Το νέο βιβλίο της Γιώτας Αγγελοπούλου: «Επανάσταση 1821 – Γένους Θηλυκού»
«Το ερέθισμα για να γράψω αυτό το βιβλίο προέκυψε τυχαία, 3 χρόνια πριν, όταν κοιτώντας σε μια συλλογή από γκραβούρες και πορτρέτα του 18ου και 19ου αιώνα, με συνεπήρε η εικόνα μια Ελληνίδας γυναίκας» είπε στο parapolitika.ge h Γιώτα Αγγελοπούλου.
Η συγγραφέας Γιώτα Αγγελοπούλου αντλεί από μια πλούσια βιβλιογραφία, ελληνική και ξένη, και αναδεικνύει αληθινές ιστορίες γυναικών, γνωστών και άγνωστων, απλοϊκών και μορφωμένων, από όλες τις κοινωνικές τάξεις.
Ιστορίες γυναικών που έδρασαν με το όπλο στο χέρι, γυναικών που εμψύχωναν τα παλικάρια στα μετερίζια τραγουδώντας ή προσφέροντας λίγο δροσερό νερό.
Γυναικών που αψηφούσαν τα βόλια και πρόσφεραν υπηρεσίες κατασκόπου ή νοσοκόμας, γυναικών που προτιμούσαν να θυσιάσουν εαυτούς και παιδιά προκείμενου να μην πέσουν στα χέρια των Τούρκων, αλλά και γυναικών που με την πένα και το λόγο τους ξεσήκωναν τον κόσμο για να ταχθούν με το επαναστατικό κίνημα για την ελευθερία της Ελλάδας.
«Σαν ήμουν μικρός, συχνά φιλοξενούσαμε φίλους στο σπίτι μας στον Κουκλουτζά. Θυμάμαι τα τραγούδια τους που μιλούσαν για την τυραννία των Τούρκων. Θυμάμαι τις ευχές που έδιναν όταν μας αποχαιρετούσαν. “Είθε να αλλάξουν οι καιροί!” “Μακάρι να έρθει η μέρα που θα είμαστε και πάλι ελεύθεροι!”»
«Ο Πέτρος Μέγκους από τη Σμύρνη» σημειώνει η συγγραφέας- «από παιδί θαύμαζε τις ιστορίες που άκουγε για τους αγώνες των Κλεφτών ενάντια στους Τούρκους και περίμενε την ώρα που θα γινόταν κι εκείνος παλικάρι και θα πήγαινε στην Ελλάδα να πολεμήσει μαζί τους.
Στα 19 του χρόνια έφυγε με ένα αυστριακό πλοίο για την Τεργέστη και μετά από περιπέτειες, μαζί με άλλους επαναστάτες, έφτασε στο Μεσολόγγι. Γενναίος στρατιώτης, πήρε μέρος σε πολλές σημαντικές μάχες σε όλη την Ελλάδα, στη Ρούμελη και τον Μοριά, στην Άρτα, στη Χίο, στην Κρήτη, δίπλα σε σπουδαίους οπλαρχηγούς της Επανάστασης, όπως τον Μιαούλη, τον Κολοκοτρώνη, τον Σαχτούρη, τον Μπότσαρη… »
«Οι μαρτυρίες του συγκλονιστικές, τόσο για τους ήρωες που έδρασε μαζί τους όσο και για τις απίστευτες σκηνές βαρβαρότητας των Τούρκων σε γυναίκες και παιδιά, που είδε με τα μάτια του από όποιον τόπο της σκλαβωμένης Ελλάδας κι αν πέρασε».
Από αυτές τις μαρτυρίες, εμπνέεται η συγγραφέας του βιβλίου «Επανάσταση 1821 – Γένους Θηλυκού» και δημιουργεί μια διπλή αφήγηση με άξονα τις γυναίκες που υπέφεραν, βίωσαν και αγωνίστηκαν με τον δικό τους τρόπο, με αυταπάρνηση και ηρωισμό απέναντι σε όλα τα δεινά της σκλαβιάς, του ξεριζωμού, του θανάτου.
