Billy Elliot: Όταν ο Λιγνάδης ανέβασε το γνωστό μιούζικαλ κάνοντας οντισιόν με 100 ανήλικα αγόρια
Σοκαριστικές είναι οι κριτικές των θεατών που παρακολούθησαν τον "ύμνο στην ομοφυλλοφιλία" όπως έλεγαν
Μαριανθη Κουνια
Ο Δημήτρης Λιγνάδης σκηνοθέτησε σε μεγάλο θέατρο της Αθήνας το 2015 την παράσταση “Billy Elliot» με πρωταγωνιστές τον Αιμίλιο Χειλάκη, την Αθηνά Μαξίμου, τον Αποστόλη Τότσικα, τη Νίκη Παλικαράκη και την Τιτίκα Στασινοπούλου. Τρία αγόρια ηλικίας 12 και 13 ετών υποδύονταν το ρόλο του μικρού Βρετανού, ο οποίος, το 1984, με φόντο την απεργία των ανθρακωρύχων, δίνεται ολόψυχα στο αληθινό του πάθος: το χορό.
Καθώς η παράσταση στηριζόταν κατά το μεγαλύτερο μέρος στις ερμηνείες μικρών παιδιών, που χορεύουν, τραγουδούν και παίζουν, χρειάστηκε να γίνει μια μεγάλη οντισιόν, ώστε να επιλέξει ο σκηνοθέτης τους πιο ταλαντούχους. Ως εδώ καλά. Απόλυτα φυσιολογικά όλα. Η οντισιόν έγινε, επιλέχθηκαν οι καλύτεροι και η παράσταση ανέβηκε.
Σήμερα πέντε χρόνια μετά, και ενώ ο σκηνοθέτης αυτής της παράστασης βρίσκεται κρατούμενος στον 7ο όροφο της ΓΑΔΑ κατηγορούμενος για βιασμό ανηλίκων κατά συρροή, οι σκέψεις παγώνουν… Η ανάσα κόβεται… Ο άνθρωπος που τα τελευταία χρόνια φαίνεται πως ψάρευε ανήλικους για να τους κάνει «μαθήματα» στο σπίτι του, είχε κάνει οντισιόν με 100 ανήλικα αγόρια από όλη την Ελλάδα ηλικίας 10 έως 14 ετών, ψάχνοντας τον πρωταγωνιστή που θα υποδυόταν τον «Μπίλι Έλιοτ» στο ομώνυμο μιούζικαλ.
Τα λόγια είναι περιττά. Η παράσταση καθόλου τυχαία μιλούσε με έντονο τρόπο για την διαφορετικότητα, είχε βωμολοχίες και αναμμένα τσιγάρα, και μεταξύ τραγουδιών και ρομαντικότητας μιλούσε ανοιχτά για την ομοφυλοφιλία και την σεξουαλική απελευθέρωση. Ήταν ένας «ύμνος στην ομοφυλοφιλία» λένε μερικοί.
«Όσα αγόρια ηλικίας 10 έως 14 χρονών χορεύουν, τραγουδούν και θέλουν να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους, μπορούν να προσέλθουν με τους γονείς τους έχοντας μαζί τους ένα σύντομο βιογραφικό και μια φωτογραφία» αναφερόταν στο κάλεσμα της οντισιόν και πράγματι η ανταπόκριση των παιδιών ήταν εντυπωσιακή.
