών όσον αφορά την προμήθεια 1.500 διοπτρών νυκτερινής παρατήρησης - σκόπευσης. Ωστόσο, οι σχετικές διαδικασίες ουδέποτε ολοκληρώθηκαν στο πέρασμα όλων αυτών των χρόνων, με αποτέλεσμα να «παγώσουν» μέχρι και τα τέλη του 2016. Τότε - και συγκεκριμένα στις 12 Δεκεμβρίου - η ΓΔΑΕΕ προχώρησε αίφνης στην ανασυγκρότηση της επιτροπής διαπραγματεύσεων ώστε να συμφωνηθούν με τα ΕΑΣ οι όροι για την προμήθεια των υλικών. Οι διαπραγματεύσεις μάλιστα κράτησαν μόλις δύο ημέρες, «χρόνος - ρεκόρ» σύμφωνα με ανθρώπους που παρακολουθούν επί σειρά ετών τα τεκταινόμενα στον χώρο. Εκτός των άλλων, τα όσα συνέβησαν στο παρελθόν γύρω από την προμήθεια των διοπτρών αυξάνουν και τις απορίες για την υιοθέτηση της λογικής της απευθείας ανάθεσης. Πώς λοιπόν τις προηγούμενες φορές έλαβαν χώρα διαγωνιστικές διαδικασίες - έστω και ανολοκλήρωτες - και σ' αυτή τη φάση επελέγη η... απλοποίηση της όλης υπόθεσης με τελικό αποδέκτη της προμήθειας τον κ. Χατζημηνά;

Παραθυράκια

Για να καταλήξει όμως ο διαγωνισμός στα ΕΑΣ και μέσω αυτών στη ΘΕΩΝ, χρησιμοποιήθηκε μία εξαιρετικά βολική παράμετρος του Πολυνομοσχεδίου Ν.4446/2016 (ΦΕΚ Α΄ 240) που ψηφίστηκε στις 22 Δεκεμβρίου του 2016 και επέτρεπε - υπό συγκεκριμένες συνθήκες - τη χορήγηση αποδεικτικών φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας και Πιστοποιητικών Φόρου Ακίνητης Περιουσίας και Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων, σε εταιρείες που βρίσκονταν ακόμη και σε καθεστώς πτώχευσης. Χωρίς το «παραθυράκι» αυτό τα ΕΑΣ δεν θα μπορούσαν να υπογράψουν τη σύμβαση με τη ΓΔΑΕΕ αφού από τις αρχές του 2016 τελούν υπό καθεστώς ουσιαστικής πτώχευσης.
Ακόμα όμως κι αν προβάλει κανείς το επιχείρημα ότι τα ΕΑΣ είναι μία κρατική εταιρεία, αντικρούεται αυτομάτως από το γεγονός ότι την ίδια ακριβώς ημέρα που υπεγράφη με τη ΓΔΑΕΕ η σύμβαση 002Α/17 για την προμήθεια των διοπτρών νυκτερινής παρατήρησης - σκόπευσης, υπεγράφη και η αντίστοιχη σύμβαση με την εταιρεία ΘΕΩΝ Αισθητήρες ΑΕΒΕ για την κατασκευή τους, παρουσία - όπως προαναφέρθηκε - του προέδρου της Κρίστιαν Χατζημηνά, χωρίς να ανακοινώνονται οι λεπτομέρειες της σύμβασης, ώστε να διαπιστωθεί αν και κατά πόσο βγαίνει κερδισμένη η ιδιωτική εταιρεία, έναντι της κρατικής.

Το βασικότερο ερώτημα που προκύπτει γύρω από τη συμφωνία της ΓΔΑΕΕ με τα ΕΑΣ και εν συνεχεία των ΕΑΣ με την εταιρεία ΘΕΩΝ Αισθητήρες αφορά το κόστος των ΟΝΥΠΑΣ. Οπως ανακοινώθηκε, αυτό ανέρχεται σε 17 εκατ. ευρώ, κάτι που μεταφράζεται σε πάνω από 8.700 ευρώ για την κάθε διόπτρα, ένα ποσό το οποίο, όπως αποδεικνύεται, είναι υπέρογκο σε σχέση με τις τιμές που όχι μόνο υπάρχουν γενικότερα στην αγορά, αλλά και είχαν προσφερθεί στο παρελθόν από την εταιρεία του Κρίστιαν Χατζημηνά σε άλλους πελάτες.

Μάλιστα, όπως επισημαίνεται και παραπάνω, οι τιμές για διόπτρες νυκτερινής σκόπευσης τρίτης γενιάς, ανά τον κόσμο, δεν ξεπερνούν τις 3.800 ευρώ, ποσό υποδιπλάσιο από τις 8.700 ευρώ που πληρώνει εν τέλει το ελληνικό κράτος. Το όλο θέμα αποκτά ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις, αν σκεφτεί κανείς ότι η τιμή που προσφέρεται από εταιρείες κατασκευής διεθνώς για έναν απλό πολίτη μειώνεται σημαντικά όταν η παραγγελία είναι μαζική, πόσω μάλλον για τις ανάγκες του στρατού ενός κράτους. Η απόδειξη έρχεται από τη μακρινή Ινδία καθώς όπως προκύπτει από τις τελωνειακές Αρχές της χώρας, τον Ιούνιο του 2016 έγινε εξαγωγή από την εταιρεία «ΘΕΩΝ» του Κρίστιαν Χατζημηνά διοπτρών νυχτερινής όρασης τρίτης γενιάς (τύπου NS-467C) που προσαρμόζονται και στα Carl Gustav έναντι μόλις 2.465 ευρώ εκάστη.

