Σε αντιπαράθεση για την ανάγκη ή όχι της πιστοληπτικής γραμμής μετά την έξοδο από το μνημόνιο, το ρόλο συστημικών και μη τραπεζών ανάμεσα στον Ευκλείδη Τσακαλώτου και το Γιάννη Στουρνάρα εξελίχθηκε η παρουσίαση μελέτης του ΙΟΒΕ και του ΧΑ για τις πηγές χρηματοδότησης της ελληνικής οικονομίας.

Η πρώτη αντιπαράθεση των δύο, έγινε για το ρόλο των τραπεζών, καθώς ο Ευκλείδη Τσακαλώτος σημείωσε ότι «θα πρέπει να εξετάσουμε το ρόλο που μπορούν να παίξουν οι μη συστημικές τράπεζες», δηλαδή συνεταιριστικές και αναπτυξιακές.
«Διαφωνώ με τις συνεταιριστικές τράπεζες, απέτυχαν στην Ελλάδα» απάντησε ο διοικητής τη ΤτΕ.

«Θα τρίζουν τα κόκαλα των καθηγητών σου»

Εκεί που αντιπαρατέθηκαν ανοιχτά οι δύο, ήταν το πεδίο της μετάβασης στη νέα εποχή καθώς ο Γ. Στουρνάρας υπογράμμισε την ανάγκη αύξησης των αποταμιεύσεων, κατά προτεραιότητα, προκειμένου να επιστρέψουν και τα ξένα κεφάλαια.

«Θα τρίζουν τα κόκαλα των καθηγητών σου» απάντησε γελώντας ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, δηλώνοντας κάθετα αντίθετος με την προσέγγιση του διοικητή της ΤτΕ. Σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών, η αποταμίευση -ειδικά σε χώρα με ύφεση όπως η Ελλάδα – είναι αποτέλεσμα των επενδύσεων.

«Γι’ αυτό μου αρέσει ο Ευκλείδης, είναι ρεαλιστής. Δεν τα πιστεύει, αλλά τα υπερασπίζεται» απάντησε ο Γ. Στουρνάρας, ενώ οι δύο διασταύρωσαν τα ξίφη τους και στο πεδίο της αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου.

«Αν δεν κάνουμε κτηματολόγιο και χρήσεις γης, δεν κάνουμε τίποτα» τόνισε ο διοικητής της ΤτΕ για να τον διακόψει ο Ευκλείδης Τσακαλώτος τονίζοντας: «Μα τα κάνουμε! Εχεις μείνει πίσω».

Για την επόμενη ημέρα ο υπουργός Οικονομικών τόνισε ότι στο καλύτερο σενάριο, τα μέτρα ελάφρυνσης χρέους θα μας μετατρέψουν από μια χώρα με υπερβολικό χρέος, σε μια κανονικά υπερχρεωμένη χώρα». Συμπλήρωσε δε ότι «δεν είναι βιώσιμη η ευρωζώνη με τέτοια χρέη».

Από την πλευρά του, ο κ. Στουρνάρας, έκρουσε καμπανάκι κινδύνου λέγοντας ότι «εάν δεν προσεγγίσουμε άμεσα ξένες, άμεσες επενδύσεις και δεν αυξήσουμε τις αποταμιεύσεις, θα πέσουμε σε παγίδα στασιμότητας, όπως προβλέπει το ΔΝΤ». Συμπλήρωσε πάντως ότι «δεν είναι αυτή η μοίρα μας».

Στο φόντο της αντιπαράθεσης αυτής ήταν ασφαλώς τις επανειλημμένες αναφορές του διοικητή της ΤτΕ για την ανάγκη προληπτικής πιστωτικής γραμμής μετά από τον Αύγουστο, ιδέα που απορρίπτει η κυβέρνηση κατηγορώντας μάλιστα τον κεντρικό τραπεζίτη για τις παρεμβάσεις του.

Βad bank στην Ελλάδα

Αναλυτικότερα ο κ. Στουρνάρας μίλησε για την ανάγκη επιτάχυνσης των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, αλλά και στο ενδεχόμενο δημιουργίας μίας bad bank στην Ελλάδα, για την ταχύτερη αποκλιμάκωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων σε βιώσιμα επίπεδα, αναφέρθηκε για δεύτερη φορά μέσα σε λίγες ημέρες, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας.