ΟΙ ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΤΩΝ ΘΕΑΤΩΝ
Κάποια από τα σχόλια των θεατών εκείνης της εποχής, που έφευγαν στη διάρκεια της παράστασης, είναι απλά σοκαριστικά:
«Η παράσταση είχε ορισμένα θετικά και αρνητικά. Όσο για την σκηνοθεσία, ε...προφανώς ο κ. Λιγνάδης ήθελε να δείξει πόσο φιλικά προσκείμενος είναι στην ''διαφορετικότητα'' και ξεπέρασε τα όρια. Εντάξει παιδιά, οκ, καλή η διαφορετικότητά σας, αλλά επιτρέψτε μας να έχουμε το δικαίωμα στην επιλογή. Το έργο ήταν ύμνος στην ομοφυλοφιλία και όχι σεβασμός στη διαφορετικότητα»
«Όλα έδειχναν ότι θα ήταν μια πολύ καλή επιλογή. Επιτυχημένο έργο, πλόυσια παραγωγή, ζωντανή ορχήστα, ταλαντούχο cast. Στη σκηνή με το αγοράκι που φοράει φουστάνια κλπ είπα "οκ απλά μια προχωρημένη σκηνή..." Στο διάλογο που το κοριτσάκι προτείνει να δείξει το πιπί του είπα " εντάξει ...μια τραβηγμένη έκφραση...". Στο ότι ο χορευτής με το στενό κορμάκι έφερε σε αμηχανία τις ανήλικες κόρες μου είπα "δεν φταίει αυτός , έτσι είναι οι στολές χορού...". Περιμένωντας ένα φινάλε όμως που θα υμνούσε τον Billy Elliot για την επανάσταση του στη συντηρητική Αγγλία των 80s , αντίθετα είδα τους άντρες να φοράνε φούστες και να τραγουδούν "Ζήτω η διαφορετικότητα"....Τελικά αυτό ήταν το ζητούμενο των συντελεστών ; Επίσης άλλο "ΣΕΒΑΣΜΟΣ" και άλλο "ΖΗΤΩ". Κρίμα για το πλούσιο της παραγωγής και τον κόπο των ηθοποιών. Τουλάχιστον ήταν τόσο προφανής η προβολή και η διαφήμιση της ομοφυλοφιλίας που δεν χρειάστηκε να πω τίποτα στα παιδιά αφού το σχολίαζαν από μόνα τους»
«Στα σημαντικά μείον του μιούζικαλ ανήκουν οι αρκετές άσχημες λέξεις και εκφράσεις (δεν ήταν απαραίτητες και καλό θα ήταν να είχαν αποφευχθεί!!) καθώς και ο τρόπος που μιλούσαν στα παιδιά ειδικά οι δάσκαλοι τους... Επιπλέον δόθηκε έμφαση στη διαφορετικότητα, ενώ θα μπορούσε να είχε δοθεί στη συσχέτιση αγάπης για κάτι που κάνει ο καθένας και επίδοσης σε αυτό…»
«Γενικά το έργο εστιάζει πολύ σε λάθος σημεία όπως τη διαφορετικότητα, προς την ομοφυλοφιλία βέβαια και το τονίζει τόσες φορές που καταντάει κουραστικό. Δεν προκαλεί συγκίνηση, ούτε αναδεικνύει συναισθήματα. Είναι ένα γρήγορο πέρασμα στην ιστορία του έργου. Έχει πολλά τραγούδια ακόμα και σε σημεία που δεν χρειάζεται. Δεν υπάρχει μαγεία, υπάρχει βιασύνη. Όσο για τις βρισιές που ακούγονται υπάρχει πολιτιστική διαφορά. Στην Αγγλία έτσι μιλάνε χωρίς να σημαίνει ότι θίγονται ούτε ότι τα παιδιά εθίζονται στην βωμολοχία. Έτσι είναι συνηθισμένοι. Στην Ελλάδα όμως η κουλτούρα είναι αλλιώς. Δεν μιλάμε έτσι μεταξύ μας ούτε και στα παιδιά μας. Συμπέρασμα: ο σκηνοθέτης έχει κρατήσει και αναδείξει αυτά που τον ενδιαφέρουν και τα υπόλοιπα 'εννοούνται'».
«Είναι δυνατόν κορίτσια της ηλικίας 6-12 χρόνων να βλέπουν κοριτσάκι να ρωτάει τον billy elliot αν θέλει να του δείξει το πιπί της για να την συμπαθήσει; Να προβάλλεται το gay ως το απόλυτα φυσιολογικό; Όλα τα ανωτέρω εκθέσαν τουλάχιστον τα δικά μου παιδιά, 8 και 10 χρόνων, σε εντελώς λανθασμένα πρότυπα!!! Πήγαμε στην εν λόγω παράσταση ευελπιστώντας να δούμε ένα ευχάριστο μιούζικαλ με ποιοτικό χορό και αυτό που τελικά είδαμε ήταν ένας ύμνος προς την σεξουαλική διαφορετικότητα, μόνο που απευθυνόταν σε μικρά παιδιά...
