Γαβριήλ Σακελλαρίδης: Δεν επιστρέφω στην πολιτική
Συνέντευξη εφ' όλης της ύλης έδωσε ο διευθυντής του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας μιλώντας για της παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα
Την ανάγκη να μιλήσουμε στα παιδιά για τα ανθρώπινα δικαιώματα υπογραμμίζει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο διευθυντής του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας, Γαβριήλ Σακελλαρίδης.
Με αφορμή τη συναυλία που υλοποιεί η Διεθνής Αμνηστία στις 10 Δεκεμβρίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, όπου σπουδαίοι καλλιτέχνες θα τραγουδήσουν για την υλοποίηση του προγράμματος εκπαίδευσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα που η οργάνωση σκοπεύει να ξαναφέρει στα σχολεία, ο Γαβριήλ Σακελλαρίδης τονίζει ότι «τα ανθρώπινα δικαιώματα αφορούν όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από ιδεολογία, πολιτική τοποθέτηση, κομματική ένταξη».
Επίσης, κάνει λόγο για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα, από το προσφυγικό και τις συνθήκες διαβίωσης των προσφύγων στα νησιά μέχρι τις διακρίσεις και την κατάχρηση αστυνομικής βίας, αλλά και για τις προτεραιότητες που ο ίδιος έχει θέσει στο «τιμόνι» της Διεθνούς Αμνηστίας.
Παρατηρεί, εξάλλου, ότι «τα πάντα γύρω μας είναι πολιτική, οποιεσδήποτε επιλογές κάνουμε στη ζωή μας» και δηλώνει «ενεργός στην πολιτική», καθώς «τα δικαιώματα βρίσκονται στο σκληρό πυρήνα της πολιτικής». Ωστόσο σε ερώτηση αν θα επανέλθει στην κεντρική πολιτική σκηνή δηλώνει κατηγορηματικά «όχι».
Αναλυτικά η συνέντευξη του διευθυντή του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας, Γαβριήλ Σακελλαρίδη, στη Μαρία Κουζινοπούλου για το Αθηναϊκό- Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων:
Ερ.: Ποιος είναι ο σκοπός της συναυλίας που οργανώνετε στις 10 Δεκεμβρίου;
Απ.: Κάνουμε ένα κάλεσμα στον κόσμο να έρθει γιατί με το εισιτήριό του θα ενισχύσει το εκπαιδευτικό μας πρόγραμμα για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Είναι μεγάλη μας χαρά και ευχαριστούμε πάρα πολύ όλους τους καλλιτέχνες που αφιλοκερδώς δέχτηκαν να τραγουδήσουν και να ενώσουν τις φωνές τους μαζί μας. Σκοπός της βραδιάς δεν είναι μόνο η συγκέντρωση εσόδων αλλά και να ενισχύσει στο δημόσιο διάλογο τη σημασία να αγωνιζόμαστε για τα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως τα αντιλαμβάνεται ο καθένας, και να βάζουμε φραγμούς σε αυτούς που είτε για να εξυπηρετήσουν άλλου τύπου πολιτικές αξιώσεις είτε για να επιτύχουν οικονομικά συμφέροντα επιβουλεύονται τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Ερ.: Τα έσοδα της συναυλίας θα δοθούν για την επανέναρξη του προγράμματος εκπαίδευσης στα ανθρώπινα δικαιώματα, που υλοποιεί η Διεθνής Αμνηστία στα σχολεία.
Απ.: Το πρόγραμμα αυτό ήταν από τις πιο εμβληματικές δραστηριότητες που έκανε το Ελληνικό Τμήμα της Διεθνούς Αμνηστίας και γενικά είναι ένα πρόγραμμα που σε όλο τον κόσμο το τρέχει με πολύ σημαντικά αποτελέσματα. Το πρόγραμμα πραγματοποιήθηκε από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 μέχρι το 2012, οπότε λόγω οικονομικής στενότητας σταμάτησε.