Η συγγραφέας καταφέρνει να αναδείξει τον σημαντικό ρόλο του θηλυκού γένους στην επανάσταση του 21 με βάση τη συσχέτιση των γυναικών είτε με ιστορίες που εξελίσσονται σε διάφορα μέρη και πεδία μαχών, που εξιστορεί ο Πέτρος Μέγκους, είτε με το προφίλ σπουδαίων οπλαρχηγών και άλλων σημαντικών ανδρών του Αγώνα είτε αυτοί έδρασαν στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό.
Κάθε κεφάλαιο του βιβλίου κλείνει με ένα ποίημα ή δημοτικό άσμα για την επανάσταση του '21 μαζί με μια έγχρωμη απεικόνιση από ένα αυθεντικό έργο τέχνης ενός μεγάλου καλλιτέχνη, ζωγράφου ή φιλέλληνα της εποχής εκείνης. Σε σύνολο 26 έργα τέχνης με θέμα την ηρωίδα γυναίκα.
Η συγγραφέας Γιώτα Αγγελοπούλου απάντησε στις ερωτήσεις μας, και μας εξήγησε για το νέο της βιβλίο.
Aληθινές ιστορίες των γυναικών που «έγραψαν'» μικρότερες ή μεγαλύτερες σελίδες στην Επανάσταση. Τι σας οδήγησε στην έρευνα και συγγραφή αυτού του ξεχωριστού βιβλίου των εκδ. Αγγελάκης.
Το ερέθισμα για να γράψω αυτό το βιβλίο προέκυψε τυχαία, 3 χρόνια πριν, όταν κοιτώντας σε μια συλλογή από γκραβούρες και πορτρέτα του 18ου και 19ου αιώνα, με συνεπήρε η εικόνα μια Ελληνίδας γυναίκας. Είχε το παιδί της στην αγκαλιά της και με ένα μαχαίρι στο χέρι παρακολουθούσε από έναν βράχο την έκβαση μιας μάχης για να πάρει τη μεγάλη απόφαση της αυτοθυσίας. Το βλέμμα της ήταν κάτι συνταρακτικό. Με αυτή την εικόνα μπροστά μου, ήξερα ακριβώς τι ήθελα να γράψω: αληθινές ιστορίες αγνώστων γυναικών, αλλά και άγνωστες ιστορίες γνωστών ηρωίδων, που έβαλαν τη σφραγίδα τους στη σημαντικότερη σελίδα της σύγχρονης ιστορίας του τόπου μας, στην Επανάσταση του 1821 για ελευθερία και ανεξαρτησία.
Πόσο καιρό κράτησε η έρευνα;
Η έρευνα εξελίχθηκε παράλληλα με τη συγγραφή και κράτησε περίπου δύο χρόνια, καθώς έπρεπε να αναζητήσω και να μελετήσω ανάλογη βιβλιογραφία, ελληνική και ξένη. Τώρα που το σκέφτομαι, πρέπει να διάβασα πάνω από 150 συγγράμματα και βιβλία σχετικά με την Ελληνική Επανάσταση αντλώντας τις πληροφορίες που ήθελα για το βιβλίο μου.
Με ποια ηρωίδα ταυτιστήκατε περισσότερο ή ποια αγαπήσατε περισσότερο;
Δεν τολμώ να πω ότι μπορώ να ταυτιστώ με κάποια από εκείνες τις ηρωίδες. Ήταν γυναίκες ασύλληπτες σε τόλμη και θάρρος. Όλες ήταν συγκλονιστικές με τις ιστορίες τους, ωστόσο, εκείνη που με συνεπήρε περισσότερο με την προσωπικότητά της, τις αντοχές της και το πείσμα της, ήταν η Ζωή Διμισκή, η καλόγρια μάνα του Καραϊσκάκη. Δεν είναι λίγο εκείνη την εποχή για μια γυναίκα, βασανισμένη και κατατρεγμένη, να μεγαλώνει μόνη της το νόθο παιδί της και να έχει να αντιμετωπίσει από τη μια τη βαρβαρότητα των Τούρκων και από την άλλη τους νόμους της ηθικής. Ο δυναμισμός της, πιστεύω, είναι αυτός που διαμόρφωσε τον ανυπότακτο χαρακτήρα του σπουδαίου ήρωα της Επανάστασης του 21. Και εκείνος ήταν πολύ περήφανος για τη μάνα του και πάντα καυχιόταν που ήταν νόθος γιος της και έλεγε “Όπως τα μπολιασμένα δέντρα είναι καλύτερα των κοινών, έτσι και οι νόθοι είναι αξιότεροι των γνησίων γιων.”
