Σαν σήμερα πριν 40 χρόνια – 11 Οκτωβρίου 1982 - στο κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης, καλύτερη ταινία ανακηρύσσεται ο «Άγγελος» του Γιώργου Κατακουζηνού.
Το έγκλημα πάθους του 1976 που παραλίγο να ρίξει την κυβέρνηση και ο 19χρονος ναύτης που σκότωσε τον εραστή του, οι απεργίες πείνας, η ταινία και ο ρόλος της εκκλησίας στην υπόθεση.
Στις 7 Απριλίου του 1976 η Ελλάδα συγκλονίζεται από ένα πρωτόγνωρο για τα ελληνικά δεδομένα έγκλημα... Ο νεαρός οπλίτης του Πολεμικού Ναυτικού, Χρήστος Ρούσσος σκοτώνει τον σύντροφό του γιατί απαιτούσε να ντυθεί τραβεστί και να βγει στην Συγγρού. Ο Ρούσσος προσπάθησε δηλαδή να αντισταθεί στα αποτρόπαια σχέδια μαστροπείας του.
Η σχέση ανάμεσα στους δύο νέους ήταν ερωτική και όταν αποκαλύφθηκε δύο χρόνια μετά την μεταπολίτευση ο φόνος, το κοινό βρέθηκε μπρος σε μια πραγματικότητα ξένη προς τη συντηρητική πλειοψηφία. Ίσως όχι τόσο η ομοφυλοφιλία, αλλά ο κόσμος των τραβεστί, η κατηγοριοποίηση και η ανάδειξη του σχετικού περιθωρίου, η πορνεία στην Συγγρού και σε άλλες ανάλογες «πιάτσες», σόκαραν τον κόσμο.
Σήμερα μπορεί να προκαλεί έκπληξη, αλλά η τότε κοινωνία ανέπτυξε τα ομοφοβικά αντανακλαστικά της και τάχθηκε ευθέως κατά του 19χρονου ναύτη, Χρήστου Ρούσσου. Ο εγκλεισμός του σε ιδρύματα ψυχικών νοσημάτων, η μετέπειτα δέσμευσή του στο πιο αυστηρό, σωφρονιστικό κέντρο της εποχής, την Κέρκυρα, έγιναν αφορμή να στρωθεί το παιδί και να γράψει το αυτοβιογραφικό βιβλίο του. Με το λιτό τρόπο του ο Ρούσσος, δίχως καμιά διάθεση συγκάλυψης, παραθέτει ένα οδοιπορικό στις ελληνικές φυλακές. Η ιστορία του έπρεπε να γίνει γνωστή στους νέους ανθρώπους, οι οποίοι κινδυνεύουν να οδηγηθούν στο περιθώριο εξαιτίας των ερωτικών τους προτιμήσεων ή απλά λανθασμένων επιλογών.
Ο Χρήστος Ρούσσος έπραξε το έγκλημα από έρωτα και αξιοπρέπεια. Το φονικό πραγματοποιήθηκε με ένα μαχαίρι. Ο Ρούσσος κράτησε τον άνδρα που αγαπούσε με τρυφερότητα και του έκοψε το λαιμό. (σκηνή από την ταινία, για την οποία θα διαβάσετε πιο κάτω)
Ο Χρήστος Ρούσσος, γνωστός σήμερα από τους αγώνες του για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των κρατουμένων κατοικεί στην περιοχή του Ασπροπύργου, διατηρεί σχέση εδώ και 14 χρόνια ενώ στην αυλή του προστατεύονται υπέροχα, ωδικά πτηνά, σκυλιά, φίδια, κύκνους κ.α.
Η συντηρητική κοινωνία της μεταπολίτευσης μπορεί να αναζητά το καινούργιο, αλλά σοκάρεται από το σεξουαλικό έγκλημα και τις αποκαλύψεις για τον άγνωστο κόσμο των gay και των τραβεστί. Δημοσιογράφοι και νομικοί περιγράφουν την ακροαματική διαδικασία στο ναυτοδικείο, που καταδίκασε τον νεαρό ομοφυλόφιλο μέσα σε συνοπτικές διαδικασίες σε ισόβια κάθειρξη. Την ίδια περίοδο, έρχεται στη Βουλή νομοσχέδιο, το οποίο προβλέπει την εκτόπιση των ομοφυλοφίλων για λόγους δημόσιας υγείας. Το γεγονός πυροδοτεί αλυσιδωτές αντιδράσεις στην κοινωνία. Έκπληκτη η κοινή γνώμη παρακολουθεί ομοφυλοφίλους να διαδηλώνουν στα Προπύλαια και τραβεστί να βγάζουν λόγους σε θέατρα και πλατείες. Ήταν η εποχή που ιδρύθηκε το Α.Κ.Ο.Ε (Απελευθερωτικό Κίνημα Ομοφυλοφίλων Ελλάδος) και εκδόθηκε το περιοδικό ΑΜΦΙ.
