Για πρώτη φορά από την ψήφιση του Ν. 3658/2008 «Μέτρα για την Προστασία των Πολιτιστικών Αγαθών» συνεδρίασε -η προβλεπόμενη στο άρθρο 14- Διυπουργική Επιτροπή για την καταπολέμηση της αρχαιοκαπηλίας, η οποία έχει ως αρμοδιότητα τον συντονισμό όλων των εμπλεκομένων φορέων. Η Επιτροπή αποτελείται από τον Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού ως Πρόεδρο και μέλη τους Υπουργούς Δικαιοσύνης και Προστασίας του Πολίτη. Οι Υπουργοί αναπληρώνονται από τους αρμόδιους Γενικούς Γραμματείς των ιδίων Υπουργείων.

Η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη προήδρευσε της συνεδρίασης, παρόντων του Υπουργού Δικαιοσύνης Κώστα Τσιάρα, και του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη Κωνσταντίνου Τσουβάλα. Στην συνεδρίαση συμμετείχαν, επίσης, εκ μέρους του ΥΠΠΟΑ η πάρεδρος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους Ευθυμία Γκαράνη, η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών Βασιλική Παπαγεωργίου, η αρμόδια τμηματάρχης Έλενα Βλαχογιάννη, ο διευθυντής του Γραφείου Υπουργού Κωνσταντίνος Πλατίτσας, ο νομικός Πελοπίδας Τσερέπας, μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων σε θέματα αρχαιοκαπηλίας, εκ μέρους του Υπουργείου Δικαιοσύνης ο Ηλίας Κανελλόπουλος, Πρόεδρος Πρωτοδικών Αθηνών, αποσπασμένος στο Γραφείο Νομοθετικής Πρωτοβουλίας του Υπουργείου Δικαιοσύνης, και ο Νικόλαος Σεκέρογλου, Σύμβουλος Επικρατείας, ενώ εκ μέρους του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη ο Μαρίνος Σταγάκης, Διευθυντής της Διεύθυνσης Δημόσιας Ασφάλειας στο Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας, ο Σωτήρης Κυπράκης, Διευθυντής της Υποδιεύθυνσης Προστασίας Περιουσιακών Δικαιωμάτων, Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Περιβάλλοντος, και ο Απόστολος Μυρωνίδης, Αναπληρωτής Προϊστάμενος του Τμήματος Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Αρχαιοτήτων της Υποδιεύθυνσης Προστασίας Περιουσιακών Δικαιωμάτων, Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Περιβάλλοντος της Διεύθυνσης Ασφάλειας Αττικής.

Όπως δήλωσε η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη «Η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς από την παράνομη διακίνηση, η πρόληψη και η καταστολή της αρχαιοκαπηλίας είναι από τις βασικές προτεραιότητες, όχι μόνο του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, αλλά της Κυβέρνησης. Να σας θυμίσω ότι η πρώτη νομοθετική ρύθμιση του ΥΠΠΟΑ, την οποία υιοθέτησε απολύτως ο Υπουργός Δικαιοσύνης κ. Τσιάρας, ήταν η τροποποίηση των ποινών των αρχαιοκαπήλων, οι οποίες είχαν γίνει πολύ πιο ελαστικές μετά την τροποποίηση των Κωδίκων από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και η επαναφορά τους στις αυστηρές ρυθμίσεις που προβλέπει ο Ν. 3028/2002. Άλλωστε το 2008, με κυβέρνηση ΝΔ συστήθηκε με τον Ν. 3658/2008 για πρώτη φορά η ειδική Διεύθυνση Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών στο ΥΠΠΟΑ με σκοπό την προστασία των πολιτιστικών αγαθών και την καταπολέμηση της αρχαιοκαπηλίας. Δώδεκα χρόνια μετά την εφαρμογή των νομοθετικών προβλέψεων υπάρχουν θέματα που σαφέστατα χρήζουν βελτίωσης. Στόχος της πρώτης αυτής συνάντησής μας είναι να γίνει μια επισκόπηση και συζήτηση επί των θεμάτων που σχετίζονται με την εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου, όπως αυτό ορίζεται από τον Ν. 3658/2008, ώστε στη συνέχεια, μέσα από την συνεργασία των συναρμοδίων Υπουργείων, να γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες για την επίλυσή τους. Πρέπει να εξετάσουμε την εφαρμογή ενός μοντέλου αντίστοιχου με αυτό της Ιταλίας και των carabinierri και πως αυτό θα μπορέσει να λειτουργήσει στην ελληνική πραγματικότητα».

