Ο πρώτος επίσημος επαναπατρισμός που έγινε από κράτος σε κράτος είναι πια γεγονός και αποτελεί μια ιστορικών διαστάσεων αρχή για τον επαναπατρισμό σπουδαίων αρχαιοτήτων σε όλο τον κόσμο, με πρώτα τα Γλυπτά του Παρθενώνα, που σήμερα βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο.

Πριν από σχεδόν δύο εβδομάδες, σε μια λιτή εκδήλωση, αλλά πλούσια σε συγκίνηση, το θραύσμα Fagan επανενώθηκε οριστικά στην ανατολική ζωφόρο του Παρθενώνα, εκεί όπου ανήκει. Ο εν λόγω επαναπατρισμός κατέστη δυνατός βάσει συμφωνίας μεταξύ της κυβέρνησης της Σικελίας και της ελληνικής κυβέρνησης και συνήφθη μεταξύ του Περιφερειακού Αρχαιολογικού Μουσείου «Antonino Salinas» του Παλέρμο και του Μουσείου της Ακρόπολης των Αθηνών.

mouseio
Η στιγμή της οριστικής επανένωσης από τους συντηρητές του Μουσείου της Ακρόπολης
«Σήμερα γίνεται μια ιστορικών διαστάσεων αρχή, καθώς ολοκληρώνεται μια προσπάθεια που συζητείτο κατά περιόδους στο παρελθόν και πάντα κατέληγε σε αδιέξοδο. Αυτή η προσπάθεια πήρε ουσιαστική και συγκεκριμένη μορφή τον Ιανουάριο του 2022. Χρειάστηκαν λιγότερο από πέντε μήνες για την ιστορική επανένωση. Η διαδικασία, την οποία ακολούθησε η κυβέρνηση της Σικελίας και το υπουργείο Πολιτισμού της Ιταλικής Δημοκρατίας για τον οριστικό επαναπατρισμό στην Αθήνα του θραύσματος Fagan, δείχνει τον ξεκάθαρο και ηθικό δρόμο για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Αθήνα. Η εξαιρετικής σημασίας Απόφαση της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO του Σεπτεμβρίου 2021, σε συνδυασμό με την οριστική επιστροφή και επανένωση του θραύσματος του Παλέρμο στην Αθήνα, τοποθετούν το ηθικό και νόμιμο αίτημα της Ελλάδας προς την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου σε άλλη βάση. Και αυτό έχει γίνει αντιληπτό και κατανοητό από όλους, ακόμα και όταν δεν ομολογείται», είπε με έμφαση η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, κατά τον χαιρετισμό της στην εκδήλωση, τονίζοντας πως η κίνηση αυτή είναι μόνο η αρχή.

Λιγότερο από πέντε μήνες

Χρειάστηκαν λιγότερο από πέντε µήνες, όπως είπε, για την ιστορική επανένωση. «Θα ήθελα, πραγµατικά, να ακούσω τι λένε σήµερα αυτοί οι οποίοι πέντε µήνες πριν, τον Ιανουάριο 2022, διαστρέβλωναν την αλήθεια και προσπαθούσαν να αποδοµήσουν το εθνικό αίτηµα, λέγοντας και γράφοντας: “Η ίδια ψηφίδα του γλυπτού διάκοσµου, η οποία είχε ξανάρθει στο Μουσείο της Ακρόπολης το 2008-09, ήρθε κι αυτή τη φορά ως δάνειο µε ανταλλάγµατα και παρουσιάστηκε ως αιχµή του δόρατος της πολιτικής της παρούσας κυβέρνησης στο θέµα της επανένωσης των Γλυπτών”».

Ακόµα πρόσθεσε πως η επανένωση των Γλυπτών του Φειδία αποτελεί ηθική υποχρέωση για την Ευρώπη, στο πλαίσιο της προστασίας της κοινής πολιτιστικής της κληρονοµιάς, της δηµοκρατίας και της ευηµερίας των λαών της. «Ζούµε σε µια εποχή µεγάλων προκλήσεων, σε µια εποχή που αµφισβητούνται σταθερά και κεκτηµένα. Σήµερα, η επένδυση στις αξίες και τις αρχές του ουµανισµού είναι περισσότερο αναγκαία από ποτέ».
fagan
Το θραύσμα Fagan, οριστικά επανενωμένο στη ζωφόρο

Χαρακτηριστικά ήταν και τα λόγια του Ιταλού υπουργού Πολιτισµού, Dario Franceschini, ο οποίος τόνισε ότι «η Ιταλία βρίσκεται στην πρώτη γραµµή της έµπρακτης επιβεβαίωσης της αρχής της επιστροφής των πολιτιστικών αγαθών, µε σκοπό την αποκατάσταση της ιστορικής πολιτιστικής κληρονοµιάς στους τόπους και στους λαούς καταγωγής τους. Σε αυτή την περίπτωση, το πολιτιστικό αγαθό βρισκόταν νόµιµα στην Ιταλία, αλλά θελήσαµε να αποστείλουµε ένα δυνατό µήνυµα φιλίας και εγγύτητας στην Ελλάδα».

Το θραύσµα αποτελεί απόσπασµα του λίθου VI της ανατολικής ζωφόρου του Παρθενώνα, όπου απεικονίζονται οι θεοί του Ολύµπου, καθιστοί, να παρακολουθούν την ποµπή και την παράδοση του πέπλου στην Αθηνά, την πολιούχο θεά και προστάτιδα της Αθήνας. Απεικονίζει τα κάτω άκρα της θεάς Αρτέµιδας, η οποία ατενίζει προς την ποµπή των Παναθηναίων, που προσέρχεται στον µεγάλο ναό.