«Σκοτεινό φως» - Περίληψη πλοκής

Σε μία κωμόπολη της Νότιας Ελλάδας, η «Νέα Τάξη» έχει καταλάβει την εξουσία. Εκεί ζει ένας νέος άνδρας, ο Άγις, πρώην φοιτητής της Ιατρικής που εγκατέλειψε πρόωρα τις σπουδές του για να αναλάβει τη φροντίδα του μικρότερου αδερφού του που έχει διαγνωσθεί ως ψυχικά ασθενής. Είναι ο μοναδικός οπλουργός της περιφέρειας. Έχει μάθει αυτή την τέχνη από τον παππού του. Η τοπική «Νέα Τάξη» τον έχει ανάγκη, γιατί επισκευάζει τα μεταχειρισμένα όπλα των Δυνάμεων Κρούσης που παρουσιάζουν συνεχώς χίλια μύρια προβλήματα.

Ο Άγις είναι ο μόνος (με τη θέλησή του) κάτοικος του μικρού νησιού που βρίσκεται μπροστά από την κωμόπολη και μένει (με την ανοχή της Νέας Τάξης) σε ένα μικρό σπίτι μπροστά από τον φάρο που υπάρχει πάνω στο νησί. Στην πίσω πλευρά του σπιτιού υπάρχει ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης όπου βρίσκονται έγκλειστοι και εξαθλιωμένοι, εκατοντάδες πρόσφυγες (από χώρες της Αφρικής κυρίως) σε κατάσταση αναμονής για την τελική τους μοίρα, την οποία θα αποφασίσει το τοπικό Ύπατο Συμβούλιο των Νεοταξιτών.

Ένας από τους δυνάμει μελλοθάνατους μετανάστες είναι η Λίγια, μια νέα γυναίκα από την Αιθιοπία, με την οποία ο Άγις διατηρεί κρυφή ερωτική σχέση.

Ένας άλλος κεντρικός χαρακτήρας του βιβλίου είναι ο νεαρός Νέαρχος, γιος του Νάβι, του επικεφαλής των Δυνάμεων Κρούσης της Νέας Τάξης. Οι ήδη εχθρικές σχέσεις του Νέαρχου με τον εξαιρετικά βίαιο (και προς τη μητέρα του Νέαρχου) πατέρα του, κλιμακώνονται σε μίσος και επιθυμία εκδίκησης μετά από κάποιο καθοριστικό γεγονός που συμβαίνει κατά την εκτύλιξη της πλοκής του βιβλίου.

Οι κεντρικοί χαρακτήρες του βιβλίου θα προσπαθήσουν να βρουν διέξοδο, μία οδό διαφυγής, μια ρωγμή στο σκοτάδι της ζοφερής πραγματικότητας που τους κυκλώνει και απειλεί να τους αφανίσει.

Θα τα καταφέρουν;

Τα βιβλία του συγγραφέα 

Το δεύτερο βιβλίο της «Τριλογίας των Φάρων»* καταγράφει την ιστορία μιας ομάδας ανδρών και γυναικών που προσπαθούν να επιβιώσουν δίνοντας εξετάσεις υπακοής, ή αντίστασης, σε αυτή τη νέα, αμείλικτη τάξη πραγμάτων, ανάμεσα στα σωριασμένα ερείπια των μύθων του παρελθόντος. Αλλά ακόμη και σ’ αυτόν τον ζοφερό κόσμο, μπορεί να υπάρξει μια ρωγμή στο σκοτάδι.

* Το πρώτο βιβλίο της τριλογίας («Σημείο Εξόδου Ένα», εκδόσεις ΑΠΟΠΕΙΡΑ 2021) διακρίθηκε ως ένα από τα 10 καλύτερα μυθιστορήματα εκείνης της χρονιάς, στα Λογοτεχνικά Βραβεία του περιοδικού «Ο Αναγνώστης».

Βιογραφικό συγγραφέα

Ο Γιώργος Πολυμενάκος γεννήθηκε στο νησάκι Κρανάη, σε ένα σπίτι δίπλα στον φάρο του Γυθείου. Μεγάλωσε και ζει στο Πέραμα απέναντι από τον φάρο της Ψυττάλειας.