Αφιερώνετε το βιβλίο σε μια αφανή, όπως λέτε ηρωίδα την μητέρα σας. Κάνοντας ένα ταξίδι στον χρόνο, ποιες γυναίκες σήμερα θεωρείτε ηρωίδες;
Ηρωίδες θεωρώ τις γυναίκες που στα δύσκολα βάζουν πάντα “πλάτη” και παραμένουν “ετοιμοπόλεμες” στην πρώτη γραμμή της ζωής.
Ποια γυναίκα του βιβλίου σας θαυμάσατε περισσότερο;
Θαυμασμό για την παιδεία της, τις ιδέες της και τις αξίες της, αλλά και απορία για την απομόνωση που επέλεξε η ίδια να ζήσει, μου προκάλεσε η Ευανθία Καΐρη, η πρώτη Ελληνίδα λόγια. Για όλο τον πλούτο της γνώσης της καθοριστικό ρόλο έπαιξε ο αδελφός της Θεόφιλος. Του είχε τόση αδελφική αγάπη και αφοσίωση, που παρέμεινε προσκολλημένη στη σκιά του, μέχρι το θάνατό του.
Πιστεύετε πως η εκπαίδευση της ιστορίας θα ήταν πιο κατανοητή σε παιδιά του Δημοτικού αν γινόταν μέσα από βιβλία σαν το δικό σας.
Ας θυμηθούμε εμείς οι ενήλικες τα χρόνια που ήμασταν μαθητές δημοτικού και ας δώσουμε ο καθένας απάντηση σε αυτό το ερώτημα. Προσωπικά, θα μπορούσε να μου άρεσε περισσότερο το μάθημα της ιστορίας στο σχολείο εάν μπορούσα να το απολαύσω σαν να διάβαζα τον Μικρό Πρίγκιπα. Η τυποποιημένη, χωρίς φυσικότητα, γλώσσα των βιβλίων σε αυτές τις ηλικίες κάνουν το μάθημα ανιαρό και αδιάφορο.
Ποια είναι η μεγαλύτερη προσδοκία ενός ανθρώπου που γράφει βιβλία στην Αθήνα της πανδημίας και της κρίσης;
Να γίνει καλύτερος άνθρωπος, να επαναπροσδιορίσει πολλά πράγματα, να ανακαλύψει την πραγματική αξία της ζωής, να παραδειγματιστεί από τις δυσκολίες και να μάθει να είναι πάντα έτοιμος να αντιμετωπίσει απρόβλεπτες καταστάσεις.
Ποιο είναι το καλύτερο κοπλιμέντο που ακούσατε για το βιβλίο σας;
Το άκουσα από παραγωγό του ραδιοφώνου σε μία συνέντευξη, ότι θα μπορούσε άνετα να διδάσκεται στα σχολεία μας.
Το επόμενο βιβλίο σας είναι…
Το επόμενο βιβλίο μου είναι σχεδόν έτοιμο. Είναι μια περιήγηση στον τόπο μας περίπου δύο αιώνες πριν, με ζωντανά χρώματα και έντονο συναίσθημα.
Λίγα λόγια για την Γιώτα Αγγελοπούλου
Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Είναι απόφοιτη Οικονομικών Επιστημών με μεταπτυχιακές σπουδές στο marketing.
Η επαγγελματική της σταδιοδρομία ξεκίνησε από τον χώρο της διαφήμισης ως κειµενογράφος και υπεύθυνη δηµιουργικού σε μεγάλες διαφημιστικές εταιρείες της Ελλάδας και σε πολυεθνικές.
Τα τελευταία χρόνια εργάζεται ως concept maker σε edutainment projects και τηλεοπτικά formats µε σημαντικές διακρίσεις και διεθνείς βραβεύσεις.
