Όταν στις 15 Δεκεμβρίου η Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας ανακοίνωνε ότι θα έθετε υπό κρατικό έλεγχο την ρωσική Τράπεζα Promsvyazbank, η κίνηση αυτή δεν είχε αντίκτυπο μόνο στη Ρωσία αλλά και στο εξωτερικό. Και ένας από αυτούς που τον ένιωσαν ήταν ο Ιβάν Σαββίδης.

Η αιτία ήταν ότι από αυτή την τράπεζα είχε εκδοθεί η εγγυητική επιστολή την οποία κατέθεσε για να διεκδικήσει και πετύχει την πώληση του 67% των μετοχών του ΟΛΘ σε κοινοπραξία στην οποία συμμετέχει μαζί με Γαλλικά, Κινεζικά, Γερμανική και σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες και άλλα ρωσικά κεφάλαια.

Αποτέλεσμα ήταν μια ολιγοήμερη αναβολή της υπογραφή της σύμβασης αγοραπωλησίας των μετοχών, μέχρις ότου βρεθεί άλλη εγγυητική επιστολή. Αυτό έγινε και έτσι στις 21 Δεκεμβρίου έπεσαν οι σχετικές υπογραφές. Ωστόσο, τα ερωτηματικά παραμένουν.

Δημοσίευμα του πρακτορείου Reuters την Παρασκευή 22 Δεκεμβρίου ανέφερε ότι κατά τον έλεγχο της Promsvyazbank, μίας από τις μεγαλύτερες ρωσικές τράπεζες (10η σε μέγεθος περιουσιακών στοιχείων) διαπιστώθηκαν σοβαρές παραβιάσεις. Ειδικότερα οι ρωσικές αρχές εντόπισαν κατεστραμμένα αρχεία που αφορούσαν δάνεια ύψους 109,1 δισεκατομμυρίων ρουβλίων δηλαδή 1,87 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η τράπεζα χρηματοδοτούσε ένα μέρος των δανείων της μέσα από συμφωνίες επαναγοράς (REPOs) σε όγκο ανάλογο με αυτό που αναλογούσε στα δάνεια τα αρχεία των οποίων είχαν καταστραφεί. Αυτό σύμφωνα με τις ρωσικές αρχές ενέχει το ενδεχόμενο πίσω από τα κατεστραμμένα αρχεία να υποκρύπτεται χειραγώγηση του ενεργητικού και του παθητικού της Τράπεζας.

Η κρίση στην τράπεζα Promsvyazbank είναι κομμάτι μιας ευρύτερης κρίσης του ρωσικού τραπεζικού συστήματος τα τελευταία χρόνια που έχει οδηγήσει και σε άλλες τέτοιες κρατικές «διασώσεις» τραπεζών.

Η αιτία βρίσκεται τόσο σε στοιχεία της οικονομικής συγκυρίας, όπως ήταν η αναιμική ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας ύστερα από την κρίση και ύφεση της περιόδου 2007-2010, η υποχώρηση των τιμών των καυσίμων, που για τη ρωσική οικονομία μπορεί να σημαίνει απώλεια μεγάλων εσόδων δεδομένης της σημασίας των εξαγωγών ιδίως φυσικού αερίου, οι οικονομικές κυρώσεις που έχουν επιβάλει οι δυτικές χώρες στη Ρωσία ύστερα από την κρίση στην Ουκρανία και την Κριμαία. Όμως, αναλυτές αναφέρουν ότι το πρόβλημα βρίσκεται και στις προβληματικές και παραβατικές πρακτικές των ίδιων των Ρωσικών τραπεζών και στον τρόπο που οικοδομούσαν προνομιακές σχέσεις και «διευκόλυναν» μεγάλους ολιγάρχες. Όλα αυτά έχουν οδηγήσει σε μια αλυσίδα από κρατικοποιήσεις τραπεζών τους τελευταίους μήνες.

Ειδικά για την περίπτωση του ΟΛΘ παράγοντες της αγοράς έχουν επισημάνει ότι εξαρχής υπήρχε ένα πρόβλημα με τους όρους του διαγωνισμού που επέτρεπε την κατάθεση εγγυητικών επιστολών τραπεζών από ένα υπερβολικά μεγάλο φάσμα χωρών και με χαμηλό κατώφλι ως προς την αξιολόγησή από τους διεθνείς οργανισμούς. Κοινώς υπήρχε η δυνατότητα προσκόμισης εγγυητικής επιστολής και από τράπεζες που δεν ήταν στην καλύτερη κατάσταση.

Τα προβλήματα σχετικά με την τράπεζα Promsvyazbank ήρθαν να προστεθούν σε μια σειρά από ερωτηματικά που υπάρχουν σε σχέση με τη συμφωνία για την πώληση του ΟΛΘ. Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμη και ο Αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα έχει παρέμβει δημόσια υποστηρίζοντας ότι υπάρχει πρόβλημα με την ακριβή προέλευση των κεφαλαίων των αγοραστών ιδίως ως προς το τμήμα που αφορά τα κεφάλαια ρωσικής προέλευσης.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι η αμερικανική ανησυχία επικεντρώνεται στο γερμανικό επενδυτικό Fund που αποτελεί τον τρίτο εταίρο του επενδυτικού σχήματος που απέκτησε το 67% των μετοχών του ΟΛΘ και που θεωρείται από ορισμένους ότι εκπροσωπεί ρωσικά κεφάλαια που έρχονται να προστεθούν σε αυτά του Ιβάν Σαββίδης. Ούτως ή άλλως ο πρόεδρος του ΠΑΟΚ εξαρχής είχε παίξει σημαντικό ρόλο στη διεκδίκηση του λιμανιού της Θεσσαλονίκης.

Άλλωστε, αναλυτές της αγοράς αναφέρουν ότι εκτός των Κινέζων, που συμμετέχουν στο συγκεκριμένο επενδυτικό σχήμα μέσω του γαλλικού «πυλώνα» του και αντιμετωπίζουν και το λιμάνι της Θεσσαλονίκης όπως και αυτό του Πειραιά ως τμήμα του νέου δρόμου του μεταξιού, και η Ρωσική πλευρά ενδιαφέρεται να παίξει με τις εξαγωγικές διαδρομές στην περιοχή.

Ας μην ξεχνάμε ότι είναι σε εξέλιξη ένας μεγάλος ακήρυκτος πόλεμος πολιτικής και οικονομικής επιρροής ανάμεσα στις ΗΠΑ και στη Ρωσία για την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και αυτό αποτυπώνεται και στο ιδιαίτερο «ενδιαφέρον» για κάθε τι που αφορά επενδύσεις μεγάλης κλίμακας στην περιοχή ιδίως σε ό,τι αφορά την ενέργεια και τα μεγάλα διαμετακομιστικά δίκτυα.

Όλα αυτά δημιουργούν και πονοκεφάλους στην κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα που καλείται να χειριστεί μια σύνθετη εξίσωση στην οποία υπεισέρχονται γεωπολιτικοί υπολογισμοί, όπως είναι η προσπάθειά της να ενισχύσει τις σχέσεις με τις ΗΠΑ χωρίς να τα σπάσει με τους Ευρωπαίους, οικονομικοί σχεδιασμοί για την ιδιωτικοποίηση των υποδομών, την προσέλκυση επενδυτών και την ένταξη στα νέα δίκτυα μεταφορών, αλλά και πιο «στενοί» πολιτικοί υπολογισμοί όπως η αξιοποίηση του Ιβάν Σαββίδη στα σχέδια απόκτησης ισχυρής επιρροής στα ΜΜΕ.