Θεωρούμε πάρα πολύ σημαντικό οι μαθητές να μαθαίνουν από μικροί τα στοιχειώδη δικαιώματα και το τι σημαίνει ανάγκη για ανθρώπινη αξιοπρέπεια, δικαιοσύνη, ισότητα, σεβασμό της προστασίας των δικαιωμάτων, έτσι ώστε αυτό να εμπεδώνεται στις προσωπικότητές τους και μεγαλώνοντας να έχουν και αυτή την οπτική μέσα στις επιλογές που κάνουν στη ζωή τους. Γι' αυτό μπαίνουμε σε μια δραστηριότητα ανεύρεσης οικονομικών πόρων για να μπορέσουμε να βάλουμε πάλι μπροστά αυτό το πρόγραμμα από την επόμενη ακαδημαϊκή χρονιά. Στόχος μας είναι να ξεκινήσουμε με τα τρία μεγάλα αστικά κέντρα, Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα και τα επόμενα χρόνια να επεκταθούμε και σε άλλα αστικά και μη αστικά κέντρα. Σκοπός μας είναι μέσα σε δύο χρόνια να έχουμε προσεγγίσει 12.000 μαθητές όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης. Θεματικές που θέλουμε να ανοίξουμε αφορούν το προσφυγικό, τις σχέσεις φύλων, την ενδοοικογενειακή βία, το ρατσισμό και τις διακρίσεις, τις διεθνείς συρράξεις, τα κοινωνικά και οικονομικά δικαιώματα, την ελευθερία του λόγου, την ελευθερία του τύπου, τη θανατική ποινή.
Θέλουμε να εμπλέξουμε και τους γονείς και την εκπαιδευτική κοινότητα σε κάθε περίπτωση. Μας νοιάζει αυτές οι προσπάθειες που θα κάνουμε να αποκτήσουν και πιο μόνιμα χαρακτηριστικά επικοινωνίας και επαφής και να αλληλοτροφοδοτούμαστε, να κάνουμε δράσεις μαζί, να εμπλέκονται οι σύλλογοι καθηγητών και γονέων και κηδεμόνων και αυτό να γίνει τελικά κτήμα όλης της εκπαιδευτικής κοινότητας. Απώτερα αυτό θα μας ενδιέφερε και σε θεσμικό επίπεδο, το ίδιο το υπουργείο Παιδείας να αξιολογήσει και τα δικά μας αποτελέσματα και θα ασκήσουμε και πίεση προοπτικά να υπάρχει και στο πρόγραμμα μαθημάτων στα σχολεία ένα μάθημα για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Ερ.: Πόσο εφικτό είναι αυτό;
Απ.: Γίνεται σε πολλές χώρες του κόσμου. Και αυτό πρέπει να τονίσουμε, ότι δεν έχει να κάνει με ιδεολογίες και πολιτικές κατευθύνσεις. Τα ανθρώπινα δικαιώματα αφορούν όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από ιδεολογία, πολιτική τοποθέτηση, κομματική ένταξη. Είναι οικουμενικά.
