Στην παράσταση «7 αναζητήσεις» του Δημοτικού θεάτρου Πειραιά, μια παράσταση σε δραματουργική σύνθεση Νίκου Διαμαντή ο Μάνος Βακούσης υποδύεται με συγκλονιστικό τρόπο έναν ιατροδικαστή που υπηρετεί στην Αλεξανδρούπολη μονολογώντας για τους τετρακόσιους, ως τώρα, πνιγμένους στον ποταμό Έβρο, που έχει νεκροτομήσει. Πρόκειται για έναν μονόλογο αβάσταχτου πόνου που έγραψε ο συγγραφέας Γιώργος Σκαμπαρδώνης μετά από γνωριμία που είχε με τον συγκεκριμένο ιατροδικαστή και εντάσσεται στην παράσταση ως το τελευταίο από τα εφτά μέρη της.
Ο ταλαντούχος ηθοποιός μας μίλησε για τον πολύ σκληρό αυτό ρόλο, που κατά κοινή ομολογία υποδύεται με μεγάλη επιτυχία στη σκηνή.
Στην παράσταση «7 αναζητήσεις» ερμηνεύετε έναν ιατροδικαστική που εργάζεται στον Έβρο, στο μονόλογο ο «Ιατροδικαστής» του Γιώργου Σκαμπαρδώνη; Τι μας λέει αυτό το έργο;
Η ιστορία τοποθετείται στο σήμερα, στον Νοέμβριο του 2019, και αφορά ένα ιατροδικαστή στον Έβρο, σε κείμενο του Γιώργου Σκαμπαρδώνη. Στο κείμενο αυτό που και για μένα είναι μια έκπληξη, παίζω λίγο με την Τέχνη σε σχέση με την υπόθεση του. Το κείμενο μας καλεί μέσα από τους φυσικούς νόμους να αγκαλιάσουμε το απαρηγόρητο που γεννάει τέρατα. Είναι ένα βαθύτατα αντιπολεμικό έργο. Ο ήρωας, που είναι υπαρκτό πρόσωπο στον Έβρο, είναι μια σπουδαία μορφή ανθρώπου, που αν υπήρχαν πολλοί τέτοιοι, θα είχε σωθεί η ανθρωπότητα. Αυτόν τον άνθρωπο όσο τον ανακαλύπτω με συγκινεί. Αυτό που κάνει περιγράφεται με την συγκλονιστική λέξει «κηδεύω». Δηλαδή φροντίζει τους πνιγμένους που είναι στα αζήτητα. Είναι ένας φωτισμένος επιστήμονας που πηγαίνει μόνος του τα βράδια στο νεκροτομείο. Και μετά από 30 χρόνια που κάνει αυτή τη δουλειά, τα τελευταία τρία χρόνια, δεν αντέχει να βλέπει παιδιά πνιγμένα. Παθαίνει ένα ποιητικό σοκ, επειδή έχει και αυτός δυο δικά του παιδιά. Όμως τα παιδιά του νεκροτομείου δυστυχώς δεν κηδεύονται, αλλά μένουν για πολύ καιρό στα ψυγεία, επειδή δεν τα αναζητάει κανείς. Το έργο αυτό ενώ περιγράφει αυτά τα γεγονότα, θέλει να δείξει το δράμα αυτών των παιδιών που ψάχνουν κάπου μια φωλιά, αλλά τελικά πνίγονται σε ένα ποτάμι.
Τι θεωρείτε το πιο συγκλονιστικό σε αυτήν τη δραματική ιστορία;
Ένα από τα πιο συγκλονιστικά πράγματα που λέει είναι «κάθε μέρα σχεδόν και ένας πνιγμένος στο ποτάμι». Το χειρότερο είναι ότι βουλιάζουν στη λάσπη και τους βρίσκουν ύστερα από πολλές μέρες, όταν το ποτάμι έχει μειωθεί.