Το πρώτο θέμα της συζήτησης ήταν αυτό του Εισαγγελικού Λειτουργού, με τον αναπληρωτή του, ο οποίος, σύμφωνα με το άρθρο 6 του Ν. 3658/2008, ορίζεται στην Εισαγγελία Πλημμελειοδικών Αθηνών από τον Διευθύνοντα αυτήν, και είναι αρμόδιος για την προστασία των Πολιτιστικών Αγαθών. Ωστόσο, ο αρμόδιος εισαγγελέας δεν είναι αποκλειστικά για τον πολιτισμό, αλλά έχει και το φυσικό περιβάλλον. Το ΥΠΠΟΑ ζήτησε από το Υπουργείο Δικαιοσύνης να οριστεί ειδικός εισαγγελέας, με εξειδίκευση στο δίκαιο του πολιτιστικού περιβάλλοντος και της διακίνησης πολιτιστικών αγαθών, που να έχει συγκεκριμένη θητεία και αρμοδιότητες, αλλά και συντονιστικό ρόλο για όλη την Ελλάδα, ώστε να υπάρχει κοινός χειρισμός των ανάλογων υποθέσεων.

Ο Υπουργός Δικαιοσύνης Κώστας Τσιάρας πρότεινε επικοινωνία του ΥΠΠΟΑ με την Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών, προκειμένου να διερευνηθεί η δυνατότητα ορισμού εισαγγελέα με αποκλειστική αρμοδιότητα την προστασία των πολιτιστικών αγαθών, και ζήτησε διευκρινίσεις σχετικά με το ποσοστό των υποθέσεων, που αφορούν σε θέματα παράνομης διακίνησης. Επισήμανε ότι θα απαιτηθεί τροποποίηση του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου, ειδικώς για το θέμα της αυξημένης αρμοδιότητας. Πέραν αυτών ο Υπουργός δήλωσε ότι το Υπουργείο Δικαιοσύνης θα μπορούσε να συμβάλλει με την κωδικοποίηση της σχετικής νομοθεσίας, που αφορά στην παράνομη διακίνηση πολιτιστικών αγαθών.

Το δεύτερο θέμα, που ετέθη, ήταν η διάθεση -σύμφωνα με το άρθρο 5 του Ν. 3658/2008- στην αρμόδια Διεύθυνση Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών ενός αξιωματικού του Τμήματος Δίωξης Αρχαιοκαπηλίας της Διεύθυνσης Ασφάλειας Αττικής, ως συνδέσμου εξασφάλισης της συνεργασίας μεταξύ της Υπηρεσίας αυτής και της Ελληνικής Αστυνομίας. Η κ. Μενδώνη, στο πλαίσιο της αλλαγής του Ν. 3658/2008, ανέλυσε την πρόθεση του Υπουργείου να εφαρμοστεί στην Ελλάδα ένα μοντέλο αντίστοιχο με αυτό της Ιταλίας και συγκεκριμένα του σώματος δίωξης αρχαιοκαπηλίας (TPC) των Carabinieri, σύμφωνα με το οποίο το ειδικό τμήμα της αστυνομίας έχει περάσει στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Πολιτισμού.

Τρίτο θέμα συζήτησης ήταν αυτό της εκκρεμότητας έκδοσης Υπουργικής Απόφασης που θα ορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες θα παρέχεται η συνδρομή των Υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ στις αντίστοιχες διωκτικές αρχές, σύμφωνα με το άρθρο 4 του Ν. 3658/2008. Καθώς θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι επιχειρησιακές ανάγκες της Αστυνομίας κατά τη σύνταξη της απόφασης αυτής, ώστε το αποτέλεσμα να εξυπηρετεί και τις δύο πλευρές και να επιτευχθεί το βέλτιστο αποτέλεσμα, η Υπουργός πρότεινε τη συγκρότηση μιας ολιγομελούς ομάδας εργασίας των συναρμόδιων Υπουργείων για την επεξεργασία του σχεδίου αυτού.

Ο Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Τάξης Κωνσταντίνος Τσουβάλας σημείωσε ότι γνωρίζει από την προηγούμενη θητεία του στο Αρχηγείο της Αστυνομίας το έργο που επιτελούν οι υπηρεσίες στον τομέα της πάταξης της αρχαιοκαπηλίας. Συμφώνησε απολύτως με την πρόταση της Υπουργού Πολιτισμού για τη συγκρότηση ομάδας εργασίας που θα προχωρήσει σε βελτιώσεις που αφορούν στη συνεργασία των δύο Υπουργείων και ανέλαβε να διερευνήσει το θέμα που αφορά στη διάθεση ενός αξιωματικού, ο οποίος θα βρίσκεται μόνιμα στην αρμόδια διεύθυνση του ΥΠΠΟΑ και θα είναι άλλος από τον Τμηματάρχη του Τμήματος Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Αρχαιοτήτων.

Όλοι οι συμμετέχοντες συμφώνησαν στην ανάγκη τακτικών συναντήσεων, ανταλλαγής προτάσεων και εποικοδομητικού διαλόγου με στόχο την αρτιότερη και αποτελεσματικότερη συνεργασία σε ένα θέμα κρίσιμο για την χώρα μας.