Ερ.: Στην Ελλάδα έχουμε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων;
Απ.: Ναι, είχαμε και έχουμε ξεκάθαρα. Δυστυχώς, τα δικαιώματα είναι πάντα ένα διακύβευμα μέσα σε κάθε ιστορική περίοδο. Παραβιάσεις υπήρχαν και υπάρχουν και προσπαθούμε να τις αναδεικνύουμε, να τις περιορίζουμε και να υπάρχουν και οι αντίστοιχες επιπτώσεις. Αυτές οι παραβιάσεις μπορεί να ξεκινούν από πολίτες, μπορεί να γίνονται από την πλευρά των αρχών ή της θεσμικής εξουσίας στη χώρα. Για παράδειγμα, μπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι αυτή τη στιγμή δεν παραβιάζονται στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα στους αιτούντες άσυλο στα νησιά του Αιγαίου μέσα στις συνθήκες στις οποίες καλούνται να ζήσουν; Μπορεί κάποιος να πει ότι δεν υπάρχουν διακρίσεις ανάλογα με το φύλο ή το σεξουαλικό προσανατολισμό των ανθρώπων, το χρώμα ή τη θρησκεία τους; Μπορεί κάποιος να πει ότι αυτή τη στιγμή τα όρια των μηχανισμών καταστολής είναι ευδιάκριτα σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα; Ότι δεν υπάρχει κατάχρηση αστυνομικής βίας; Αυτό προφανώς είναι μια σοβαρή παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πολύ περισσότερο δε αν διευρύνουμε τη γκάμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα κοινωνικά δικαιώματα, καθώς σε συνθήκες κοινωνικής και οικονομικής κρίσης προφανώς παραβιάζονται στοιχειώδη δικαιώματα που αφορούν την υγεία, την παιδεία, τη στέγη, την εργασία. Επομένως, σίγουρα ναι, έχουμε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αυτό είναι μια παρανόηση που υπάρχει γιατί πολύς κόσμος θεωρεί ότι παραβιάσεις έχουμε σε χώρες της Αφρικής, της Ασίας, σε μουσουλμανικές χώρες όπου οι γυναίκες υφίστανται μια προφανή διάκριση και βία. Όμως, παραβιάσεις έχουμε και στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ και γενικά στις αναπτυγμένες χώρες.
Ερ.: Πολύς κόσμος θεωρεί ότι σε περίοδο οικονομικής κρίσης η συζήτηση για δικαιώματα είναι πολυτέλεια.
Απ.: Το ακούω πολλές φορές αυτό το επιχείρημα. Εγώ νομίζω ότι ειδικά σε συνθήκες κρίσης είναι πολύ σημαντικό να φτιάχνουμε ασπίδες για τα ανθρώπινα δικαιώματα, γιατί δικαίωμα είναι και η υγεία και η στέγαση και η σίτιση και η εργασία και το νερό και η ενέργεια και το περιβάλλον. Επομένως, όταν στην ουσία μιλάμε για ανθρώπινα δικαιώματα, μιλάμε για το σκληρό πυρήνα της πολιτικής. Δηλαδή όλα αυτά τα διακυβεύματα τα πολιτικά στην ουσία περιστρέφονται γύρω από δικαιώματα των πολιτών και επειδή ακριβώς σε συνθήκες κρίσης είναι πολύ εύκολο να γίνουν σημαντικές υποχωρήσεις σε θεμελιωμένα και κατακτημένα δικαιώματα, είναι πολύ σημαντικό να τα υπερασπιζόμαστε, γιατί αυτά ακριβώς είναι που θα αποτελούν την πυξίδα, ώστε να μπορέσουμε να βγούμε με αξιοπρέπεια μέσα από την κρίση.
Ερ.: Ποιες είναι οι προτεραιότητές σας στο «τιμόνι» της Διεθνούς Αμνηστίας;
Απ: Οι προτεραιότητες μπαίνουν από την ίδια την πραγματικότητα. Αυτή τη στιγμή δεν μπορείς να κλείσεις τα μάτια σου στο προσφυγικό, δεν μπορείς να μη μιλήσεις για τις άθλιες συνθήκες, κάτω από τις οποίες διαβιούν οι αιτούντες άσυλο στα νησιά του Αιγαίου, δεν μπορείς να μη μιλήσεις για τις καταφανείς επιπτώσεις της Συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας στις ζωές των ανθρώπων οι οποίες τίθενται στην πραγματικότητα σε αναμονή. Είναι άνθρωποι οι οποίοι φτάνουν μέχρι δύο χρόνια να περιφέρονται στα νησιά του Αιγαίου σε μια κατάσταση λίμπο χωρίς να τους εξηγεί κανείς τι πρόκειται να γίνει με αυτούς, σε συνθήκες οι οποίες είναι άθλιες και ιδιαίτερα σε συγκεκριμένες περιπτώσεις όταν μιλάμε για γυναίκες ή μικρά παιδιά οι επιπτώσεις αυτές είναι ακόμα πιο δυσμενείς. Επομένως το προσφυγικό αποτελεί ένα από τα σημαντικά θέματα.