Στην ομιλία του ο κεντρικός τραπεζίτης τόνισε ότι παρά τη μείωση του αποθέματος των επισφαλειών κατά περίπου 11 δισ. ευρώ το 2017, το συσσωρευμένο υπόλοιπο παραμένει υψηλό (περίπου 95 δισεκ. ευρώ στο τέλος του 2017).
Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Στουρνάρας τόνισε ότι «στην περαιτέρω αποκλιμάκωση θα συμβάλει, εκτός από την παγίωση θετικών ρυθμών ανάπτυξης, η επιτάχυνση των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών ακινήτων, η οποία θα συνεισφέρει στη βελτίωση της τιμολόγησης των υπό ρευστοποίηση εξασφαλίσεων που αναπόφευκτα χάνουν την αξία τους όσο αναβάλλεται η εκποίησή τους».

Όπως είπε, «το γεγονός αυτό δυσχεραίνει την ανάπτυξη μιας ενεργούς δευτερογενούς αγοράς δανείων, αλλά και την υλοποίηση άλλων μέτρων που θα επιτάχυναν τις δικαστικές διαδικασίες και θα διευκόλυναν την ενεργητική διαχείριση, μέρους τουλάχιστον, των μη εξυπηρετούμενων δανείων που τελούν υπό καθεστώς νομικής προστασίας, ιδίως δε εκείνων που κατά τεκμήριο συνδέονται με στρατηγικούς κακοπληρωτές».
Είναι χαρακτηριστικό, συμπλήρωσε ο κ. Στουρνάρας, «ότι ακόμα και στις περιπτώσεις όπου οι τράπεζες έχουν συμφωνήσει μεταξύ τους για την εφαρμογή λύσης σε περιπτώσεις κοινών πιστούχων, απαιτούνται αρκετοί μήνες μέχρι την ολοκλήρωση των σχετικών νομικών διαδικασιών πριν την υλοποίηση της λύσης, εξέλιξη που προφανώς αποστερεί πόρους από την οικονομία».

Και πρόσθεσε ότι «μετά την πρόσφατη δημοσίευση σχετικών κατευθύνσεων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να εξεταστεί το ενδεχόμενο μεταβίβασης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων σε έναν ή περισσότερους κεντρικούς φορείς που θα μπορούσαν να δημιουργηθούν για το σκοπό αυτό».

Η χρηματοδότηση της οικονομίας

Σύμφωνα με τον κ. Στουρνάρα, «παρά το σημαντικό ρόλο που θα συνεχίσουν να διαδραματίζουν οι τράπεζες στην Ελλάδα και γενικότερα στην ΕΕ, ιδίως για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι συμμετέχοντες στην αγορά διαμηνύουν εδώ και χρόνια ότι υπάρχει επιτακτική ανάγκη να διευρυνθούν οι πηγές μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης».
Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων μορφών χρηματοδότησης αποτελούν:

1) τα εργαλεία "συνεπένδυσης" (equity funding), στα οποία περιλαµβάνονται µεταξύ άλλων τα κεφάλαια επιχειρηµατικών συµµετοχών (venture capital), η συµµετοχική χρηµατοδότηση (equity crowdfunding) και οι εξειδικευµένες χρηµατιστηριακές πλατφόρµες αγορών µετοχών μικρομεσαίων επιχειρήσεων (specialised platforms for public listing of SMEs),

2) τα υβριδικά εργαλεία, όπως π.χ. οι µετατρέψιµες οµολογίες (convertible bonds) και το mezzanine finance, τα οποία κατά κανόνα αφορούν δανεισµό που υπό προϋποθέσεις µπορεί να µετατραπεί σε µετοχική συµµετοχή, και

3) ο δανεισµός εκτός τραπεζικού συστήµατος, π.χ. μέσω έκδοσης εταιρικών ομολόγων, τιτλοποιημένου χρέους (securitised debt) και καλυμμένων ομολογιών (covered bonds).

Στη συνέχεια ο κ. Στουρνάρας ανέφερε τα εξής:

Με εξαίρεση την αγορά εταιρικών ομολόγων, η χρηματοδότηση μέσω άλλων εργαλείων της κεφαλαιαγοράς είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη στην Ελλάδα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, όπως άλλωστε καταδεικνύει και η μελέτη του ΙΟΒΕ, ενώ ιδιαίτερα περιορισμένη είναι και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Στην ΕΕ η χρηματοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων από τις κεφαλαιαγορές ανέρχεται σε λιγότερο από 15% της συνολικής τους χρηματοδότησης, ενώ η άντληση κεφαλαίων μέσω αυτών των καναλιών είναι ιδιαίτερα κοστοβόρα.