Μενδώνη: Τα μουσεία λόγω πανδημίας έχασαν τις πρακτικές τους και τα έσοδα τους
Νέα στρατηγική για το μέλλον των μουσείων παρουσιάζεται στο 11ο Διεθνές Συνέδριο CoMuseum
Στις νέες στρατηγικές που οφείλουν να ενσωματώσουν τα μουσεία, προκειμένου να διαμορφώσουν τη μελλοντική τους πορεία, αλλά και να ανταπεξέλθουν στις προκλήσεις που προκάλεσε η πανδημία, αναφέρθηκε η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη στην έναρξη του 11ου Διεθνούς Συνεδρίου CoMuseum.
Η Λίνα Μενδώνη στον χαιρετισμό της υπογράμμισε ότι η μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη αυτοτέλεια και η αειφορία των μουσείων βρίσκεται σε συνάρτηση με την ταχύτητα, με την οποία η ηγεσία των μουσείων θα υιοθετήσει τις νέες στρατηγικές, οι οποίες απαιτούν συγκεκριμένο όραμα, στόχευση και σχεδιασμό, καθώς και διαρκή παρακολούθηση των εξελίξεων, ευελιξία, ανοιχτό πνεύμα, τόλμη και αποφασιστικότητα, σημειώνοντας ότι «απαιτείται όχι μόνο ένας νέος τρόπος λειτουργίας των μουσείων, αλλά συνολικά μια νέα στρατηγική, προσαρμοσμένη στα ειδικά ποιοτικά χαρακτηριστικά του πολιτιστικού υλικού, που θα συνδιαμορφώνεται, από κοινού, με τις μουσειολογικές αρχές και επιδιώξεις. Μια στρατηγική, που ταυτόχρονα θα διατηρεί τον ανθρωποκεντρικό άξονα, θα υπηρετεί τον πολυδιάστατο κοινωνικό ρόλο των μουσείων, και θα εξασφαλίζει την προσαρμοστικότητα και την ανθεκτικότητά τους σε κάθε παρούσα και μελλοντική πρόκληση, είτε οικονομική και υγειονομική, όπως αυτές που βιώσαμε και βιώνουμε, είτε ενεργειακή, κλιματική, πληθυσμιακή και άλλη, που ήδη διαφαίνονται στον ορίζοντα».
Η βαθιά οικονομική κρίση της περασμένης δεκαετίας δεν άφησε ανεπηρέαστο κανένα τομέα. Ενας από τους τομείς που αντιμετώπισαν νωρίτερα -και με μεγαλύτερη σφοδρότητα και διάρκεια τις επιπτώσεις της κρίσης- ήταν αυτός του Πολιτισμού.
«Οταν, η οικονομική κρίση έδειχνε να φτάνει στο τέλος της», είπε η Υπουργός Πολιτισμού, «ήρθε αναπάντεχα η πανδημία να δημιουργήσει μια νέα, υγειονομική αρχικά κρίση, που γρήγορα όμως εξελίχθηκε σε οικονομική, κοινωνική, ανθρωπιστική, αλλά και πολιτική, υπό την έννοια των τεράστιων προκλήσεων ευθύνης και ηγεσίας που δημιούργησε σε όλους τους τομείς και σε όλα τα επίπεδα ατομικής και συλλογικής δράσης. Μια κρίση, που δυστυχώς έπληξε και πάλι με ιδιαίτερη σφοδρότητα οργανισμούς και εργαζομένους στον τομέα του Πολιτισμού, αλλά και ταυτόχρονα ανέδειξε με πολύ ηχηρό τρόπο τον εξαιρετικά σημαντικό ρόλο και την αξία του Πολιτισμού στη ζωή μας, ως παράγοντα προσωπικής και συλλογικής ψυχικής ευεξίας, ισορροπίας και ανάπτυξης».
Τα μουσεία, όπως ήταν επόμενο, είπε η Υπουργὀς Πολιτισμού, δεν έμειναν ανεπηρέαστα. «Η επί μακρόν πλήρης διακοπή και εν συνεχεία υπό αυστηρούς όρους και περιορισμούς φυσική πρόσβαση επισκεπτών σε αυτά, αφενός μεν διατάραξε την άμεση βιωματική επαφή και εμπειρία του κοινού με το εκθεσιακό και εκπαιδευτικό δυναμικό τους, αφετέρου δε δημιούργησε πολύ σοβαρές προκλήσεις, καθώς έθεσε υπό αίρεση και αναγκαστική επείγουσα αναθεώρηση τις παραδοσιακές τους μουσειολογικές και μουσειογραφικές πρακτικές, ενώ ταυτόχρονα τους στέρησε τα πολύτιμα έσοδά τους».
Η Υπουργός επισήμανε ότι απαιτείται μια συνολικότερη αλλαγή παραδείγματος στον ευρύτερο πολιτιστικό τομέα, με την επιτάχυνση της διαδικασίας του ψηφιακού μετασχηματισμού, την ψηφιοποίηση διαδικασιών και την ψηφιακή διαχείριση και επιμέλεια του φυσικού αντικειμένου των μουσείων, των συλλογών και των εκθεμάτων τους.