Τι σας δυσκόλεψε σε αυτόν τον ρόλο;
Προσωπικά με πόνεσε πολύ όταν το πρωτοδιάβασα γιατί αναρωτήθηκα κι εγώ πόσα κομμάτια μου ακήδευτα δεν έχω φροντίσει κι εγώ στη ζωή μου. Γιατί κάθε ρόλος που υποδύομαι είναι μια αναφορά στη ζωή μου. Μου ξύπνησε το ερώτημα γιατί, αφού η ζωή είναι τόσο μικρή και πεπερασμένη, να μην βρίσκουμε τρόπους οι άνθρωποι να φτάνουμε σε αυτά τα σημεία, όπως ο πόλεμος. Ο ρόλος αυτός δεν πιάνεται με τη λογική του θεατρικού λόγου. Πρέπει να τον ερμηνεύσω χωρίς ο θεατής να νιώσει καμία ασχήμια, όπως νεκροτομεία, πτώματα και άλλα. Πήγα κι εγώ στο νεκροταφείο μόνος μου ένα βράδυ για να νιώσω αυτή τη σιωπή και κάποια στιγμή πετάχτηκε μια γάτα και τα έχασα από το φόβο μου. Η δύναμη της σιωπής είναι τεράστια. Με αυτή τη σιωπή οι ηθοποιοί παίρνουν αγκαλιά τον θεατή. Έχω δουλέψει και σε νεκροτομείο, ως πέμπτος βοηθός, όταν ήμουν φοιτητής, στα 17 μου, επειδή είχε καλά λεφτά. Αντί να πάω στην οικοδομή, πήγα εκεί. Αλλά στον 6ο μήνα μου έφεραν σφαγμένη μια γειτόνισσά μου και έπαθα μεγάλο σοκ, το οποίο δεν έχω ξεπεράσει ακόμα έως σήμερα. Αυτή ήταν 18 ετών, εγώ 17. Κοκκάλωσα και έτρεξα να φύγω και ακόμα τρέχω από τότε. Δεν το έχω ξεπεράσει.
Ποιος πιστεύετε πως είναι ο ρόλος του θεάτρου σχετικά με το Προσφυγικό θέμα;
Αυτό που κάνει αυτή η παράσταση είναι ότι θέλει να αφυπνίσει τη συνείδησή μας. Δεν παίρνει θέση, αλλά κλείνει το μάτι στο θεατή ρωτώντας τον τη γνώμη του. Το θέατρο βοηθάει τον θεατή να δει μέσα στην ψυχή του. Είναι σαν παράθυρο. Ο ιατροδικαστής απλά λέει «έχω ένα παιδί μέσα σε ένα μπλε σάκο ένα χρόνο στο ψυγείο» και αφήνει το θεατή να σκεφτεί ότι θέλει. Το θέατρο μας δείχνει ότι δεν μπορούμε να ζήσουμε μόνοι μας.
Η Τέχνη γιατρεύει τις ακραίες θέσεις και το φασισμό;
Για να αφυπνιστούμε, χρειάζεται να θέλουμε. Ο Χίτλερ και ο Στάλιν σκότωσαν τους πιο αγαπημένους τους καλλιτέχνες της εποχής. Δυστυχώς ο φανατισμός δεν μπορεί να καταλάβει τι κάνουμε εμείς στο θέατρο. Οι φανατισμένοι είναι άνθρωποι κλειστοί, πεθαμένοι.
Μέσα από τους ρόλους σας έχετε ζήσει πολλές ζωές. Σας επηρέαζαν στην καθημερινότητα σας κάποιοι πολύ σκληροί ρόλοι που έχετε παίξει;
Με αυτήν ερώτηση μπορούμε να γράψουμε βιβλίο. Θέλει πολύ προσοχή ώστε να μην ταυτιστεί ο ηθοποιός με το ρόλο του. Είχα την τύχη πριν χρόνια να παίξω τον Λόρδο Μπάιρον σε σκηνοθεσία Νίκου Κούνδουρου. Ήμουν μεγαλωμένος στη Σαντορίνη και μετά ήρθα στο Μπραχάμι και είχα την τύχη να παίξω αυτόν τον άνθρωπο, τον μεγάλο ποιητή τον πολύ πλούσιο οικονομικά και πνευματικά και δεν σου κρύβω πως οι ισορροπίες είναι περίεργες. Θέλουν φροντίδα. Όταν βγαίνω από το θέατρο, το πρώτο που κάνω είναι να πάρω μια αναπνοή και να σκεφτώ τι ωραίος που είναι ο κόσμος και τα παιδιά που παίζουν στην πλατεία. Δεν είναι όμως πάντα έτσι. Κάποιοι ρόλοι με προβλημάτισαν πολύ και με έβγαλαν από τη ρουτίνα μου. Υπάρχουν ρόλοι που με έχουν επηρεάσει πολύ δημιουργικά στη ζωή μου. Κάποιοι αρνητικά και κάποιοι θετικά. Κάποιοι άλλοι με έκαναν να θέλω να φύγω να πάω σε ένα χωριό να παίζω θέατρο για παιδιά.