«Το θέμα της καταπίεσης της ατομικότητας από γονείς που θέλουν να φτιάξουν παιδιά καρμπόν του εαυτού τους είναι πολύ ενδιαφέρον και σοβαρό. Όταν όμως φτιάχνεις μια παράσταση με παιδιά που απευθύνεται σε μικρά παιδιά, δεν μπορείς να βάζεις τον μικρό ηθοποιό να βρίζει χυδαία τον πατέρα του, ούτε και να χαμουρεύεσαι σεναριακά με την παιδική απουσία ώριμης σεξουαλικής ταυτότητας. Η ταινία, παρά την αποστασιοποίηση που εκ φύσεως παρέχει το σινεμά, έθιξε αυτά τα θέματα με πολύ πιο σωστό τρόπο. Ο σκηνοθέτης ήταν τραγικά προπαγανδιστικός και χυδαία προκλητικός απέναντι στα παιδιά και τους γονείς τους».
«Τα βαθύτερα νοήματα του έργου ήταν: α) Κοριτσάκια, δείξτε τα γεννητικά σας όργανα σε όποιον προσπαθείτε να πλησιάσετε. Μην ακούτε τους γονείς σας που σας λένε τα αντίθετα για την αυτοπροστασία σας και τον έλεγχο του σώματός σας. β) Αγοράκια, ζήτω η διαφορετικότητα. (Λυπάμαι που είμαι τόσο οπισθοδρομικός τύπος και δεν τα κατάλαβα όπως οι προοδευτικοί συντελεστές του έργου)», γράφει ένας και άλλος συμπληρώνει: «Είναι δυνατόν τέτοιο κείμενο να βγαίνει από το στόμα των παιδιών; Έχουν αναλογιστεί οι γονείς και η παραγωγή σε τι έχουν εκθέσει τα παιδιά τους; Ας διαβάσουν λίγο τον ποινικό κώδικα!».
Φυσικά υπήρχαν και θεατές που έγραψαν τα καλύτερα για την παράσταση, καθώς η προσέγγιση του Δημήτρη Λιγνάδη τους άρεσε πολύ και βρήκαν το έργο εξαιρετικό. Ωστόσο οι καλές κριτικές αφορούσαν κυρίως τους πολύ σπουδαίους ηθοποιούς που πρωταγωνιστούσαν στην παράσταση, που κατα κοινή ομολογία έπαιζαν εξαιρετικά.
Καθώς η παράσταση στηριζόταν κατά το μεγαλύτερο μέρος στις ερμηνείες μικρών παιδιών, που χορεύουν, τραγουδούν και παίζουν, χρειάστηκε να γίνει μια μεγάλη οντισιόν, ώστε να επιλέξει ο σκηνοθέτης τους πιο ταλαντούχους. Ως εδώ καλά. Απόλυτα φυσιολογικά όλα. Η οντισιόν έγινε, επιλέχθηκαν οι καλύτεροι και η παράσταση ανέβηκε.
Σήμερα πέντε χρόνια μετά, και ενώ ο σκηνοθέτης αυτής της παράστασης βρίσκεται κρατούμενος στον 7ο όροφο της ΓΑΔΑ κατηγορούμενος για βιασμό ανηλίκων κατά συρροή, οι σκέψεις παγώνουν… Η ανάσα κόβεται… Ο άνθρωπος που τα τελευταία χρόνια φαίνεται πως ψάρευε ανήλικους για να τους κάνει «μαθήματα» στο σπίτι του, είχε κάνει οντισιόν με 100 ανήλικα αγόρια από όλη την Ελλάδα ηλικίας 10 έως 14 ετών, ψάχνοντας τον πρωταγωνιστή που θα υποδυόταν τον «Μπίλι Έλιοτ» στο ομώνυμο μιούζικαλ.
