Μενδώνη για Αμφίπολη: Εντός του 2022 θα είναι επισκέψιμο το ταφικό μνημείο στον Τύμβο Καστά
Αποκατάσταση της μοναδικής Ξύλινης Γέφυρας με 1.200.000 ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Αυτοψία στα μνημεία του αρχαιολογικού χώρου της Αμφίπολης, στα οποία εκτελούνται ή προγραμματίζονται έργα προστασίας, συντήρησης και ανάδειξης από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, πραγματοποίησε η Λίνα Μενδώνη, επικεφαλής υπηρεσιακού κλιμακίου.
Όπως δήλωσε η Λίνα Μενδώνη μετά την ολοκλήρωση της αυτοψίας, «Βρισκόμαστε σήμερα εδώ, μαζί με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Σερρών, προκειμένου να δούμε την εξέλιξη των έργων στον αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης. Στον Τύμβο Καστά, τα έργα προχωρούν σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα. Εχει γίνει πολλή και υψηλής ποιότητας δουλειά, η οποία είναι αφανής. Εντός του 2022, με πιλοτική εφαρμογή, το ταφικό μνημείο θα υποδεχθεί συγκεκριμένες ομάδες κοινού, προκειμένου να εξεταστούν οι ιδιαιτερότητες του χώρου και να βρεθούν οι βέλτιστες λύσεις για τη λειτουργία του. Στη μελέτη προβλεπόταν και έπρεπε να γίνει η ελάφρυνση και αποφόρτιση του Τύμβου, για να εξασφαλιστεί το ίδιο το μνημείο αλλά και η ασφαλής πρόσβαση των επισκεπτών. Αυτό έχει σχεδόν ολοκληρωθεί. Στους 2-3 επόμενους μήνες ολοκληρώνεται η αποκατάσταση της γεωμετρίας του Τύμβου. Εχουν εγκατασταθεί τα συρματοκιβώτια με την κίσσηρη και έχουν σκεπαστεί με χώμα, όπως προβλέπεται στις μελέτες. Τα έργα που εκτελούνται σήμερα στον Καστά –μέσω του τρέχοντος ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας- ολοκληρώνονται στο τέλος του 2023.
Θα ακολουθήσει μία δεύτερη φάση, στην επόμενη προγραμματική περίοδο 2021-2027. Παράλληλα, επενδύοντας στον αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης αποφασίσαμε να χρηματοδοτήσουμε την αντικατάσταση του στεγάστρου, καθώς και τη συντήρηση και αποκατάσταση της Ξύλινης Γέφυρας από το Ταμείο Ανάκαμψης με 1.200.000 ευρώ. Πρόκειται για ένα μοναδικό μνημείο, που χρονολογείται ασφαλώς στον 5ο αι. π.Χ., ίσως και πρωϊμότερα, το οποίο χρήζει ειδικής προστασίας, προκειμένου να προστατευθεί, αλλά και να καταστεί επισκέψιμο.
Η Αμφίπολη είναι ένας μείζων αρχαιολογικός χώρος με πολύ βαριά ιστορία. Μία πολύ σημαντική περιοχή με πάρα πολύ σημαντικά μνημεία. Αυτόν τον μείζονα αρχαιολογικό χώρο, το ΥΠΠΟΑ αναδεικνύει συστηματικά, προκειμένου να τον αποδώσει στον κόσμο. Προτεραιότητά μας είναι η προστασία, αποκατάσταση, ανάδειξη και αξιοποίηση των μνημείων, του αρχαιολογικού χώρου, που εκτός από μοναδικά πολιτιστικά αγαθά συνιστούν αναπτυξιακούς πόρους για την τοπική κοινωνία και για την εθνική οικονομία ευρύτερα».