Τα ερωτηματικά γίνονται αμείλικτα από τη στιγμή που η ΘΕΩΝ, συμμετέχοντας σε διεθνείς εκθέσεις, όπως του Άμπου Ντάμπι, παρουσίαζε την ίδια διόπτρα που προμηθεύει στις ένοπλες δυνάμεις σε τιμή πάνω από δύο φορές χαμηλότερη εκείνης που προβλέπει η συμφωνία με τον Ελληνικό Στρατό. Η ίδια εταιρεία είχε συμφωνήσει για την προμήθεια των ίδιων διοπτρών με τη Σουηδία και την Ινδονησία, σε πολύ χαμηλότερη τιμή από εκείνη που συμφωνήθηκε με τους εγχώριους αρμόδιους φορείς.

Υπερδιπλάσια τιμή

Για ποιον λοιπόν λόγο οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις προμηθεύονται από τη ΘΕΩΝ του Κρίστιαν Χατζημηνά ένα προϊόν σε τιμή η οποία είναι υπερδιπλάσια από εκείνη που μπορεί να προμηθευτεί ακριβώς το ίδιο προϊόν ένας οποιοσδήποτε απλός πολίτης; Επίσης γιατί η εν λόγω εταιρεία λανσάρισε και πούλησε το ίδιο προϊόν σε άλλες χώρες σε τιμές προφανώς χαμηλότερες από εκείνη της Ελλάδας;

Αξίζει δε να σημειωθεί ότι όπως φαίνεται από την απάντηση του τότε υφυπουργού Εθνικής Άμυνας Κώστα Τασούλα σε ερώτηση βουλευτών για τις επενδύσεις των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων, στην αρχική πρόσκληση υποβολής προσφοράς του 2009 για την προμήθεια των διοπτρών, το συνολικό κόστος ανερχόταν σε 7.492.500 ευρώ (5.300 ευρώ ανά μονάδα). Δηλαδή, όπως λένε γνώστες του χώρου των εξοπλισμών, οκτώ χρόνια αργότερα και εν μέσω οικονομικής κρίσης δαπανήθηκαν συνολικά 10 εκατομμύρια ευρώ περισσότερα σε σχέση με τις τιμές που ίσχυαν το 2009 των παχιών αγελάδων, για ένα «εργαλείο» ξεπερασμένης ήδη τεχνολογίας.

Σημαντικές απορίες ανακύπτουν και για την ίδια την προμήθεια διοπτρών νυκτερινής όρασης εν έτει 2017. Η απόφαση για τη συγκεκριμένη προμήθεια χρονολογείται από το 2002, δηλαδή 15 ολόκληρα χρόνια πριν. Στην ανακοίνωση των ΕΑΣ για την υπογραφή της σύμβασης με τη ΓΔΑΕΕ και την εταιρεία ΘΕΩΝ αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι «το έργο είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις γιατί αναμένεται να αναβαθμίσει τις υπηρεσιακές τους δυνατότητες, ιδιαίτερα στον τομέα των αντιαρματικών επιχειρήσεων, της νυκτερινής αναγνώρισης και της αντιμετώπισης απειλών από τεθωρακισμένα μέσα». Ομως, την ίδια στιγμή, σε παγκόσμια κλίμακα, τα συστήματα νυκτερινής όρασης αντικαθίστανται σταδιακά από αντίστοιχα θερμικής απεικόνισης, τα οποία θεωρούνται πολύ πιο σύγχρονα πιο αποτελεσματικά. Ενδεικτικό είναι ότι το βεληνεκές του αντιαρματικού Carl Gustav, για το οποίο αγοράζονται οι διόπτρες, είναι 500 μ. - 2 χλμ. και η διόπτρα φτάνει οριακά τα 500 μ. Και ως εκ τούτου καθίσταται αναποτελεσματική, από την ώρα που δεν μπορεί να αξιοποιήσει τις πραγματικές δυνατότητες του όπλου.

Option

Τέλος, ένα ακόμη ζήτημα που τίθεται, είναι το γεγονός ότι με βάση την απόφαση για την ανασυγκρότηση της επιτροπής διαπραγματεύσεων, η προμήθεια θα αφορούσε 1.500 ΟΝΥΠΑΣ. Ομως ξαφνικά η σύμβαση που υπεγράφη περιελάμβανε επιπλέον 450 κομμάτια. Πρόκειται προφανώς για μία... προκαταβολική ενεργοποίηση της σχετικής option που περιλαμβανόταν στη συμφωνία μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών.

 

Ανακοίνωση του υπουργείου Εθνικής Αμύνης

Σε ανακοίνωσή της η Διεύθυνση Ενημέρωσης του υπουργείου Εθνικής Αμύνης αναφέρει τα εξής:

Η επιχειρησιακή απαίτηση για την προμήθεια Οργάνων Νυχτερινής Παρατήρησης Σκόπευσης Carl Gustav ξεκίνησε με αρχική έγκριση προμήθειας που εκδόθηκε από το ΓΕΣ το 2008. Στη συνέχεια προσυπεγράφη από όλες τις κυβερνήσεις ακόμη και τις υπηρεσιακές και τον Δεκέμβριο του 2016 μετά από έγκριση του Ελεγκτικού Συνεδρίου κατοχυρώθηκε στα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα"