Γιατί ο σουλτάνος Ερντογάν έβγαλε το «φιρμάνι» της απελευθέρωσης
Ήταν τόσο ξαφνικό που δεν θα μπορούσε παρά να είναι πολιτικό - Το παρασκήνιο και το γνωστό non paper του Μαξίμου
Ούτε οι ίδιοι οι δικηγόροι των Μητρετώδη και Κούκλατζη πίστευαν ότι οι πελάτες τους θα αφήνονταν ελεύθεροι. Όχι με περιοριστικούς όρους έως τη δίκη, αυτό άλλωστε πάλευαν τόσους μήνες, αλλά ελεύθεροι να επιστρέψουν στην Ελλάδα. Με τόσο συνοπτικές διαδικασίες.
Μπροστά στο νέο αίτημα αποφυλάκισης, οι Τούρκοι δικαστές θα μπορούσαν και πάλι να το απορρίψουν, αφού δεν είχε αλλάξει κάτι. Τελείωσαν εκείνες οι περίφημες «έρευνες στα κινητά των δύο Ελλήνων» και βγήκε η ετυμηγορία; Ασφαλώς όχι.
Οι λόγοι που ο Ερντογάν ουσιαστικά έβγαλε το «φιρμάνι» να επιστρέψουν στην Ελλάδα οι δύο Έλληνες αξιωματικοί είναι πολλοί. Καθόλου τυχαία δεν είναι η θύελλα που έχει ξεσπάσει στις σχέσεις των ΗΠΑ με την Τουρκία για το θέμα του Αμερικανού πάστορα, που κρατείται -ως τρομοκράτης- από το 2016.
Ο Τραμπ ξεκαθάρισε ότι αν δεν αφεθεί ελεύθερος, οι δύο χώρες δεν έχουν τίποτε άλλο να πουν. Μόνο εμπορικό πόλεμο και δασμούς. Σε αυτό τον πόλεμο, η Τουρκία με την εύθραυστη οικονομία είναι χαμένη. Ήδη από τις αρχές του 2018 η λίρα έχει χάσει σχεδόν το 40% της αξίας της και όλο και περισσότεροι οικονομολόγοι βλέπουν το ΔΝΤ να πλησιάζει στην Αγκυρα.
Επίσημα στο Ταμείο δηλώνουν άγνοια για τα περί αιτήματος «οικονομικής συνεργασίας» με την Άγκυρα, αλλά δεν λείπουν οι συμβουλές και οι νουθεσίες για το πώς πρέπει η Τουρκία να αντιμετωπίσει την κρίση.
Εν τω μεταξύ, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Μάικ Πενς, έστειλε ακόμα πιο φρέσκο μήνυμα στην Τουρκία, καλώντας την να μην δοκιμάσει μέχρι πού μπορεί να το πάει ο Τραμπ.
Και αν ακόμα το δικαστήριο της Σμύρνης απέρριψε το αίτημα των δικηγόρων του πάστορα για την άρση του κατ' οίκον περιορισμού, παρέπεμψε την υπόθεση σε ανώτερο επίπεδο που θα την εξετάσει εντός ολίγων ημερών. Η αγγλόφωνη έκδοση της «Hurriyet» ανέφερε πως ενδέχεται να υπάρχουν σημαντικές εξελίξεις τις επόμενες ημέρες...
Δεν είναι τυχαίο ότι την επομένη της απελευθέρωσης των δύο Ελλήνων, δικαστήριο στην Τουρκία αποφάσισε την αποφυλάκιση του Τανέρ Κιλίτς, του προέδρου της Διεθνούς Αμνηστίας. Ο Κιλίτς βρισκόταν στη φυλακή με την γνωστή κατηγορία της υποστήριξης προς τον Φετουλάχ Γκιουλέν που ζει στις ΗΠΑ και ο Ερντογάν θεωρεί «εγκέφαλο» του πραξικοπήματος.
Στην Αθήνα, οι περισσότεροι εκτιμούν ότι ο Ερντογάν αντιλήφθηκε ότι δεν μπορεί να τα βάλει με τους πάντες, οπότε φρόντισε να κλείσει κάποια μέτωπα. Η ΕΕ είχε ασχοληθεί ενεργά με την υπόθεση των δύο Ελλήνων στρατιωτικών, τόσο σε επίπεδο Κομισιόν και Συμβουλίου, όσο και σε επίπεδο Ευρωβουλής. Περισσότερο ίσως και από όσο ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος -σαφώς ενοχλημένος- πίστευε.
Δεν είναι τυχαία η προσέγγιση που γίνεται με την Γερμανία (από την οποία βέβαια πήρε ανταλλάγματα για την απελευθέρωση ενός Γερμανού δημοσιογράφου, τουρκικής καταγωγής). Όπως μετέδωσε το Anadolu, o Ερντογάν είχε τηλεφωνική επικοινωνία με την καγκελάριο Μέρκελ, στη διάρκεια της οποίας επιβεβαιώθηκε η δέσμευσή τους για ενίσχυση της συνεργασίας τους.
Υπενθυμίζεται ότι ο Ερντογάν θα επισκεφθεί το Βερολίνο στις 28-29 Σεπτεμβρίου, η πρώτη επίσκεψη του Τούρκου πρόεδρου στη γερμανική πρωτεύουσα από το 2014.
Σε μια πιο κυνική ερμηνεία, ο Ερντογάν πήρε ανταλλάγματα από την Αθήνα, όχι βέβαια αυτό που διακαώς ανέμενε, δηλαδή τους οκτώ αξιωματικούς που προσγείωσαν το ελικόπτερό τους στην Αλεξανδρούπολη μετά το πραξικόπημα. Θα φανεί στην πορεία ποια ήταν αυτά τα ανταλλάγματα.
Υπάρχει, πάντως, και μια μεγάλη αλήθεια: Είναι πλέον γεγονός ότι ο Ερντογάν χρησιμοποιεί πολίτες (Έλληνες, Αμερικανούς, Γερμανούς...) ως όμηρους για την επίτευξη των στόχων του. Μπαίνουν στη σκακιέρα της διπλωματίας και του «παζαριού» και αυτό δεν πρέπει να αγνοηθεί στο μέλλον.
Πάντως στο Μαξίμου είχαν τη δική τους εξήγηση. Φρόντισαν να βγάλουν non paper, όπου όλα αποδίδονται στους εξαιρετικούς χειρισμούς της κυβέρνησης. Ιδιαίτερη αξία είχαν οι επισκέψεις του Αλέξη Τσίπρα το 2015 (!) στην Τουρκία, η επίσκεψη-φιάσκο του Ερντογάν στην Ελλάδα, η συνάντηση Τσίπρα-Ερντογάν τον Ιούλιο και η συνεργασία των δύο χωρών στο μεταναστευτικό.