Καθώς έχουν ολοκληρωθεί όλες οι μελέτες, αρχίζουν, τον Απρίλιο, οι εργασίες συντήρησης εντός του ταφικού μνημείου. Παράλληλα, εξελίσσονται και οι εργασίες συντήρησης και συγκόλλησης των τμημάτων και των θραυσμάτων της μνημειώδους μακεδονικής θύρας, που σφράγιζε τον τέταρτο χώρο του μνημείου, καθώς και οι αντίστοιχες εργασίες συντήρησης των φτερών των Σφιγγών της εισόδου. Ακολουθούν η κατασκευή του μονίμου στεγάστρου στην είσοδο του μνημείου και η διδακτική αναστήλωση τμήματος του μαρμάρινου περιβόλου.
Η αρχαιολογική έρευνα έχει αποκαλύψει στην Αμφίπολη, πριν από μισό περίπου αιώνα, ένα μοναδικό μνημείο: Την ξύλινη γέφυρα στον Στρυμόνα, την οποία αναφέρει και ο Θουκυδίδης. Η Γέφυρα που συνέδεε τον ποταμό Στρυμόνα με την πόλη, συμπεριλαμβανόταν στα οχυρωματικά έργα της Αμφίπολης, παίζοντας καθοριστικό ρόλο στην οικονομική και εμπορική ανάπτυξη της. Τα μέτρα συντήρησης και προστασίας που εφαρμόστηκαν τότε, διέσωσαν μεν το μνημείο, έχουν όμως εξαντλήσει την διάρκεια ζωής τους. Το στέγαστρο, το οποίο προστατεύει το μνημείο από την δεκαετία του 1970, παρουσιάζει σημαντικές φθορές και πρέπει να αντικατασταθεί πάραυτα, ενώ το ίδιο το μνημείο έχει απόλυτη ανάγκη συντήρησης και σύγχρονους τρόπους ανάδειξης.
Με δεδομένο ότι η Εφορεία Αρχαιοτήτων Σερρών –στο πλαίσιο του ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας 2014-2020- εκτελεί έργο ευπρεπισμού και ανάδειξης του χώρου, δημιουργίας διαδρομών, στάσεων και σημάνσεων προκειμένου να καταστεί επισκέψιμος, το ΥΠΠΟΑ αποφάσισε την ένταξη του έργου της προστασίας και της συντήρησης της γέφυρας στο Ταμείο Ανάκαμψης. Ηδη, βρίσκονται σε εξέλιξη οι αναγκαίες μελέτες, προκειμένου να εξεταστούν από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, για να ξεκινήσει η υλοποίηση του έργου.
Στην ακρόπολη της Αμφίπολης, με τις παλαιοχριστιανικές βασιλικές, μέσω του προγράμματος INTERREG Ελλάδας- Βουλγαρίας, έχει ήδη ολοκληρωθεί το έργο ανάδειξης. Σήμερα, είναι σε εξέλιξη από την ΕΦΑ Σερρών, το έργων της κατασκευής υποδομών για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών, στο πλαίσιο του ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας, ενώ προγραμματίζονται παρεμβάσεις που θα επιτρέψουν την κίνηση στο χώρο των ΑμεΑ και άλλων ευπαθών ομάδων, μέσω του προγράμματος της «ασημένιας οικονομίας», που το ΥΠΠΟΑ έχει εντάξει στο το Ταμείο Ανάκαμψης.
Τα θέματα των έργων και της συνολικής ανάδειξης της Αμφίπολης συζητήθηκαν διεξοδικά σε σύσκεψη υπό την Λίνα Μενδώνη, στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αμφίπολης.
Στην αυτοψία, την Υπουργό Πολιτισμού συνόδευσαν οι βουλευτές Σερρών Φωτεινή Αραμπατζή και Θεόφιλος Λεονταρίδης.
Στο κλιμάκιο του ΥΠΠΟΑ μετείχαν ο Γενικός Γραμματέας Πολιτισμού Γιώργος Διδασκάλου, η Εφορος Αρχαιοτήτων Σερρών Δημητρία Μαλαμίδου, η Διευθύντρια Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Ελενα Κουντούρη, ο Διευθυντής Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων Θέμης Βλαχούλης, ο αρχιτέκτων και μελετητής του ταφικού μνημείου στον Καστά Μιχάλης Λεφαντζής και άλλα υπηρεσιακά στελέχη του ΥΠΠΟΑ.
Όπως δήλωσε η Λίνα Μενδώνη μετά την ολοκλήρωση της αυτοψίας, «Βρισκόμαστε σήμερα εδώ, μαζί με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Σερρών, προκειμένου να δούμε την εξέλιξη των έργων στον αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης. Στον Τύμβο Καστά, τα έργα προχωρούν σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα. Εχει γίνει πολλή και υψηλής ποιότητας δουλειά, η οποία είναι αφανής. Εντός του 2022, με πιλοτική εφαρμογή, το ταφικό μνημείο θα υποδεχθεί συγκεκριμένες ομάδες κοινού, προκειμένου να εξεταστούν οι ιδιαιτερότητες του χώρου και να βρεθούν οι βέλτιστες λύσεις για τη λειτουργία του. Στη μελέτη προβλεπόταν και έπρεπε να γίνει η ελάφρυνση και αποφόρτιση του Τύμβου, για να εξασφαλιστεί το ίδιο το μνημείο αλλά και η ασφαλής πρόσβαση των επισκεπτών. Αυτό έχει σχεδόν ολοκληρωθεί. Στους 2-3 επόμενους μήνες ολοκληρώνεται η αποκατάσταση της γεωμετρίας του Τύμβου. Εχουν εγκατασταθεί τα συρματοκιβώτια με την κίσσηρη και έχουν σκεπαστεί με χώμα, όπως προβλέπεται στις μελέτες. Τα έργα που εκτελούνται σήμερα στον Καστά –μέσω του τρέχοντος ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας- ολοκληρώνονται στο τέλος του 2023.
Θα ακολουθήσει μία δεύτερη φάση, στην επόμενη προγραμματική περίοδο 2021-2027. Παράλληλα, επενδύοντας στον αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης αποφασίσαμε να χρηματοδοτήσουμε την αντικατάσταση του στεγάστρου, καθώς και τη συντήρηση και αποκατάσταση της Ξύλινης Γέφυρας από το Ταμείο Ανάκαμψης με 1.200.000 ευρώ. Πρόκειται για ένα μοναδικό μνημείο, που χρονολογείται ασφαλώς στον 5ο αι. π.Χ., ίσως και πρωϊμότερα, το οποίο χρήζει ειδικής προστασίας, προκειμένου να προστατευθεί, αλλά και να καταστεί επισκέψιμο.
Η Αμφίπολη είναι ένας μείζων αρχαιολογικός χώρος με πολύ βαριά ιστορία. Μία πολύ σημαντική περιοχή με πάρα πολύ σημαντικά μνημεία. Αυτόν τον μείζονα αρχαιολογικό χώρο, το ΥΠΠΟΑ αναδεικνύει συστηματικά, προκειμένου να τον αποδώσει στον κόσμο. Προτεραιότητά μας είναι η προστασία, αποκατάσταση, ανάδειξη και αξιοποίηση των μνημείων, του αρχαιολογικού χώρου, που εκτός από μοναδικά πολιτιστικά αγαθά συνιστούν αναπτυξιακούς πόρους για την τοπική κοινωνία και για την εθνική οικονομία ευρύτερα».
Καθώς έχουν ολοκληρωθεί όλες οι μελέτες, αρχίζουν, τον Απρίλιο, οι εργασίες συντήρησης εντός του ταφικού μνημείου. Παράλληλα, εξελίσσονται και οι εργασίες συντήρησης και συγκόλλησης των τμημάτων και των θραυσμάτων της μνημειώδους μακεδονικής θύρας, που σφράγιζε τον τέταρτο χώρο του μνημείου, καθώς και οι αντίστοιχες εργασίες συντήρησης των φτερών των Σφιγγών της εισόδου. Ακολουθούν η κατασκευή του μονίμου στεγάστρου στην είσοδο του μνημείου και η διδακτική αναστήλωση τμήματος του μαρμάρινου περιβόλου.