Τα λόγια είναι περιττά. Η παράσταση καθόλου τυχαία μιλούσε με έντονο τρόπο για την διαφορετικότητα, είχε βωμολοχίες και αναμμένα τσιγάρα, και μεταξύ τραγουδιών και ρομαντικότητας μιλούσε ανοιχτά για την ομοφυλοφιλία και την σεξουαλική απελευθέρωση. Ήταν ένας «ύμνος στην ομοφυλοφιλία» λένε μερικοί.
«Όσα αγόρια ηλικίας 10 έως 14 χρονών χορεύουν, τραγουδούν και θέλουν να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους, μπορούν να προσέλθουν με τους γονείς τους έχοντας μαζί τους ένα σύντομο βιογραφικό και μια φωτογραφία» αναφερόταν στο κάλεσμα της οντισιόν και πράγματι η ανταπόκριση των παιδιών ήταν εντυπωσιακή.
ΟΙ ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΤΩΝ ΘΕΑΤΩΝ
Κάποια από τα σχόλια των θεατών εκείνης της εποχής, που έφευγαν στη διάρκεια της παράστασης, είναι απλά σοκαριστικά:
«Η παράσταση είχε ορισμένα θετικά και αρνητικά. Όσο για την σκηνοθεσία, ε...προφανώς ο κ. Λιγνάδης ήθελε να δείξει πόσο φιλικά προσκείμενος είναι στην ''διαφορετικότητα'' και ξεπέρασε τα όρια. Εντάξει παιδιά, οκ, καλή η διαφορετικότητά σας, αλλά επιτρέψτε μας να έχουμε το δικαίωμα στην επιλογή. Το έργο ήταν ύμνος στην ομοφυλοφιλία και όχι σεβασμός στη διαφορετικότητα»
«Όλα έδειχναν ότι θα ήταν μια πολύ καλή επιλογή. Επιτυχημένο έργο, πλόυσια παραγωγή, ζωντανή ορχήστα, ταλαντούχο cast. Στη σκηνή με το αγοράκι που φοράει φουστάνια κλπ είπα "οκ απλά μια προχωρημένη σκηνή..." Στο διάλογο που το κοριτσάκι προτείνει να δείξει το πιπί του είπα " εντάξει ...μια τραβηγμένη έκφραση...". Στο ότι ο χορευτής με το στενό κορμάκι έφερε σε αμηχανία τις ανήλικες κόρες μου είπα "δεν φταίει αυτός , έτσι είναι οι στολές χορού...". Περιμένωντας ένα φινάλε όμως που θα υμνούσε τον Billy Elliot για την επανάσταση του στη συντηρητική Αγγλία των 80s , αντίθετα είδα τους άντρες να φοράνε φούστες και να τραγουδούν "Ζήτω η διαφορετικότητα"....Τελικά αυτό ήταν το ζητούμενο των συντελεστών ; Επίσης άλλο "ΣΕΒΑΣΜΟΣ" και άλλο "ΖΗΤΩ". Κρίμα για το πλούσιο της παραγωγής και τον κόπο των ηθοποιών. Τουλάχιστον ήταν τόσο προφανής η προβολή και η διαφήμιση της ομοφυλοφιλίας που δεν χρειάστηκε να πω τίποτα στα παιδιά αφού το σχολίαζαν από μόνα τους»
«Στα σημαντικά μείον του μιούζικαλ ανήκουν οι αρκετές άσχημες λέξεις και εκφράσεις (δεν ήταν απαραίτητες και καλό θα ήταν να είχαν αποφευχθεί!!) καθώς και ο τρόπος που μιλούσαν στα παιδιά ειδικά οι δάσκαλοι τους... Επιπλέον δόθηκε έμφαση στη διαφορετικότητα, ενώ θα μπορούσε να είχε δοθεί στη συσχέτιση αγάπης για κάτι που κάνει ο καθένας και επίδοσης σε αυτό…»
«Γενικά το έργο εστιάζει πολύ σε λάθος σημεία όπως τη διαφορετικότητα, προς την ομοφυλοφιλία βέβαια και το τονίζει τόσες φορές που καταντάει κουραστικό. Δεν προκαλεί συγκίνηση, ούτε αναδεικνύει συναισθήματα. Είναι ένα γρήγορο πέρασμα στην ιστορία του έργου. Έχει πολλά τραγούδια ακόμα και σε σημεία που δεν χρειάζεται. Δεν υπάρχει μαγεία, υπάρχει βιασύνη. Όσο για τις βρισιές που ακούγονται υπάρχει πολιτιστική διαφορά. Στην Αγγλία έτσι μιλάνε χωρίς να σημαίνει ότι θίγονται ούτε ότι τα παιδιά εθίζονται στην βωμολοχία. Έτσι είναι συνηθισμένοι. Στην Ελλάδα όμως η κουλτούρα είναι αλλιώς. Δεν μιλάμε έτσι μεταξύ μας ούτε και στα παιδιά μας. Συμπέρασμα: ο σκηνοθέτης έχει κρατήσει και αναδείξει αυτά που τον ενδιαφέρουν και τα υπόλοιπα 'εννοούνται'».
