Μετρό Θεσσαλονίκης: Έτσι θα είναι η τελική εικόνα της δημόσιας έκθεσης των αρχαίων - Δείτε τις μακέτες

Στην τελική μορφή οδεύει το σύνθετο έργο της προστασίας και ανάδειξης των σημαντικών αρχαιοτήτων που ήρθαν στο φως κατά τη διάρκεια των εργασιών για την κατασκευή του μετρό Θεσσαλονίκης. Το Κεντρικό Αρχαιολογικό συμβούλιο (ΚΑΣ) ενέκρινε τις μελέτες φωτισμού και κατασκευής στεγάστρων στους σταθμούς «Αγία Σοφία» και «Βενιζέλου», που εκπονήθηκαν από την Αττικό Μετρό, σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, ανοίγοντας τον δρόμο για την υλοποίησή τους.

Οι βασικές αρχές σχεδιασμού, οι προδιαγραφές για την εκπόνηση και των δύο μελετών, καθώς και η παρακολούθηση της εξέλιξής τους, καθορίστηκαν από ομάδες εργασίας αποτελούμενες από στελέχη της Αττικό Μετρό και εξωτερικούς συνεργάτες, στελέχη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης και των πέντε αρμοδίων Διευθύνσεων του ΥΠΠΟΑ υπό τη συντονιστική ευθύνη των Διευθύνσεων Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων.

Η πρώτη μελέτη αφορά στον σχεδιασμό των στεγάστρων προστασίας στη βόρεια και νότια είσοδο του σταθμού «Βενιζέλου» που χωροθετείται στη συμβολή των οδών Εγνατία και Βενιζέλου.

Η ανάγκη για την κατασκευή στεγάστρων στις εισόδους του σταθμού προέκυψε εξαιτίας των αρχαιολογικών ευρημάτων που ήλθαν στο φως κατά τη διάρκεια κατασκευής του Σταθμού. Συγκεκριμένα, για τη θέαση των αρχαιοτήτων δημιουργήθηκε επίπεδο αρχαιολογικού χώρου, οπότε και κατέστη αναγκαία η στέγαση των εισόδων στο επίπεδο της οδού.

Ο σχεδιασμός των στεγάστρων έγινε έτσι ώστε να είναι όσο πιο διακριτικά και διάφανα, λόγω της γειτνίασής τους με τα σημαντικά όμορα αρχαιολογικά μνημεία της Θεσσαλονίκης του 15ου αι., το Τζαμί «Χαμζά Μπέη» και το «Μπεζεστένι». Στο πλαίσιο αυτό προκρίθηκε η δημιουργία κεκλιμένων στεγάστρων με γυάλινη κατασκευή για να εξασφαλίζεται εκτός από την προστασία των χώρων του σταθμού και του αρχαιολογικού χώρου, η απρόσκοπτη θέαση των παρακείμενων μνημείων χωρίς να δημιουργείται οπτικό εμπόδιο στη θέασή τους. Στον σταθμό «Βενιζέλου» δημιουργείται ο μεγαλύτερος διεθνώς αρχαιολογικός χώρος ενταγμένος σε κοινωφελές τεχνικό έργο.

Η δεύτερη εγκεκριμένη μελέτη για τον σταθμό «Αγία Σοφία» αφορά στον φωτισμό ανάδειξης των αρχαιοτήτων στη βόρεια και νότια είσοδο του σταθμού, του στεγάστρου στη βόρεια είσοδο και της πλατείας Μακεδονομάχων. Η συγκεκριμένη μελέτη αποτελεί συνέχεια της εγκεκριμένης μελέτης για τη διαμόρφωση της βόρειας εισόδου του σταθμού και την εγκατάσταση στεγάστρου στον χώρο αρχαιοτήτων, αλλά και της επανατοποθέτηση τμήματος της μαρμαρόστρωτης πλατείας και του στυλοβάτη στη νότια είσοδο του σταθμού. Ο φωτισμός ανάδειξης του σταθμού, αλλά και της πλατείας είναι διακριτικός ώστε να μην ανταγωνίζεται τον φωτισμό των αρχαιολογικών ευρημάτων, διατηρώντας, ωστόσο, ακέραιο το ενδιαφέρον των περαστικών. Στην πλατεία, ο λειτουργικός φωτισμός θα περιορισθεί στις οδεύσεις, σε προτομές και σε συγκεκριμένα στοιχεία της φύτευσης, οριοθετώντας έτσι τον χώρο.

Τον περασμένο Δεκέμβριο το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο γνωμοδότησε θετικά για τις μελέτες προστασίας, στερέωσης, συντήρησης επιφανειών, αποκατάστασης και ανάδειξης των αρχαιοτήτων στον σταθμό «Αγία Σοφία», καθώς και για τις ηλεκτρομηχανολογικές και αρχιτεκτονικές μελέτες για τη διαμόρφωση του εσωτερικού χώρου του κελύφους, που περιβάλλει τις αρχαιότητες, στον σταθμό «Βενιζέλου». Η εκπόνηση των μελετών για τις αρχαιότητες στον σταθμό «Αγία Σοφία», όπως και όσων μελετών προηγήθηκαν για τον ίδιο σταθμό (επανατοθέτηση του κρηναίου οικοδομήματος, κατασκευή στεγάστρου προστασίας των αρχαιοτήτων, κατασκευή διαδρόμου θέασης και κλίμακας καθόδου στο επίπεδο των αρχαιοτήτων για τη συντήρησή τους και διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου) αποτέλεσε αντικείμενο επεξεργασίας, επίσης, κοινής ομάδας εργασίας.

Επιπλέον, οι αρχαιότητες που προέρχονται από τις ανασκαφές του μετρό Θεσσαλονίκης θα φιλοξενηθούν σε δύο μουσεία, στο κτίριο Crossover στον σταθμό «Σιντριβάνι» και σε ένα εκ των κτιρίων στρατωνισμού στο Μητροπολιτικό Πάρκο Παύλου Μελά.  

«Με την έγκριση των μελετών φωτισμού και κατασκευής στεγάστρων, κλείνει ο κύκλος που αφορά στην προστασία και ανάδειξη των αρχαιοτήτων, οι οποίες αποκαλύφθηκαν στη διάρκεια κατασκευής των σταθμών "Αγία Σοφία” και “Βενιζέλου”, του μετρό Θεσσαλονίκης», δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη, και πρόθεσε: «Με τον τρόπο αυτόν διασώζουμε τεκμήρια της ιστορίας 23 αιώνων της Θεσσαλονίκης, αναδεικνύουμε τις αρχαιότητες, με σύγχρονο και πρωτότυπο τρόπο, και αναβαθμίζουμε την όψη κομβικών σημείων του αστικού περιβάλλοντος. Με τις εγκριθείσες μελέτες φωτισμού για την ανάδειξη των αρχαιοτήτων στον σταθμό “Αγία Σοφία” και της κατασκευής στεγάστρων στον σταθμό “Βενιζέλου”, που εκπονήθηκαν από την Αττικό Μετρό σε στενή συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, πετυχαίνουμε την ανάδειξη και τη νοηματική ενδυνάμωση των αρχαιολογικών χώρων, με τρόπο απολύτως τεκμηριωμένο, λαμβάνοντας υπόψη το ιστορικό, αρχιτεκτονικό, αλλά και το αστικό πλαίσιο στο οποίο εντάσσονται.


Συγχρόνως, αναβαθμίζουμε τον περιβάλλοντα χώρο των σταθμών και την οπτική συσχέτισή τους με τα ιστάμενα μνημεία της Θεσσαλονίκης. Στο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού εργαζόμαστε συστηματικά και με σεβασμό στην ιστορία της πόλης για την ολοκλήρωση ενός εξαιρετικά σύνθετου αρχαιολογικού έργου, στον αστικό ιστό της Θεσσαλονίκης, που αντίστοιχό του δεν έχει υλοποιηθεί μέχρι σήμερα. Χάρη στις επίπονες και εντατικές προσπάθειες των κοινών ομάδων εργασίας, υπό τον συντονισμό των αρμόδιων Διευθύνσεων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, αποδεικνύουμε ότι με τις συγκεκριμένες επιλογές μας, με γνώση και αφοσίωση, αρχαία και μετρό μπορούν να συνυπάρξουν με τρόπο άριστο και επωφελή για τη Θεσσαλονίκη και την ιστορία της».