Από τις εκδόσεις Αγγελάκη κυκλοφορεί το ιστορικό της μυθιστόρημα “Το Νησί πέρα από την Ακτή” (2017) και στην αγγλική γλώσσα “The Island Beyond the Coast”, υπό την αιγίδα των Υπουργείων Τουρισμού, Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου, του Ελληνοκινεζικού Επιμελητηρίου, του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς και της UNESCO Πειραιώς και Νήσων.
Έχει δύο παιδιά και ζει στην Αθήνα με την οικογένειά της.
Ιστορίες γυναικών που έδρασαν με το όπλο στο χέρι, γυναικών που εμψύχωναν τα παλικάρια στα μετερίζια τραγουδώντας ή προσφέροντας λίγο δροσερό νερό.
Γυναικών που αψηφούσαν τα βόλια και πρόσφεραν υπηρεσίες κατασκόπου ή νοσοκόμας, γυναικών που προτιμούσαν να θυσιάσουν εαυτούς και παιδιά προκείμενου να μην πέσουν στα χέρια των Τούρκων, αλλά και γυναικών που με την πένα και το λόγο τους ξεσήκωναν τον κόσμο για να ταχθούν με το επαναστατικό κίνημα για την ελευθερία της Ελλάδας.
«Σαν ήμουν μικρός, συχνά φιλοξενούσαμε φίλους στο σπίτι μας στον Κουκλουτζά. Θυμάμαι τα τραγούδια τους που μιλούσαν για την τυραννία των Τούρκων. Θυμάμαι τις ευχές που έδιναν όταν μας αποχαιρετούσαν. “Είθε να αλλάξουν οι καιροί!” “Μακάρι να έρθει η μέρα που θα είμαστε και πάλι ελεύθεροι!”»
«Ο Πέτρος Μέγκους από τη Σμύρνη» σημειώνει η συγγραφέας- «από παιδί θαύμαζε τις ιστορίες που άκουγε για τους αγώνες των Κλεφτών ενάντια στους Τούρκους και περίμενε την ώρα που θα γινόταν κι εκείνος παλικάρι και θα πήγαινε στην Ελλάδα να πολεμήσει μαζί τους.
Στα 19 του χρόνια έφυγε με ένα αυστριακό πλοίο για την Τεργέστη και μετά από περιπέτειες, μαζί με άλλους επαναστάτες, έφτασε στο Μεσολόγγι. Γενναίος στρατιώτης, πήρε μέρος σε πολλές σημαντικές μάχες σε όλη την Ελλάδα, στη Ρούμελη και τον Μοριά, στην Άρτα, στη Χίο, στην Κρήτη, δίπλα σε σπουδαίους οπλαρχηγούς της Επανάστασης, όπως τον Μιαούλη, τον Κολοκοτρώνη, τον Σαχτούρη, τον Μπότσαρη… »
«Οι μαρτυρίες του συγκλονιστικές, τόσο για τους ήρωες που έδρασε μαζί τους όσο και για τις απίστευτες σκηνές βαρβαρότητας των Τούρκων σε γυναίκες και παιδιά, που είδε με τα μάτια του από όποιον τόπο της σκλαβωμένης Ελλάδας κι αν πέρασε».
Από αυτές τις μαρτυρίες, εμπνέεται η συγγραφέας του βιβλίου «Επανάσταση 1821 – Γένους Θηλυκού» και δημιουργεί μια διπλή αφήγηση με άξονα τις γυναίκες που υπέφεραν, βίωσαν και αγωνίστηκαν με τον δικό τους τρόπο, με αυταπάρνηση και ηρωισμό απέναντι σε όλα τα δεινά της σκλαβιάς, του ξεριζωμού, του θανάτου.
Η συγγραφέας καταφέρνει να αναδείξει τον σημαντικό ρόλο του θηλυκού γένους στην επανάσταση του 21 με βάση τη συσχέτιση των γυναικών είτε με ιστορίες που εξελίσσονται σε διάφορα μέρη και πεδία μαχών, που εξιστορεί ο Πέτρος Μέγκους, είτε με το προφίλ σπουδαίων οπλαρχηγών και άλλων σημαντικών ανδρών του Αγώνα είτε αυτοί έδρασαν στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό.