«Είναι δυνατόν κορίτσια της ηλικίας 6-12 χρόνων να βλέπουν κοριτσάκι να ρωτάει τον billy elliot αν θέλει να του δείξει το πιπί της για να την συμπαθήσει; Να προβάλλεται το gay ως το απόλυτα φυσιολογικό; Όλα τα ανωτέρω εκθέσαν τουλάχιστον τα δικά μου παιδιά, 8 και 10 χρόνων, σε εντελώς λανθασμένα πρότυπα!!! Πήγαμε στην εν λόγω παράσταση ευελπιστώντας να δούμε ένα ευχάριστο μιούζικαλ με ποιοτικό χορό και αυτό που τελικά είδαμε ήταν ένας ύμνος προς την σεξουαλική διαφορετικότητα, μόνο που απευθυνόταν σε μικρά παιδιά...
«Το θέμα της καταπίεσης της ατομικότητας από γονείς που θέλουν να φτιάξουν παιδιά καρμπόν του εαυτού τους είναι πολύ ενδιαφέρον και σοβαρό. Όταν όμως φτιάχνεις μια παράσταση με παιδιά που απευθύνεται σε μικρά παιδιά, δεν μπορείς να βάζεις τον μικρό ηθοποιό να βρίζει χυδαία τον πατέρα του, ούτε και να χαμουρεύεσαι σεναριακά με την παιδική απουσία ώριμης σεξουαλικής ταυτότητας. Η ταινία, παρά την αποστασιοποίηση που εκ φύσεως παρέχει το σινεμά, έθιξε αυτά τα θέματα με πολύ πιο σωστό τρόπο. Ο σκηνοθέτης ήταν τραγικά προπαγανδιστικός και χυδαία προκλητικός απέναντι στα παιδιά και τους γονείς τους».
«Τα βαθύτερα νοήματα του έργου ήταν: α) Κοριτσάκια, δείξτε τα γεννητικά σας όργανα σε όποιον προσπαθείτε να πλησιάσετε. Μην ακούτε τους γονείς σας που σας λένε τα αντίθετα για την αυτοπροστασία σας και τον έλεγχο του σώματός σας. β) Αγοράκια, ζήτω η διαφορετικότητα. (Λυπάμαι που είμαι τόσο οπισθοδρομικός τύπος και δεν τα κατάλαβα όπως οι προοδευτικοί συντελεστές του έργου)», γράφει ένας και άλλος συμπληρώνει: «Είναι δυνατόν τέτοιο κείμενο να βγαίνει από το στόμα των παιδιών; Έχουν αναλογιστεί οι γονείς και η παραγωγή σε τι έχουν εκθέσει τα παιδιά τους; Ας διαβάσουν λίγο τον ποινικό κώδικα!».
Φυσικά υπήρχαν και θεατές που έγραψαν τα καλύτερα για την παράσταση, καθώς η προσέγγιση του Δημήτρη Λιγνάδη τους άρεσε πολύ και βρήκαν το έργο εξαιρετικό. Ωστόσο οι καλές κριτικές αφορούσαν κυρίως τους πολύ σπουδαίους ηθοποιούς που πρωταγωνιστούσαν στην παράσταση, που κατα κοινή ομολογία έπαιζαν εξαιρετικά.