Και φτάνουμε στο 1981,όπου πολιτική «αλλαγή» φέρνει κύμα ελπίδας και στις φυλακές ξεσπούν εξεγέρσεις κρατουμένων, που καταγγέλλουν απάνθρωπες συνθήκες. Τότε ο Χρήστος Ρούσσος αποκαλύπτει στο δημοσιογράφο Γιώργο Λιάνη τα βασανιστήρια στις φυλακές Κέρκυρας. Ο ισοβίτης ξεκινά αγώνα για να πετύχει την αποφυλάκισή του. Όμως, ο τότε πρόεδρος της Δημοκρατίας Χρήστος Σαρτζετάκης απορρίπτει την αίτηση για επανεξέταση της πρώτης δίκης. Ο Χρήστος Ρούσσος κηρύττει απεργία πείνας που τον οδηγεί στα όρια του θανάτου. Δημοσιογράφοι όπως η Λιάνα Κανέλλη, ξεκινούν πύρινη αρθρογραφία, διανοούμενοι και στελέχη της Αριστεράς κάνουν απεργία πείνας στα Προπύλαια για συμπαράσταση και η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ αιφνιδιάζεται. ΣΟΚ στο πανελλήνιο.
Η κοινή γνώμη με κομμένη την ανάσα παρακολουθεί την υπόθεση να εξελίσσεται σε πολιτικό θρίλερ, που κινδυνεύει να καταλήξει σε παραίτηση του προέδρου της Δημοκρατίας και πτώση της κυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου. Η απονομή χάριτος έρχεται από τον επόμενο πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Καραμανλή.
Η Ταινία
Η ταινία προκάλεσε μία σειρά αντιδράσεων, πριν καν γυριστεί. Αρχικά το σενάριο απορρίφθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού υπό το φόβο ενδεχόμενων αντιδράσεων, για να χρειαστεί στη συνέχεια η συνεδρίαση της πενταμελούς επιτροπής που αποτελούσε το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου ώστε η ταινία να χρηματοδοτηθεί. Τελικά με ψήφους 4-1 η πρόταση έγινε δεκτή, με μόνη μειοψηφούσα την εκπρόσωπο της Νέας Δημοκρατίας, Φάνη Πάλλη - Πετραλιά.
Αρχικά ο Χρήστος Ρούσσος τάχθηκε αντίθετος με τις «σεναριακές ανακρίβειες» της ταινίας, αλλά ο ίδιος πολλά χρόνια αργότερα παραδέχθηκε ότι παρά την παραποίηση των γεγονότων, η προβολή της ταινίας και η αποδοχή της από τον κόσμο με την παράλληλη μεταστροφή της κοινής γνώμης που ως τότε ήταν σε βάρος του, τον βοήθησε αποφασιστικά στην προσπάθειά του να διεκδικήσει στη συνέχεια τον μετριασμό της ποινής του και την απονομή χάριτος.
Μετά την βράβευση της στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, και παρά τις διφορούμενες κριτικές του Τύπου, η ταινία γνώρισε πολύ σημαντική εισπρακτική επιτυχία, αγγίζοντας στην πρώτη της προβολή μόνο στους κινηματογράφους της Αθήνας και του Πειραιά τα 300 χιλιάδες εισιτήρια, αριθμός εξαιρετικά μεγάλος αν ληφθεί υπ' όψιν τόσο το θέμα της ταινίας, όσο και η συνολική κάμψη που αντιμετώπιζε την εποχή εκείνη ο ελληνικός κινηματογράφος.
Η ταινία στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1982, απέσπασε τα βραβεία καλύτερης ταινίας, σεναρίου και πρώτου ανδρικού ρόλου για τον Μιχάλη Μανιάτη