Κάθε κεφάλαιο του βιβλίου κλείνει με ένα ποίημα ή δημοτικό άσμα για την επανάσταση του '21 μαζί με μια έγχρωμη απεικόνιση από ένα αυθεντικό έργο τέχνης ενός μεγάλου καλλιτέχνη, ζωγράφου ή φιλέλληνα της εποχής εκείνης. Σε σύνολο 26 έργα τέχνης με θέμα την ηρωίδα γυναίκα.
Η συγγραφέας Γιώτα Αγγελοπούλου απάντησε στις ερωτήσεις μας, και μας εξήγησε για το νέο της βιβλίο.
Aληθινές ιστορίες των γυναικών που «έγραψαν'» μικρότερες ή μεγαλύτερες σελίδες στην Επανάσταση. Τι σας οδήγησε στην έρευνα και συγγραφή αυτού του ξεχωριστού βιβλίου των εκδ. Αγγελάκης.
Το ερέθισμα για να γράψω αυτό το βιβλίο προέκυψε τυχαία, 3 χρόνια πριν, όταν κοιτώντας σε μια συλλογή από γκραβούρες και πορτρέτα του 18ου και 19ου αιώνα, με συνεπήρε η εικόνα μια Ελληνίδας γυναίκας. Είχε το παιδί της στην αγκαλιά της και με ένα μαχαίρι στο χέρι παρακολουθούσε από έναν βράχο την έκβαση μιας μάχης για να πάρει τη μεγάλη απόφαση της αυτοθυσίας. Το βλέμμα της ήταν κάτι συνταρακτικό. Με αυτή την εικόνα μπροστά μου, ήξερα ακριβώς τι ήθελα να γράψω: αληθινές ιστορίες αγνώστων γυναικών, αλλά και άγνωστες ιστορίες γνωστών ηρωίδων, που έβαλαν τη σφραγίδα τους στη σημαντικότερη σελίδα της σύγχρονης ιστορίας του τόπου μας, στην Επανάσταση του 1821 για ελευθερία και ανεξαρτησία.
Πόσο καιρό κράτησε η έρευνα;
Η έρευνα εξελίχθηκε παράλληλα με τη συγγραφή και κράτησε περίπου δύο χρόνια, καθώς έπρεπε να αναζητήσω και να μελετήσω ανάλογη βιβλιογραφία, ελληνική και ξένη. Τώρα που το σκέφτομαι, πρέπει να διάβασα πάνω από 150 συγγράμματα και βιβλία σχετικά με την Ελληνική Επανάσταση αντλώντας τις πληροφορίες που ήθελα για το βιβλίο μου.
Με ποια ηρωίδα ταυτιστήκατε περισσότερο ή ποια αγαπήσατε περισσότερο;
Δεν τολμώ να πω ότι μπορώ να ταυτιστώ με κάποια από εκείνες τις ηρωίδες. Ήταν γυναίκες ασύλληπτες σε τόλμη και θάρρος. Όλες ήταν συγκλονιστικές με τις ιστορίες τους, ωστόσο, εκείνη που με συνεπήρε περισσότερο με την προσωπικότητά της, τις αντοχές της και το πείσμα της, ήταν η Ζωή Διμισκή, η καλόγρια μάνα του Καραϊσκάκη. Δεν είναι λίγο εκείνη την εποχή για μια γυναίκα, βασανισμένη και κατατρεγμένη, να μεγαλώνει μόνη της το νόθο παιδί της και να έχει να αντιμετωπίσει από τη μια τη βαρβαρότητα των Τούρκων και από την άλλη τους νόμους της ηθικής. Ο δυναμισμός της, πιστεύω, είναι αυτός που διαμόρφωσε τον ανυπότακτο χαρακτήρα του σπουδαίου ήρωα της Επανάστασης του 21. Και εκείνος ήταν πολύ περήφανος για τη μάνα του και πάντα καυχιόταν που ήταν νόθος γιος της και έλεγε “Όπως τα μπολιασμένα δέντρα είναι καλύτερα των κοινών, έτσι και οι νόθοι είναι αξιότεροι των γνησίων γιων.”