Το συνέδριο, με τίτλο «(Επανα)Προσδιορίζοντας το μουσείο του αύριο», που πραγματοποιείται από την Τετάρτη 1 έως και την Παρασκευή 3 Δεκεμβρίου, διοργανώνεται από το Μουσείο Μπενάκη, την Πρεσβεία των Η.Π.Α. στην Ελλάδα και το British Council, σε συνεργασία με τη Βρετανική Πρεσβεία και το Polyeco Contemporary Art Initiative, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, του Δήμου Αθηναίων και του ICOM Ελλάδος.
Η Λίνα Μενδώνη στον χαιρετισμό της υπογράμμισε ότι η μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη αυτοτέλεια και η αειφορία των μουσείων βρίσκεται σε συνάρτηση με την ταχύτητα, με την οποία η ηγεσία των μουσείων θα υιοθετήσει τις νέες στρατηγικές, οι οποίες απαιτούν συγκεκριμένο όραμα, στόχευση και σχεδιασμό, καθώς και διαρκή παρακολούθηση των εξελίξεων, ευελιξία, ανοιχτό πνεύμα, τόλμη και αποφασιστικότητα, σημειώνοντας ότι «απαιτείται όχι μόνο ένας νέος τρόπος λειτουργίας των μουσείων, αλλά συνολικά μια νέα στρατηγική, προσαρμοσμένη στα ειδικά ποιοτικά χαρακτηριστικά του πολιτιστικού υλικού, που θα συνδιαμορφώνεται, από κοινού, με τις μουσειολογικές αρχές και επιδιώξεις. Μια στρατηγική, που ταυτόχρονα θα διατηρεί τον ανθρωποκεντρικό άξονα, θα υπηρετεί τον πολυδιάστατο κοινωνικό ρόλο των μουσείων, και θα εξασφαλίζει την προσαρμοστικότητα και την ανθεκτικότητά τους σε κάθε παρούσα και μελλοντική πρόκληση, είτε οικονομική και υγειονομική, όπως αυτές που βιώσαμε και βιώνουμε, είτε ενεργειακή, κλιματική, πληθυσμιακή και άλλη, που ήδη διαφαίνονται στον ορίζοντα».
Η οικονομική κρίση
Η βαθιά οικονομική κρίση της περασμένης δεκαετίας δεν άφησε ανεπηρέαστο κανένα τομέα. Ενας από τους τομείς που αντιμετώπισαν νωρίτερα -και με μεγαλύτερη σφοδρότητα και διάρκεια τις επιπτώσεις της κρίσης- ήταν αυτός του Πολιτισμού.
«Οταν, η οικονομική κρίση έδειχνε να φτάνει στο τέλος της», είπε η Υπουργός Πολιτισμού, «ήρθε αναπάντεχα η πανδημία να δημιουργήσει μια νέα, υγειονομική αρχικά κρίση, που γρήγορα όμως εξελίχθηκε σε οικονομική, κοινωνική, ανθρωπιστική, αλλά και πολιτική, υπό την έννοια των τεράστιων προκλήσεων ευθύνης και ηγεσίας που δημιούργησε σε όλους τους τομείς και σε όλα τα επίπεδα ατομικής και συλλογικής δράσης. Μια κρίση, που δυστυχώς έπληξε και πάλι με ιδιαίτερη σφοδρότητα οργανισμούς και εργαζομένους στον τομέα του Πολιτισμού, αλλά και ταυτόχρονα ανέδειξε με πολύ ηχηρό τρόπο τον εξαιρετικά σημαντικό ρόλο και την αξία του Πολιτισμού στη ζωή μας, ως παράγοντα προσωπικής και συλλογικής ψυχικής ευεξίας, ισορροπίας και ανάπτυξης».
Τα μουσεία
Τα μουσεία, όπως ήταν επόμενο, είπε η Υπουργὀς Πολιτισμού, δεν έμειναν ανεπηρέαστα. «Η επί μακρόν πλήρης διακοπή και εν συνεχεία υπό αυστηρούς όρους και περιορισμούς φυσική πρόσβαση επισκεπτών σε αυτά, αφενός μεν διατάραξε την άμεση βιωματική επαφή και εμπειρία του κοινού με το εκθεσιακό και εκπαιδευτικό δυναμικό τους, αφετέρου δε δημιούργησε πολύ σοβαρές προκλήσεις, καθώς έθεσε υπό αίρεση και αναγκαστική επείγουσα αναθεώρηση τις παραδοσιακές τους μουσειολογικές και μουσειογραφικές πρακτικές, ενώ ταυτόχρονα τους στέρησε τα πολύτιμα έσοδά τους».
Η Υπουργός επισήμανε ότι απαιτείται μια συνολικότερη αλλαγή παραδείγματος στον ευρύτερο πολιτιστικό τομέα, με την επιτάχυνση της διαδικασίας του ψηφιακού μετασχηματισμού, την ψηφιοποίηση διαδικασιών και την ψηφιακή διαχείριση και επιμέλεια του φυσικού αντικειμένου των μουσείων, των συλλογών και των εκθεμάτων τους.
Το συνέδριο
Το συνέδριο, με τίτλο «(Επανα)Προσδιορίζοντας το μουσείο του αύριο», που πραγματοποιείται από την Τετάρτη 1 έως και την Παρασκευή 3 Δεκεμβρίου, διοργανώνεται από το Μουσείο Μπενάκη, την Πρεσβεία των Η.Π.Α. στην Ελλάδα και το British Council, σε συνεργασία με τη Βρετανική Πρεσβεία και το Polyeco Contemporary Art Initiative, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, του Δήμου Αθηναίων και του ICOM Ελλάδος.