Η αρχαιολογική έρευνα έχει αποκαλύψει στην Αμφίπολη, πριν από μισό περίπου αιώνα, ένα μοναδικό μνημείο: Την ξύλινη γέφυρα στον Στρυμόνα, την οποία αναφέρει και ο Θουκυδίδης. Η Γέφυρα που συνέδεε τον ποταμό Στρυμόνα με την πόλη, συμπεριλαμβανόταν στα οχυρωματικά έργα της Αμφίπολης, παίζοντας καθοριστικό ρόλο στην οικονομική και εμπορική ανάπτυξη της. Τα μέτρα συντήρησης και προστασίας που εφαρμόστηκαν τότε, διέσωσαν μεν το μνημείο, έχουν όμως εξαντλήσει την διάρκεια ζωής τους. Το στέγαστρο, το οποίο προστατεύει το μνημείο από την δεκαετία του 1970, παρουσιάζει σημαντικές φθορές και πρέπει να αντικατασταθεί πάραυτα, ενώ το ίδιο το μνημείο έχει απόλυτη ανάγκη συντήρησης και σύγχρονους τρόπους ανάδειξης.
Με δεδομένο ότι η Εφορεία Αρχαιοτήτων Σερρών –στο πλαίσιο του ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας 2014-2020- εκτελεί έργο ευπρεπισμού και ανάδειξης του χώρου, δημιουργίας διαδρομών, στάσεων και σημάνσεων προκειμένου να καταστεί επισκέψιμος, το ΥΠΠΟΑ αποφάσισε την ένταξη του έργου της προστασίας και της συντήρησης της γέφυρας στο Ταμείο Ανάκαμψης. Ηδη, βρίσκονται σε εξέλιξη οι αναγκαίες μελέτες, προκειμένου να εξεταστούν από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, για να ξεκινήσει η υλοποίηση του έργου.
Στην ακρόπολη της Αμφίπολης, με τις παλαιοχριστιανικές βασιλικές, μέσω του προγράμματος INTERREG Ελλάδας- Βουλγαρίας, έχει ήδη ολοκληρωθεί το έργο ανάδειξης. Σήμερα, είναι σε εξέλιξη από την ΕΦΑ Σερρών, το έργων της κατασκευής υποδομών για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών, στο πλαίσιο του ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας, ενώ προγραμματίζονται παρεμβάσεις που θα επιτρέψουν την κίνηση στο χώρο των ΑμεΑ και άλλων ευπαθών ομάδων, μέσω του προγράμματος της «ασημένιας οικονομίας», που το ΥΠΠΟΑ έχει εντάξει στο το Ταμείο Ανάκαμψης.
Τα θέματα των έργων και της συνολικής ανάδειξης της Αμφίπολης συζητήθηκαν διεξοδικά σε σύσκεψη υπό την Λίνα Μενδώνη, στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αμφίπολης.
Στην αυτοψία, την Υπουργό Πολιτισμού συνόδευσαν οι βουλευτές Σερρών Φωτεινή Αραμπατζή και Θεόφιλος Λεονταρίδης.
Στο κλιμάκιο του ΥΠΠΟΑ μετείχαν ο Γενικός Γραμματέας Πολιτισμού Γιώργος Διδασκάλου, η Εφορος Αρχαιοτήτων Σερρών Δημητρία Μαλαμίδου, η Διευθύντρια Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Ελενα Κουντούρη, ο Διευθυντής Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων Θέμης Βλαχούλης, ο αρχιτέκτων και μελετητής του ταφικού μνημείου στον Καστά Μιχάλης Λεφαντζής και άλλα υπηρεσιακά στελέχη του ΥΠΠΟΑ.
