Η Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής ξεκινά τη νέα καλλιτεχνική σεζόν στο ΚΠΙΣΝ με μια φιλόδοξη επετειακή παραγωγή, το νέο, πρωτότυπο έργο μουσικού θεάτρου Καποδίστριας: Μονόδραμα μιας μυστικής ζωής της Καλλιόπης Τσουπάκη. Η παράσταση, σε μουσική διεύθυνση Νίκου Βασιλείου και σκηνοθεσία Θέμελη Γλυνάτση, θα παρουσιαστεί στις 1, 2 και 3 Οκτωβρίου 2021.

Η ανεκπλήρωτη αγάπη του πρώτου κυβερνήτη του νέου ελληνικού κράτους Ιωάννη Καποδίστρια και της Ρωξάνδρας Στούρτζα, κυρίας επί των τιμών της συζύγου του τσάρου Αλεξάνδρου Α΄, αποτελεί το θέμα του νέου μονοδράματος της Καλλιόπης Τσουπάκη, σημαντικής Ελληνίδας συνθέτριας της διασποράς, πρόσφατα τιμημένης με την ανώτατη ολλανδική συνθετική διάκριση Componist des Vaderlands.

Σε μια από τις πιο ρομαντικές σελίδες της Εθνεγερσίας, ο φέρελπις πολιτικός και διπλωμάτης Καποδίστριας και η ευγενής και μορφωμένη Στούρτζα, γόνος πλούσιας οικογένειας της Μολδαβίας, συναντήθηκαν στη ρωσική αυτοκρατορική αυλή το 1809 και μοιράστηκαν έναν μακρόβιο δεσμό βαθιάς πνευματικότητας, όσο κι αν η ταξική διαφορά σε συνδυασμό με την πατριωτική αυτοθυσία του Καποδίστρια στην ελληνική υπόθεση δεν επέτρεψαν στον έρωτά τους να εκδηλωθεί. Η σχέση τους φαίνεται πως άνθιζε με επίκεντρο τη μουσική: εκτός από την κοινή πολιτική τους δράση γύρω από τη Φιλόμουσο –όσο και φιλελληνική– Εταιρεία της Βιέννης, η Στούρτζα φέρεται να έπαιζε πιάνο στον Καποδίστρια κατά τις ιδιωτικές τους στιγμές…

Βασισμένη στην εκτενή τους αλληλογραφία καθώς και στα σημειωματάρια της Ρωξάνδρας Στούρτζα, η συνθέτρια αποδίδει τη συγκινητική τους ιστορία με όρους μη αφηγηματικούς και «σκηνοθετεί» με ευαισθησία μια προσωποκεντρική καταβύθιση στην κοινή εσωτερικότητα δύο ανθρώπων που έζησαν τις ζωές τους χωριστά – μα συνενώνονται σκηνικά εκ των υστέρων, χάρη στην ενσυναισθητική δύναμη μιας μουσικής γεμάτης αισθησιασμό και καταπιεσμένο πάθος.

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) [www.SNF.org] για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Το έργο 


Το έργο της Καλλιόπης Τσουπάκη είναι εμπνευσμένο από τον ανεκπλήρωτο έρωτα του κόμη Ιωάννη Καποδίστρια (πρώτου κυβερνήτη του ελληνικού κράτους, 1828-1831) και της Ελληνίδας Ρωξάνδρας Στούρτζα, πρώτης κυρίας επί των τιμών της αυτοκράτειρας Ελισάβετ της Ρωσίας. Το έργο βασίζεται σε αποσπάσματα της αλληλογραφίας τους και επιχειρεί να «αφηγηθεί» μουσικά τη μυστική, εσωτερική ζωή του κυβερνήτη, τις δυσκολίες, τη μοναξιά και τη μελαγχολία του εν μέσω της συνεχούς δράσης του ως Υπουργού Εξωτερικών του τσάρου Αλέξανδρου Α΄. Το μυστικό ειδύλλιο αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια της παραμονής του Καποδίστρια στη Ρωσία (1809-1811) και εξελίσσεται μέσω της αλληλογραφίας τους τα επόμενα δύσκολα χρόνια, στην πιο ταραγμένη εποχή της Ευρώπης: στον απόηχο των Ναπολεοντείων πολέμων και του Συνεδρίου της Βιέννης (1815), όπου ο Καποδίστριας, αντιμετωπίζοντας τον πανίσχυρο καγκελάριο της Αυστρίας, εχθρό κάθε απελευθερωτικού κινήματος, πρίγκιπα Μέττερνιχ, αναλαμβάνει να ενοποιήσει την κατακερματισμένη Ελβετία και να της δώσει σύνταγμα. Παράλληλα επιτυγχάνει να αποφευχθεί η οικονομική κατάρρευση και ο διαμελισμός της ηττημένης Γαλλίας. Αλλά κάπου εκεί, όταν ακριβώς ο τόσο επιτυχημένος πλέον διπλωμάτης θα ζητούσε σε γάμο τη Ρωξάνδρα, η μικρότητα και η προσωπική ζήλια της τσαρίνας για την ιδιαίτερη εύνοια με την οποία την περιέβαλε ο τσάρος Αλέξανδρος θα την εξαναγκάσει να κάνει έναν, όπως θα αποδειχθεί, αποτυχημένο γάμο με τον εξάδελφο της Ελισάβετ, κόμη Έντλινγκ, ώστε να παραμείνει μακριά από την αυτοκρατορική αυλή.

Μετά το θλιβερό του τέλος, ο μυστικός αυτός έρωτας αναγκαστικά θα περιοριστεί στο εξής σε μια θερμή φιλία. Η Ρωξάνδρα θα παρακολουθεί στενά την ανοδική πορεία του Καποδίστρια ως Κυβερνήτη της Ελλάδας: την υπεράνθρωπη προσπάθειά του να «ανορθώσει το μέγα ερείπιον», την Ελλάδα που έβγαινε από τα τετρακόσια χρόνια της οθωμανικής σκλαβιάς, μέχρι τη στυγερή δολοφονία του στις 27 Σεπτεμβρίου 1831. Αποφράδα ημέρα για την ίδια και ολόκληρο τον ελληνισμό…

Το έργο της Καλλιόπης Τσουπάκη έχει ως αφετηρία τη σχέση τους με τη μουσική, ιδιαίτερα του σύγχρονού τους συνθέτη Μπετόβεν. Παίζοντας πιάνο ο ένας στον άλλο, μοιράστηκαν όλα όσα δεν τους έμελλε ποτέ να μοιραστούν πραγματικά…