Στη μετατροπή της οικίας του Γιάννη Ρίτσου, στην Καστροπολιτεία της Μονεμβασίας, σε Δημοτικό Μουσείο, προχωρούν το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, η Περιφέρεια Πελοποννήσου και ο Δήμος Μονεμβασίας μέσω Προγραμματικής Σύμβασης Πολιτιστικής Ανάπτυξης. Το έργο που χρηματοδοτείται από το ΥΠΠΟΑ, υλοποιείται, υπό την εποπτεία των αρμόδιων υπηρεσιών του, την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λακωνίας και την Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Η συνεργασία για τη δημιουργία ενός εκθεσιακού χώρου αφιερωμένου στον Γιάννη Ρίτσο, μια από τις εμβληματικότερες προσωπικότητες της νεότερης ελληνικής ποίησης, αναδείχθηκε κατά την αυτοψία που διενήργησε η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, στο σπίτι του ποιητή και στα μνημεία της Καστροπολιτείας.
Σκοπός του έργου «Μετατροπή της οικίας Γιάννη Ρίτσου στο Κάστρο Μονεμβασίας σε Δημοτικό Μουσείο» είναι η δημιουργία ενός εκθεσιακού χώρου για να παρουσιάζεται η προσωπικότητα του ποιητή και η σχέση του με το γενέθλιο τόπο του, τη Μονεμβασιά. Στη μόνιμη έκθεση θα παρουσιάζεται η ζωή και το έργο του ποιητή, μέσα από επιλεγμένα εμβληματικά, για κάθε ενότητα, ποιήματα, αποτελώντας σταθμό στην ελληνική και διεθνή λογοτεχνική κληρονομιά. Η σύνδεση με το ιστορικό παρελθόν, η ενδυνάμωση της συλλογικής μνήμης και η ευαισθητοποίηση των κατοίκων του Δήμου Μονεμβασίας σε θέματα ανάδειξης της Ιστορίας του τόπου τους και του πολιτισμού τους, είναι βασικοί στόχοι της πρότασης σχεδιασμού της έκθεσης, συνεισφέροντας μακροπρόθεσμα στη βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής.
Στο αντικείμενο της σύμβασης περιλαμβάνονται οι αναγκαίες μουσειολογικές και μουσειογραφικές μελέτες και οι εν γένει εργασίες διαμόρφωσης και μετατροπής της οικίας σε Μουσείο Γιάννη Ρίτσου. Η διαφορετική ματιά του ποιητή στη Μονεμβασιά που θα προσφέρει η έκθεση, θα συμβάλλει στην προβολή και ανάδειξη του ιστορικά εμβληματικού αυτού τόπου. Με σύγχρονο ψηφιακό, διαδραστικό και ψυχαγωγικό τρόπο θα εμπλουτίζει την πολιτιστική ταυτότητα του Δήμου, αποτελώντας πόλο προσέλκυσης επισκεπτών.
Η οικία της οικογένειας του Γιάννη Ρίτσου βρίσκεται στην είσοδο του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου της Κάτω Πόλης Μονεμβασίας. Η πρόσβαση σε αυτήν γίνεται από το κεντρικό καλντερίμι της Κάτω Πόλης, μέσω δρομικής καμάρας. Ο αρχικός πυρήνας της μπορεί να αναχθεί στους μεταβυζαντινούς χρόνους.
Ολόκληρη η περιοχή της Παλαιάς Μονεμβασίας, γέφυρα και βράχος, είναι κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος, και η χερσόνησος της Μονεμβασίας ως τόπος ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και ως ιστορικός τόπος με κήρυξη, επίσης, ως μνημείων των οικισμών και των τειχών επί της χερσονήσου.