Αφιερώνετε το βιβλίο σε μια αφανή, όπως λέτε ηρωίδα την μητέρα σας. Κάνοντας ένα ταξίδι στον χρόνο, ποιες γυναίκες σήμερα θεωρείτε ηρωίδες;
Ηρωίδες θεωρώ τις γυναίκες που στα δύσκολα βάζουν πάντα “πλάτη” και παραμένουν “ετοιμοπόλεμες” στην πρώτη γραμμή της ζωής.
Ποια γυναίκα του βιβλίου σας θαυμάσατε περισσότερο;
Θαυμασμό για την παιδεία της, τις ιδέες της και τις αξίες της, αλλά και απορία για την απομόνωση που επέλεξε η ίδια να ζήσει, μου προκάλεσε η Ευανθία Καΐρη, η πρώτη Ελληνίδα λόγια. Για όλο τον πλούτο της γνώσης της καθοριστικό ρόλο έπαιξε ο αδελφός της Θεόφιλος. Του είχε τόση αδελφική αγάπη και αφοσίωση, που παρέμεινε προσκολλημένη στη σκιά του, μέχρι το θάνατό του.
Πιστεύετε πως η εκπαίδευση της ιστορίας θα ήταν πιο κατανοητή σε παιδιά του Δημοτικού αν γινόταν μέσα από βιβλία σαν το δικό σας.
Ας θυμηθούμε εμείς οι ενήλικες τα χρόνια που ήμασταν μαθητές δημοτικού και ας δώσουμε ο καθένας απάντηση σε αυτό το ερώτημα. Προσωπικά, θα μπορούσε να μου άρεσε περισσότερο το μάθημα της ιστορίας στο σχολείο εάν μπορούσα να το απολαύσω σαν να διάβαζα τον Μικρό Πρίγκιπα. Η τυποποιημένη, χωρίς φυσικότητα, γλώσσα των βιβλίων σε αυτές τις ηλικίες κάνουν το μάθημα ανιαρό και αδιάφορο.
Ποια είναι η μεγαλύτερη προσδοκία ενός ανθρώπου που γράφει βιβλία στην Αθήνα της πανδημίας και της κρίσης;
Να γίνει καλύτερος άνθρωπος, να επαναπροσδιορίσει πολλά πράγματα, να ανακαλύψει την πραγματική αξία της ζωής, να παραδειγματιστεί από τις δυσκολίες και να μάθει να είναι πάντα έτοιμος να αντιμετωπίσει απρόβλεπτες καταστάσεις.
Ποιο είναι το καλύτερο κοπλιμέντο που ακούσατε για το βιβλίο σας;
Το άκουσα από παραγωγό του ραδιοφώνου σε μία συνέντευξη, ότι θα μπορούσε άνετα να διδάσκεται στα σχολεία μας.
Το επόμενο βιβλίο σας είναι…
Το επόμενο βιβλίο μου είναι σχεδόν έτοιμο. Είναι μια περιήγηση στον τόπο μας περίπου δύο αιώνες πριν, με ζωντανά χρώματα και έντονο συναίσθημα.
Λίγα λόγια για την Γιώτα Αγγελοπούλου
Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Είναι απόφοιτη Οικονομικών Επιστημών με μεταπτυχιακές σπουδές στο marketing.
Η επαγγελματική της σταδιοδρομία ξεκίνησε από τον χώρο της διαφήμισης ως κειµενογράφος και υπεύθυνη δηµιουργικού σε μεγάλες διαφημιστικές εταιρείες της Ελλάδας και σε πολυεθνικές.
Τα τελευταία χρόνια εργάζεται ως concept maker σε edutainment projects και τηλεοπτικά formats µε σημαντικές διακρίσεις και διεθνείς βραβεύσεις.
Από τις εκδόσεις Αγγελάκη κυκλοφορεί το ιστορικό της μυθιστόρημα “Το Νησί πέρα από την Ακτή” (2017) και στην αγγλική γλώσσα “The Island Beyond the Coast”, υπό την αιγίδα των Υπουργείων Τουρισμού, Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου, του Ελληνοκινεζικού Επιμελητηρίου, του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς και της UNESCO Πειραιώς και Νήσων.
Έχει δύο παιδιά και ζει στην Αθήνα με την οικογένειά της.