Εσείς είστε ηθοποιός από πολύ μικρή ηλικία. Θυμάστε το λόγο για τον οποίο γίνατε ηθοποιός;
Βεβαίως. Όταν έφυγε η μάνα μου, η αδερφή μου αποκάλυψε πολλά μυστικά. Και μου είπε πως από μικρό παιδάκι 7-8 χρονών μου άρεσε να κάνω τους άλλους να γελάνε για να πάρω κι εγώ χαρά. Δεν ήξερα τι είναι ηθοποιός. Ήθελα να μπω σε μια σχολή για να μεταμορφώνομαι σε άλλους. Είναι μια εσωτερική παραζάλη. Ένα ναρκωτικό. Και επειδή δεν έχω πάρει ποτέ ναρκωτικά, το δικό μου ναρκωτικό είναι αυτό το μεθύσι μέσα από τους ρόλους. Από μικρό παιδί ρώταγα που μπορώ να πάω να γίνω ηθοποιός και όλοι γέλαγαν μαζί μου. Έτσι κάποια στιγμή τελειώνοντας το Δημοτικό πριν μπω στο νυχτερινό γυμνάσιο, πέρασα από την επιτροπή με τα ταλέντα. Πήγα στην Μαίρη Γιαννούλη Μοσχονά, πέρασα από επιτροπή ταλέντων που ήταν κριτές ό Παντελής Ζερβός, ο Μάνος Κατράκης και πολλοί άλλοι σπουδαίοι της εποχής εκείνης και είπα ένα δημοτικό τραγούδι. Όλοι γέλασαν. Μετά είπα κι ένα κομμάτι από τον Ιούλιο Καίσαρα που είχα κάνει προετοιμασία και σηκώθηκαν όλοι όρθιοι. Και μου είπαν εσύ είσαι έτοιμος να προχωρήσεις, αλλά πρέπει πρώτα να τελειώσεις το σχολείο. Και μαζί με το νυχτερινό σχολείο τελείωσα και τη Δραματική Σχολή του Πειραϊκού Συνδέσμου. Τον πρώτο μου μεγάλο μου ρόλο τον έπαιξα στα 16 μου στο Θέατρο Τέχνης σε σκηνοθεσία Καρόλου Κουν με το έργο Κομμάτια και Θρύψαλα, όπου έκανα τον Ιουλιανό το 1977.
Στη συνέχεια διαπρέψατε κυρίως σε δραματικούς ρόλους. Το επιλέξατε εσείς ή σας διάλεγαν οι σκηνοθέτες;
Πριν παίξω τον Μπάιρον έπαιζα όλο γέρους, αν και ήμουν ακόμα μικρό παιδί. Μετά τον ρόλο του Μπάιρον, έκριναν οι σκηνοθέτες ότι μπορώ να παίξω όλους τους άρρωστους τύπους ανθρώπων, τους ομοφυλλόφυλους, τους σχιδοειδείς. Εγώ δεν είχα αντίρρηση γιατί θεωρώ πως αυτές οι μορφές ανθρώπων έχουν τεράστιο περιεχόμενο, γιατί στη μελέτη μου υπάρχει ο κοινωνικός τρελός που βρίσκεται σε αδιέξοδο και καταλήγει στο ψυχιατρείο και υπάρχει και ο ποιητικός τρελός που είναι ο Νίτσε, ο Χαίλντερλιν κ.α. Όλο αυτό το πεδίο με αφύπνησε να μπω σε μαγικούς κόσμους, γιατί σε όλη την πορεία μου αγάπησα όλους τους ρόλους που υποδύθηκα. Ακόμα και τον Χίτλερ να έπαιζα θα τον αγαπούσα γιατί και αυτός κάποτε υπήρξε παιδί και έπρεπε να τον μελετήσω.