Όμως δεν είναι μόνο το προσφυγικό και αυτό έχουμε διαπιστώσει ως Διεθνής Αμνηστία. Υπάρχουν σοβαρά θέματα τα οποία αφορούν την ισότητα των φύλων και τις διακρίσεις ανάλογα με το φύλο και τις διακρίσεις που αφορούν το σεξουαλικό προσανατολισμό των ανθρώπων. Υπάρχουν ζητήματα διακρίσεων που έχουν να κάνουν με το χρώμα ή με τη θρησκεία, δυστυχώς στην ελληνική κοινωνία έχουν αναπτυχθεί φαινόμενα ρατσισμού και μισαλλοδοξίας και ξενοφοβίας. Και σίγουρα υπάρχει μια ανάγκη και στην ελληνική κοινωνία να μιλήσουμε για τις παραβιάσεις που γίνονται σε άλλες χώρες του κόσμου και με αυτό τον τρόπο να κινητοποιήσουμε την κοινή γνώμη. Βλέπουμε τι γίνεται τα τελευταία χρόνια στην Υεμένη, όπου συντελείται αυτή τη στιγμή μια από τις μεγαλύτερες ανθρωπιστικές καταστροφές, στη Συρία, στην Παλαιστίνη. Την ίδια στιγμή τα σύννεφα έχουν πυκνώσει και στην Ευρώπη σε χώρες, όπως η Ουγγαρία και η Πολωνία, όπου οι κυβερνήσεις ασκούν μια εξαιρετικά ξενοφοβική ρητορική και πολιτική και αυτό το βλέπουμε να επεκτείνεται και σε χώρες της δυτικής Ευρώπης, όπως η Ιταλία, η Αυστρία ακόμα και η Σουηδία.
Ερ.: Από την κεντρική πολιτική σκηνή βρεθήκατε να διευθύνετε μια διεθνή οργάνωση. Πόσο μεγάλη είναι η απόσταση;
Απ.: Εγώ πάντα ήμουν πεπεισμένος ότι τα πάντα γύρω μας είναι πολιτική. Οποιεσδήποτε επιλογές κάνουμε στη ζωή μας είτε το καταλαβαίνουμε είτε όχι συνδέονται με την πολιτική, είτε με τη στενή είτε με την ευρεία έννοια. Όταν βρίσκομαι στη μεγαλύτερη στον κόσμο οργάνωση που ασχολείται με την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, επειδή ακριβώς τα δικαιώματα βρίσκονται στο σκληρό πυρήνα της πολιτικής, σίγουρα νιώθω ότι ακόμα είμαι ενεργός στην πολιτική, ακόμα και αν δεν είμαι στην κεντρική πολιτική σκηνή. Επομένως κάποιος θα μπορούσε να πει ότι από αυτή την άποψη οι διαφορές είναι μικρές. Από την άλλη σίγουρα βλέπεις μια άλλη οπτική της δημόσιας ζωής, μια άλλη οπτική του να προσπαθείς να είσαι χρήσιμος στην κοινωνία, είναι άλλου τύπου οι δυνατότητες που έχεις μέσα από μια οργάνωση όπως η Διεθνής Αμνηστία, να πετύχεις πράγματα, είναι άλλου τύπου οι δυνατότητες να ασκήσεις πίεση. Υπάρχουν αυτές οι διαφορές. Σε κάθε περίπτωση εγώ νιώθω ολοκληρωμένος μέσα από αυτό το πόστο που έχω αναλάβει.
Ερ.: Ενόψει μιας σειράς εκλογών, μπορεί να δούμε την επάνοδό σας στην κεντρική πολιτική σκηνή;
Απ.: Όχι.