Σε καιρό συγκλονιστικών γεωπολιτικών εξελίξεων στο διεθνές περιβάλλον της Ελλάδας, η χώρα διαθέτει, αντί για δύο Ελευθέριους Βενιζέλους, έναν Τσίπρα. Και στην πολιτική σκηνή, η αντιπολίτευση μετέχει με πάθος στο παιχνίδι του διχασμού, που ορίζει ο αντίπαλός της. Πρόκειται για τη χειρότερη «συνταγή» αντιμετώπισης των τεράστιων προβλημάτων εξωτερικής πολιτικής και εθνικής ασφάλειας που έχει σήμερα ο τόπος.

Το μεγάλο πρόβλημα της Αθήνας είναι ότι η κυβέρνηση, τα κόμματα και γενικότερα οι πολιτικές «ελίτ» της χώρας (παρ)ακολουθούν ασθμαίνοντας τις μεγάλες γεωπολιτικές μεταβολές που σημειώνονται γύρω τους χωρίς να παράγουν νέες πολιτικές. Και από ό,τι τα πράγματα δείχνουν, η Αθήνα θα κληθεί προσεχώς να «κουβεντιάσει» με την Άγκυρα πολλά σοβαρά θέματα, που θα ζητούν μεγάλες αποφάσεις.

Στα διπλωματικά παρασκήνια, ελληνικά και ευρωπαϊκά, πάντως, το ζήτημα της Αθήνας είναι πλέον καθαρό: οι ελληνικές «γραμμές» χαράζονται από τρίτες δυνάμεις, που έχουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο ορίσει (και θα ορίσουν προσεχώς) και τη «στρατηγική» θέση της Ελλάδας στη στενή και την ευρύτερη περιοχή της. Η ελληνική διπλωματία καλείται τώρα να διαχειριστεί αυτή την πραγματικότητα, που διαμορφώνει η επιθετική Τουρκία και η οποία έχει στο κέντρο της ένα βασικό στοιχείο: τις μεταβολές στην Εγγύς Ανατολή, σε συνδυασμό με το μεγάλο, διεθνές παιχνίδι κατανομών του ενεργειακού πλούτου της Ανατολικής Μεσογείου.  

ΤΟ «ΜΗΝΥΜΑ»

Έτσι, η Ελλάδα και η Κυπριακή Δημοκρατία, τοποθετημένες στο αμερικανικής έμπνευσης «καρέ», με Ισραήλ και Αίγυπτο, καλούνται σήμερα να «ευθυγραμμιστούν» με ό,τι μπορεί να παράγεται από αυτό το στρατηγικό σημείο. Την περασμένη εβδομάδα, η Αθήνα και η Λευκωσία δέχθηκαν ένα «μήνυμα» των ΗΠΑ, μέσω της πρεσβευτού στην Κύπρο Καθλίν Ντόχερτι.

Με αυτό καλούνται να εκμεταλλευτούν τον χρόνο που υπάρχει ενώπιον όλων, έως ότου προκύψουν έσοδα από τις υποθαλάσσιες γεωτρήσεις, προκειμένου να συμφωνηθεί κατανομή πόρων για όλους τους Κυπρίους. Και αυτό, είπε, θα διευκολυνθεί από μια λύση του Κυπριακού (πρόκειται για θέση που είναι σε αρμονία με την τουρκική για κέρδη 50-50 στο νησί με συμφωνία, παράλληλα με τον χρόνο που θα τρέχει στο Κυπριακό).

Η κα Ντόχερτι έστειλε και ένα άλλο ενδιαφέρον μήνυμα-διαβεβαίωση προς πολλά κέντρα: η αμερικανική Exxon-Mobil δεν θα έχει «προβλήματα» από την Τουρκία στις έρευνές της στο οικόπεδο 10 (προφανώς κάτι συμφωνήθηκε προ ημερών στα παρασκήνια ). Αυτά συμβαίνουν, με την Κυπριακή Δημοκρατία να εξακολουθεί να είναι εκείνη που υπογράφει κάθε συμφωνία με τρίτους για ενεργειακές έρευνες (τώρα με την Αίγυπτο για το κοίτασμα «Αφροδίτη») και με τη βρετανο-ολλανδική Shell να μπαίνει στο παιχνίδι. Και τώρα, με «ανοιχτό» το Κυπριακό, με δεδομένες τις τουρκικές φιλοδοξίες στην Αν. Μεσόγειο, αλλά και με πολλούς παίκτες στον αγώνα των επερχόμενων κατανομών, προκύπτει εμμέσως πλην σαφώς η προοπτική για το άνοιγμα ενός κύκλου «συνομιλιών» Ελλάδας - Τουρκίας για την «τακτοποίηση» των θαλάσσιων «εκκρεμοτήτων» τους σε Αιγαίο και Μεσόγειο. Το συνιστά αυτό ο «ξένος παράγων» και η Αθήνα έχει πάρει το μήνυμα.

Η ελληνική πλευρά γνωρίζει πλέον ότι είναι μεν ισχυρό το στρατηγικό «καρέ» της στην Αν. Μεσόγειο, αλλά δεν τρέφει ψευδαισθήσεις για την υπόθεση των σχέσεων της Δύσης με την Τουρκία. Ευρωπαίοι και Αμερικανοί περιμένουν να διαπιστώσουν πού θα «καθίσει» τελικά η περίπτωση του «ασταθούς συμμάχου» Ερντογάν και του άξονα Άγκυρας - Μόσχας, αλλά στην παρούσα φάση η Δύση θεωρεί φίλη την Τουρκία και μάλιστα της αναγνωρίζει (δηλώσεις της κας Μέρκελ προ ημερών) έναν «πολύ μεγάλο ρόλο» και στο Κυπριακό και στα Βαλκάνια. Επιπλέον, η Αθήνα έχει αντιληφθεί πως το ΝΑΤΟ ναι μεν επιθυμεί διακαώς να διατηρηθεί η «ειρήνη» στο Αιγαίο, αλλά παραμένει σταθερά αποφασισμένο να τηρεί στάση «ουδετερότητας» στις ελληνοτουρκικές υποθέσεις.  

«ΠΟΛΥΚΟΣΜΙΑ»  

Σύμφωνα με εκτιμήσεις διπλωματικών πηγών, η Τουρκία δεν είναι σήμερα καθόλου ευχαριστημένη από την «πολυκοσμία» που παρατηρείται στα ενεργειακά «οικόπεδα» της Κύπρου και νότια της νήσου. Διότι όλη η δύναμή της είναι στραμμένη στον πόλεμο που διεξάγει στη Συρία και δεν διαθέτει αντοχές για στρατιωτικά «παρατράγουδα» στα νερά της Αν. Μεσογείου και «αναμετρήσεις» με Αμερικανούς και Ευρωπαίους.

Όμως, αμφισβητείται σήμερα από έμπειρους διπλωμάτες και κοινοτικούς κύκλους η ικανότητα της αδύναμης κυβέρνησης Τσίπρα να διαχειριστεί τις τόσο μεγάλες υποθέσεις που περιβάλλουν την Ελλάδα. Και αυτό, προσθέτουν οι ίδιοι κύκλοι, αποτελεί και τον λόγο για τον οποίο ο Ταγίπ Ερντογάν πιέζει διαρκώς την Αθήνα, με την προσδοκία ότι όταν έρθει η ώρα του «διαλόγου» μαζί της θα έχει απέναντί του έναν «εύκολο» αντίπαλο.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά», Σάββατο 17 Μαρτίου 2018