Ο Νίκος Κυπουργός είναι ένας από τους πιο σημαντικούς συνθέτες στην Ελλάδα, αφού διεξοδικά έχει ασχοληθεί με το θέατρο και τον κινηματογράφο σε παραγωγές που έχουν αφήσει ιστορία. Τώρα τον βρίσκουμε σε εργασιακό οργασμό να ασχολείται με μία μεγάλη συναυλία του, καθώς και με μία θεατρική παράσταση στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών, στη μικρή Επίδαυρο. Και τα δύο αυτά αποτέλεσαν την αφορμή για μια συνέντευξη στην εφημερίδα Παραπολιτικά.

Αυτό το διάστημα σας βρίσκουμε σε εργασιακό οργασμό;

«Πράγματι είναι μία περίοδος αρκετά φορτωμένη καθώς συμπίπτουν η προετοιμασία της συναυλίας μου "Τα Κυπο-θεατρικά" που θα πραγματοποιηθεί στις 9 Ιουλίου στη Μικρή Επίδαυρο και οι πρόβες για την παράσταση Επιτρέποντες του Μενάνδρου, σε σκηνοθεσία του Βασίλη Μαυρογεωργίου στις 22 και 23 Ιουλίου και πάλι στη μικρή Επίδαυρο».

Για τη συναυλία του ο Νίκος Κυπουργός χρειάστηκε να δώσει περισσότερες εξηγήσεις.

«Τα Κυπο-θεατρικά» είναι μία συναυλία που θα περιλαμβάνει τραγούδια που έγραψα για το θέατρο τα τελευταία 40 χρόνια καθώς και αποσπάσματα από κάποια έργα μου Μουσικού Θεάτρου. Η επιλογή έγινε με γνώμονα αφ’ ενός την αυτονομία που μπορούν να έχουν αυτά τα τραγούδια και εκτός του πλαισίου της παράστασης για την οποία γράφτηκαν και αφ’ ετέρου τη μεγάλη ποικιλία ως προς το ύφος. Ο χώρος της Μικρής Επιδαυρου είναι ιδανικός για μια τέτοια συναυλία».



Κύριε Κυπουργέ, αισθάνεστε ως ένας σημαντικός Έλληνας συνθέτης; Έχετε ένα τεράστιο βιογραφικό και βεβαίως ξεχωρίζει σε αυτό η συνεργασία σας με το Μάνο Χατζιδάκι.

«Η συνεργασία μου με τον Μάνο Χατζιδάκι ξεκίνησε στο Τρίτο Πρόγραμμα της ΕΡΤ το 1975. Ήταν η αρχή μιας μακρόχρονης φιλίας και συνεργασίας που μου άνοιξε τους ορίζοντες. Η σπάνια πνευματικότητα του Μάνου Χατζιδάκι, η ανοιχτοσύνη και η ανατρεπτικότητα της σκέψης του καθώς και η συνολική του γενναιοδωρία ήταν πραγματικά πολύτιμο δώρο. Είχα την τιμή να συνεργαστώ μαζί του ως ενορχηστρωτής σε πολλά έργα του. Επίσης, δουλέψαμε μαζί στο Τρίτο Πρόγραμμα, σε αρκετές εκπομπές καθώς και στους Αγώνες της Κέρκυρας, στον Σείριο και φυσικά σε πολλές συναυλίες. Εν συνεχεία ενορχήστρωσα ένα σημαντικό αριθμό έργων του μετά τον θάνατό του και ασχολήθηκα για κάποια χρόνια με την ολοκλήρωση ορισμένων έργων του. Πάντως η πολύ σημαντική εμπειρία της συνεργασίας μαζί του στο Τρίτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας εκείνη την ιστορική περίοδο που υπήρξε διευθυντής του, κατά την οποία ξεκίνησε και η θρυλική πλέον «Λιλιπούπολη» ήταν αυτή που μου άνοιξε το δρόμο και για το θέατρο. Η «Λιλιπούπολη» ήταν ουσιαστικά μία ραδιοφωνική θεατρική εκπομπή όπου εκεί γνώρισα τον Δημήτρη Μαυρίκιο, τον Λευτέρη Βογιατζή, τον Τάσο Μπαντή, με τους οποίους στην πορεία συνεργάστηκα στο θέατρο.



Κι έπειτα ήρθε το Θέατρο Τέχνης, το Εθνικό Θέατρο, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, το Ανοιχτό Θέατρο του Γιώργου Μιχαηλίδη, το Θέατρο Πόρτα της Ξένιας Καλογεροπούλου και έτσι αυτές οι πρώτες συνεργασίες αποτέλεσαν ένα σημαντικό σταθμό της πορείας μου και από τότε γράφω σταθερά μουσική για το θέατρο που το αγαπώ εξίσου με τον κινηματογράφο, που επίσης είναι ένα άλλο σημαντικότατο κεφάλαιο της δουλειάς μου».