Κωμωδίες έχετε κάνει; Σας αρέσουν;
Έπαιζα και κωμωδίες παράλληλα με όλους αυτούς τους ρόλους. Στο Εθνικό Θέατρο έχω παίξει Αριστοφάνη με επιτυχία. Ποτέ δεν κουράστηκα από τους ρόλους. Ξυπνάω και λέω ευχαριστώ για όσα έχω καταφέρει. Νιώθω πολύ τυχερός, με όλες τις δυσκολίες που περνάω.
Ποια είναι η μεγαλύτερη δυσκολία στη δουλειά σας;
Ο ηθοποιός έχει τη δυσκολία να ανακαλύψει τη λέξι. Που τον κάνει να ταξιδεύει σε έναν ολόκληρο κόσμο. Ο ηθοποιός πρέπει να ανακαλύπτει πάντα την αρχή του νήματος ώστε να φτάσει μετά από δουλειά εργάτη στο ζουμί του ρόλου. Κάθομαι πολλές ώρες πάνω από το χαρτί και μελετάω έναν ρόλο. Για τους ρόλους μου στο Τμήμα Ηθων είχα και τις περιπλανήσεις μου στα ψυχιατρεία για να δω από κοντά κάποια πράγματα. Πάντα έπαιρνα το χαοτικό σημείο του κάθε ανθρώπου.
Φτάσατε ποτέ σε ακραίες καταστάσεις όπως υπερκόπωση, κατάθλιψη ή έπαρση λόγω της πολλή δημοσιότητας, που έχει το επάγγελμα σας;
Εμένα αυτό που με πληγώνει είναι ότι δεν έχω φτερά για να πετάξω. Και αυτό μου δημιουργεί θλίψη. Παρακαλάω όμως το σύμπαν να δω στον ύπνο μου ότι πετάω και κάποιες φορές το έχω δει. Και τότε είμαι ο πιο ευτυχισμένος θνητός. Αλλά όταν δεν μπορώ να πετάξω από πάνω μου τα δεσμά που κουβαλάω κι εγώ μέσα μου, νιώθω μια θλίψη. Οι ρόλοι όμως δεν μου έχουν δημιουργήσει θλίψη, γιατί είναι παιδιά μου που έχω γεννήσει.
Σας έχει κουράσει η πολλή δημοσιότητα;
Δεν έχω τρέξει ποτέ σε κοινωνικές εκδηλώσεις. Μόνο όταν με καλούν. Το καλλιτεχνικό όνομα που έχω φτιάξει είναι από την πολλή δουλειά που έχω ρίξει.
Αν κάνατε ένα ξεσκαρτάρισμα στη ζωή σας τι θα κρατάγατε και τι θα πετάγατε;
Αν ξαναξεκίναγα σήμερα την πορεία μου στο θέατρο, την τηλεόραση, σινεμά και ραδιόφωνο δεν θα άλλαζα τίποτα. Το έργο που μου άρεσε πάρα πολύ ήταν ένα του Ανδρέα Στάικου, στο οποίο υποδυόμουν έναν ήρωα του '21 που δεν ήξερε γράμματα και τον εκμεταλλευόταν η βασιλική αυλή. Τον πήγαινε και τον έφερνε για να τον δείχνει σαν ένα φαινόμενο. Αυτό το ρόλο θα το ξεχώριζα στη ζωή μου, θα έλεγα ότι ήταν μια συγκλονιστική στιγμή μου. Η συνάντηση μου με τον Στάικο ήταν κάτι σπουδαίο. Συχνά τον βλέπω μπροστά μου αυτόν τον άνθρωπο και είναι κάτι που μου δίνει χαρά.
Μεγαλώσατε στη Σαντορίνη;
Γεννήθηκα εκεί και έμεινα στη Σαντορίνη έως το Δημοτικό. Ήμασταν φτωχοί. Μετά οι γονείς μου πούλησαν τα χωράφια τους εκεί και ήρθαμε στο Μπραχάμι. Είχα έξι αδέρφια, αλλά τώρα ζούμε τα τρία. Εγώ είμαι ο τελευταίος. Το μωρό όπως με έλεγε η μάνα μου έως τα 50 μου. Είχα την τύχη να έχω μια μάνα τέλεια. Δεν μου είπε ποτέ που να πάω και τι να κάνω. Η ψυχή της μόνο έδινε.
Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ 7 ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΙΣ
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΕΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΡΥΘΡΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ
7 ΘΕΑΤΡΙΚΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ –7 ΣΚΗΝΟΘΕΤΕΣ- 7 ΗΘΟΠΟΙΟΙ ΑΠΟ 24 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ KAI ΓΙΑ ΛΙΓΕΣ ΠΑΡΑΣΤΆΣΕΙΣ
Οι 7 αναζητήσεις εντάσσονται σε αυτή τη θεματική, εμπνέονται από τις ραδιοφωνικές αναζητήσεις του Ερυθρού Σταυρού, ανασύρουν μνήμες, και αφηγούνται μέσα από προσωπικές ιστορίες ανθρώπων, στιγμές της ελληνικής πραγματικότητας από το 1920 έως σήμερα.
Η Ελλάδα της Μέσης Ανατολής, του εμφυλίου, της μετανάστευσης στη Γερμανία, των αγνοουμένων της Κύπρου, της ευμάρειας μετά τη δεκαετία του ’90, της σύγχρονης αστικής απομόνωσης , της μετανάστευσης στη σκηνή του ΔΘΠ μέσα από 7 ξεχωριστά κείμενα.
Οι 7 αναζητήσεις είναι ένα πολύπτυχο, μια σπονδυλωτή παράσταση με κείμενα ποιητικά ή ρεαλιστικά, τα οποία αναζητούν ταυτότητες ανθρώπων, από τη μία άκρη της Ελλάδας στην άλλη.
Μια γυναίκα. Ένας δρόμος, ο δρόμος της. Από την κατεστραμμένη Σμύρνη του 1922 στο Χαλέπι, κι από κει σε όλη την Ευρώπη. Στη σκιά ενός άντρα. Που δεν θα μάθει ποτέ αν ήταν ο άντρας της ζωής της.
Η αναζήτηση της Ειρήνης μοιάζει ανέλπιδη. Όλα δείχνουν ότι έχει χαθεί σε δίνες μίσους, πολέμου κι αίματος. Και πάντα είμαστε κι εμείς πληγωμένοι. Και πάντα μας λείπει.Η αναζήτηση της Ειρήνης είναι το μόνο που μας μένει. Ακόμα κι ανέλπιδη, η αναζήτησή της δημιουργεί ελπίδα.
3.δεκαετία του ‘60/ Μάκης Τσίτας: "Ούτε μέρα" Σκηνοθεσία: Προμηθέας Αλειφερόπουλος ερμηνεύει η Ηρώ Μπέζου
Μια Ελληνίδα τραγουδίστρια, που κάνει καριέρα στη Γερμανία έχοντας αλλάξει το όνομά της, μαθαίνει ότι η οικογένειά της την ψάχνει μέσω των Αναζητήσεων του Ερυθρού Σταυρού. Μνήμες και φαντάσματα του παρελθόντος ταράζουν τη ζωή της. Θέλει να τους ξαναβρεί ή μήπως όχι;
4.η πληγή της Κύπρου / Στέφανος Δάνδολος: "Τρίτη βράδυ στην άκρη του κόσμου". Σκηνοθεσία: Μαρία Σάββα ερμηνεύει η Κατερίνα Διδασκάλου
Μία γυναίκα μόνη, στην άκρη του κόσμου. Όπου άκρη του κόσμου είναι η απέραντη μοναξιά. Μία γυναίκα που θα μπορούσε να είναι κάθε γυναίκα, και κάθε άντρας, και κάθε παιδί. Μία γυναίκα που ζει με τη μνήμη.
5. δεκαετία ‘90/ Θανάσης Χειμωνάς: "Ο στοργικός πατέρας" Σκηνοθεσία: Νάνσυ Μπούκλη, ερμηνεύει ο Αλέξανδρος Μυλωνάς
Ένας στοργικός πατέρας αναζητεί τον Δημητράκη του. Θυμίζοντάς μας πως τίποτα δεν είναι αυτό που φαίνεται.
6. η εγκατάσταση/Ρούλα Γεωργακοπούλου: "Η προβοσκίδα" Σκηνοθεσία: Θοδωρής Γκόνης ερμηνεύει η Ρηνιώ Κυριαζή
Αναζητώντας καλύτερους όρους ζωής, ο εσωτερικός πόλεμος με το οικείο είναι αναπόφευκτος. “Η Προβοσκίδα” είναι το δράμα της εγκατάστασης.
