Μέσα από προγραμματική σύμβαση της Πολιτιστικής Επιχείρησης ΚΕΠΕΔΗΧ -ΚΑΜ και του Δήμου Χανίωνκαι της πράξης «Μελέτες ωρίμανσης έργων πολιτισμού του ΕΣΠΑ 2021-2027 προχωρά η ανακατασκευή και αποκατάσταση δυο ιστορικών κτηρίων της πόλης των Χανίων που πρόκειται να μετατραπούν σε χώρους Πολιτισμού.
Μέσα από τη σύμβαση δρομολογούνται όλες οι απαραίτητες μελέτες και «τρέχουν» οι απαιτούμενες διαδικασίες για την αποκατάσταση και επανάχρηση των δύο ιστορικών κτιρίων.
Σύμφωνα με την εισήγηση για την αποκατάσταση και επανάχρηση των κτιρίων, «τα δύο ιστορικά κτίρια, τα οποία είναι κηρυγμένα ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία βρίσκονται σε κατάσταση ερείπωσης και επικινδυνότητας. Θεωρείται απαραίτητη η διάσωση τους ως σημαντικά αρχιτεκτονικά δημιουργήματα του παρελθόντος αλλά και η δημιουργική επανάχρησή τους προς όφελος της τοπικής κοινωνίας και για την προαγωγή του πολιτισμού στον Δήμο Χανίων».
Ειδικότερα, η βίλα Σβαρτς, μετά την αποκατάστασή της προτείνεται να λειτουργήσει ως πολιτιστικός πολυχώρος για την έκθεση και συντήρηση των μόνιμων συλλογών του Δήμου Χανίων και των Νομικών του Προσώπων (Συλλογές Δημοτικής Πινακοθήκης, Δημοτικών Βιβλιοθηκών ) και η βίλα Πωλογιώργη, μετά την αποκατάστασή της προτείνεται να λειτουργήσει ως πολιτιστικός πολυχώρος για ποικίλες δράσεις στους τομείς των σύγχρονων εικαστικών και εφαρμοσμένων τεχνών (φωτογραφία, κινηματογράφος, χαρακτική, γλυπτική, κεραμική, γραφιστική, σχεδιασμός, διακόσμηση, τυπογραφία, κόμικς ), συμπληρώνοντας και ενισχύοντας τη λειτουργία των λοιπών υφιστάμενων πολιτιστικών χώρων στο Δήμο Χανίων (ΚΑΜ, Θέατρο Μίκης Θεοδωράκης, Δημοτική Πινακοθήκη ) και σε απόλυτη συνέργεια με τους σχεδιαζόμενους νέους πολιτιστικούς χώρους (Νεώρια, Νέα Δημοτική Βιβλιοθήκη), καθιστώντας τα Χανιά ως ένα ιδιαίτερα αξιόλογο κέντρο πολιτισμού στη νοτιοανατολική Μεσόγειο.
Η βίλα Πωλογιώργη
Το ερειπωμένο αρχοντικό του Χαράλαμπου Πωλογιώργη, ένα από τα σημαντικότερα διατηρητέα της πόλης, βρίσκεται στην περιοχή της Αμπεριάς. Το κτήριο κτίστηκε από την οικογένεια Θεμιστοκλή Ποθητού, γύρω στα 1870 και περιελάμβανε δυο κτήρια, ένα ισόγειο και ένα διώροφο με τα υποστατικά του.
Το συγκρότημα περιέβαλε μεγάλη αυλή με φούρνους, στάβλους. Πλακοστρωμένος διάδρομος οδηγεί στη σκάλα του ορόφου και στο τζαμωτό βορεινό διάδρομο του σπιτιού, όπου τα δωμάτια βρίσκονται στη σειρά. Θαυμάσια χρωματιστά ταβάνια διακοσμούσαν τους χώρους του ορόφου, τα υπολείμματα των οποίων υπάρχουν ακόμη.
Το κτήριο περιήλθε από προίκα στα χέρια του Χαράλαμπου Πωλογιώργη, ενός από τους πολιτικούς την εποχή του τέλους της τουρκοκρατίας και της κρητικής πολιτείας, ο οποίος και του έκανε προσθήκες και επισκευές.
Αργότερα, μετά το 1920, χρησιμοποιήθηκε σαν παράρτημα του νοσοκομείου και κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, χρησιμοποιήθηκε από τον Ερυθρό Σταυρό.
Η βίλα Σβαρτς
Η βίλα κατασκευάστηκε επί Τουρκοκρατίας, γύρω στο 1860, από τη βαρόνη Σβαρτς για ιδιοκατοίκηση. Από το 1865 υπήρξε το επίκεντρο κάθε κοινωνικής και φιλανθρωπικής κίνησης στην Κρήτη, στα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας και εκείνα της Αρμοστείας στο νησί. Αποτελεί παράδειγμα νεοκλασικής αρχιτεκτονικής, όπως αυτή εφαρμόστηκε τις τελευταίες δεκαετίες της Τουρκοκρατίας.