Πώς αντιμετωπίζεται όλους εμάς τους νεότερους που θεωρούμε ότι είστε ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες της εποχής μας;

«Σας ευχαριστώ που το λέτε, με τιμά, αλλά εγώ δεν το σκέφτομαι ποτέ έτσι. Νιώθω πάντα μία έκπληξη όταν μου το λένε. Για μένα είναι απλώς η ζωή μου και η προσπάθεια να κάνω αυτό που αγαπώ. Αγαπώ τη μουσική, το θέατρο και τον κινηματογράφο και μπόρεσα τελικά να τα συνδυάσω».

Ο Νίκος Κυπουργός κλήθηκε να απαντήσει και για το ελληνικό κίνημα #metoo που τόσα έχουν ειπωθεί.

«Προτιμώ να μην απαντήσω, γιατί όλα αυτά που μαθαίνουμε είναι πολύ θλιβερά. Παρακολουθώ όπως όλοι μας την επικαιρότητα, έχω πάρει θέση, αλλά προτιμώ να μιλάμε για την τέχνη, για την ομορφιά, όχι να αναπαράγουμε την ασχήμια που μας περιτριγυρίζει. Ας δούμε κάτι που μπορεί να μας ανυψώσει και να μας δώσει ελπίδα. Αυτό πιστεύω ότι χρειαζόμαστε, να δούμε ένα φως γιατί η συνολική κατάσταση σήμερα είναι πολύ βίαιη σε όλα τα επίπεδα. Παράλληλα όμως συμβαίνουν πολύ σημαντικά και ελπιδοφόρα πράγματα, αυτά πρέπει να προβάλλουμε και να αντιπροτείνουμε. Δείτε για παράδειγμα, τα αποτελέσματα του θεσμού των Μουσικών Σχολείων, ίσως του σημαντικότερου θεσμού μετά τη Μεταπολίτευση. Μας έχουν δώσει μια γενιά νέων ταλαντούχων μουσικών, με εξαιρετικές γνώσεις σε επιστημονικό επίπεδο. Κάθε χρόνο στην Ξάνθη, τον Απρίλιο, πραγματοποιείται η συνάντηση όλων των Μουσικών Σχολείων. Γίνονται εργαστήρια με κορυφαίους μουσικούς μας από όλα τα είδη μουσικής και εγώ προσωπικά έχω την τύχη εκτός από την ενορχήστρωση να διευθύνω την συναυλία της τελετής λήξης. Φέτος ήταν περίπου 1400 παιδιά! Πρέπει να δείτε αυτό το θαύμα. Πώς συνεργάζονται μεταξύ τους, πώς συν-τονίζονται, με τι υπευθυνότητα συμπεριφέρονται. Αυτά τα παιδιά είναι σίγουρα η μαγιά για μια καλύτερη κοινωνία. Και μακάρι όλα τα σχολεία να ήταν μουσικά γιατί μέσα από την συνύπαρξη και τον αλληλοσεβασμό που απαιτεί η ορχήστρα, μαθαίνεις με τον καλύτερο τρόπο να συνυπάρχεις ως μονάδα με τα υπόλοιπα μέλη της κοινωνίας. Ελπίδα λοιπόν!»



Ο Νίκος Κυπουργός έδωσε περισσότερες πληροφορίες για την κωμωδία του Μένανδρου που θα ανέβει στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών στο θέατρο της μικρής Επιδαύρου στις 21 και 22 Ιουλίου.

«Οι "Επιτρέποντες" είναι ένα εντυπωσιακά διαχρονικό έργο, το οποίο ενώ τοποθετείται στο 300 π.Χ., δηλαδή 100 χρόνια μετά τα τελευταία έργα του Αριστοφάνη, διέπεται από μια πραγματικά σύγχρονη σκέψη και μια δύναμη που το κάνει απολύτως σημερινό. Πρόκειται για μία παρεξήγηση η οποία μας θέτει ενώπιον του θέματος της ανισότητας μεταξύ των δύο φύλων, του άντρα και της γυναίκας. Δυστυχώς παρά τους αιώνες που μας χωρίζουν από τη συγγραφή του έργου, αυτή η ανισότητα ισχύει μέχρι τις μέρες μας σε πολύ μεγάλο βαθμό.

Ίσως μάλιστα κάποια πράγματα που κατακτήθηκαν όλα αυτά τα χρόνια να μην είναι πλέον δεδομένα καθώς ζούμε μια περίοδο συντηρητικοποίησης σε παγκόσμιο επίπεδο. Από κει και πέρα, το έργο θίγει επίσης με πολύ ωραίο τρόπο το θέμα της τύχης η οποία ορίζει τη ζωή μας σε μεγάλο βαθμό, αλλά και το θέμα της συγχώρεσης και της κατανόησης μέσα στην προσπάθεια να επιτευχθεί η πολυπόθητη -επί της ουσίας- ισότητα των δύο φύλων. Το έργο το διασκεύασε και το σκηνοθετεί ο Βασίλης Μαυρογεωργίου. Υπέροχη συνεργασία, ζωντανή μουσική και τραγούδια που αποδίδουν οι εξαιρετικοί ηθοποιοί, και τέσσερις μουσικοί επί σκηνής».



Κύριε Κυπουργέ πώς βλέπετε την εξέλιξη της τέχνης στην Ελλάδα σήμερα, μετά από την πανδημία και την οικονομική κρίση;

«Από πλευράς οικονομικής για όλα τα επαγγέλματα της τέχνης η πανδημία ήταν καταστροφική. Όμως επειδή η ενασχόληση με τις τέχνες, δεν είναι μόνο επάγγελμα, είναι πρωτίστως μια βαθιά ανάγκη έκφρασης, αυτή η πίεση τελικά νομίζω ότι λειτούργησε πολύ δημιουργικά. Ως φύσει αισιόδοξος- πιστεύω ότι τα πράγματα πάνε πολύ καλά σε όλα τα επίπεδα. Υπάρχουν διάσπαρτες μικρές δυνάμεις, με φρέσκιες ιδέες, πολύ ταλέντο και απίστευτη εργατικότητα και στο θέατρο και στη μουσική και στον κινηματογράφο και στον χορό και στη λογοτεχνία και στα εικαστικά. Επειδή τα τελευταία χρόνια τυχαίνει να συνεργάζομαι και με πολύ νέους ανθρώπους, είναι κάτι που το βλέπω από παρατηρώ από κοντά και μου δίνει πολύ μεγάλη αισιοδοξία συνολικά για τις εξελίξεις στον χώρο της τέχνης. Υπάρχει τέτοιο δυναμικό που εγγυάται ότι τα πράγματα πάνε μπροστά, με έναν τρόπο γρήγορο και εντυπωσιακό. Γι’ αυτό και χρειάζεται τώρα να ενισχύσουμε τους νεότερους ανθρώπους, όχι μόνο να έχουν τη δική τους φωνή, αλλά και να έχουν την ευκαιρία να εκφραστούν, σε όλους τους χώρους που προανέφερα. Τόπο στα νιάτα και στήριξη ουσιαστική».



Στη νέα εποχή έχουν ενταχθεί έντονα τα social media. Εσείς πώς το σχολιάζετε όλο αυτό;

«Δεν ασχολούμαι με τα social media, περισσότερο λόγω έλλειψης χρόνου, όπως δεν έχω τηλεόραση για παράδειγμα. Ευτυχώς είμαι αρκούντως μάχιμος ώστε να μην προλαβαίνω. Από την άλλη πλευρά όμως αναγνωρίζω ότι το διαδίκτυο συνολικά έχει τόσα θετικά που θα ήταν μεμψιμοιρία να σχολιάσω τα αρνητικά. Κάθε καινούργιο μέσο ή τεχνολογικό επίτευγμα έχει πάντα θετικά και αρνητικά μέσο. Σε μας εναπόκειται με ποιον τρόπο θα το χρησιμοποιήσουμε, για την εξέλιξη μας ή για την αποβλάκωση μας; Στο χώρο της μουσικής, για παράδειγμα, υπάρχει ένα χάος το οποίο καλούμαστε να ξεδιαλύνουμε, να σκάψουμε λίγο για να ανακαλύψουμε τα πιο ακριβά πράγματα. Από την άλλη όμως δεν μπορούμε να παραβλέψουμε αυτήν την απίστευτη δυνατότητα που παρέχει, ώστε να έχουμε πρόσβαση σε υλικό, σε μουσική κάθε είδους, σε σπάνιες ηχογραφήσεις και πολλά άλλα. Το ζητούμενο πάντοτε ανά τους αιώνες ήταν να ξεδιαλύνουμε τι είναι σημαντικό και τι όχι. Αυτό εναπόκειται στον καθένα μας, δηλαδή είναι μία προσωπική υπόθεση και μια προσωπική αναζήτηση.