Τον Δεκέμβριο του 2019 κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο με τίτλο «Ιστορίες από την άλλη όχθη» (β΄ έκδοση, Σεπτέμβριος 2021 - εκδόσεις ΑΠΟΠΕΙΡΑ).

Τον Νοέμβριο του 2021 εκδόθηκε το μυθιστόρημά του «Σημείο Εξόδου Ένα» (εκδόσεις ΑΠΟΠΕΙΡΑ), το οποίο επιλέχθηκε ως ένα από τα δέκα καλύτερα μυθιστορήματα εκείνης της χρονιάς στα λογοτεχνικά βραβεία του περιοδικού «Ο Αναγνώστης».

Ξεκίνησε την «Τριλογία των Φάρων» με το μυθιστόρημα «Σημείο Εξόδου Ένα» και τη συνεχίζει με το «Σκοτεινό Φως».

Γράφει στίχους από το 1985. Τραγούδια του, όπως, «Χειμωνιάτικα μπαρ», «Παραισθήσεις», «Τα Χρώματα», «Ο τόπος που μεγάλωσα», «Πίνω, πίνω» και πολλά άλλα, έχουν μελοποιήσει και ερμηνεύσει διάφοροι Έλληνες καλλιτέχνες.

Έχει δημιουργήσει το ντοκιμαντέρ «Ο ΤΟΠΟΣ»: 


Έχει δημιουργήσει και τη μουσική ταινία μυθοπλασίας «Το Τελευταίο Πέρασμα»: 



Ο συγγραφέας Γιώργος Πολυμενάκος μόλις κυκλοφόρησε το τελευταίο του μυθιστόρημα «Σκοτεινό φως» και αυτό αποτέλεσε την αφορμή για να μιλήσει στο parapolitika.gr και τον Γιάννη Ξυνόπουλο, για το νέο του βιβλίο, το Πέραμα, αλλά και για τον τόπο που γεννήθηκε, και επηρέασε τη συγγραφική του δραστηριότητα.

Ποιο είναι το θέμα στο νέο σας βιβλίο «Σκοτεινό Φως»;

Την αρχική έμπνευση για το βιβλίο την είχα τον Ιανουάριο του 2021 καθώς παρακολουθούσα στην τηλεόραση την επίθεση του ακροδεξιού συρφετού στο Καπιτώλιο. Εκείνες τις ώρες συνειδητοποίησα ότι δεν είναι διόλου απίθανη η κατάρρευση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας στον δυτικό κόσμο και η αντικατάστασή της με κάποιο απολυταρχικό πολίτευμα το οποίο θα οδηγούσε σε ολοσχερή απώλεια των ατομικών ελευθεριών (ή όσων τέλος πάντων έχουν απομείνει).

Προσπάθησα να φανταστώ πώς θα ήταν η κατάσταση στη χώρα μας αν επιτρέπαμε να συμβεί κάτι ανάλογο. Αν δηλαδή επικρατούσε μια νεοναζιστική οργάνωση της οποίας ύψιστη προτεραιότητα θα ήταν (εκτός από την ακύρωση δικαιωμάτων που σήμερα τα θεωρούμε αυτονόητα) η φυσική εξόντωση των ατόμων με φυσική ή ψυχική αναπηρία και των κάθε λογής έγχρωμων (δηλ. μεταναστών) που θα εθεωρούντο «μίασμα» όσον αφορά την «καθαρότητα» της φυλής.

Για να το πετύχω αυτό, εστίασα στις ιστορίες απλών ανθρώπων, όπως εσείς κι εγώ, και στο τι θα έκαναν για να επιβιώσουν ή να αντισταθούν σε ένα παρόμοιο απάνθρωπο καθεστώς. Ιδιαίτερα στην περίπτωση του κεντρικού χαρακτήρα του βιβλίου που ο αδελφός είναι ψυχικά ασθενής και η αγαπημένη του μετανάστρια από κάποια χώρα της Βόρειας Αφρικής.

Το «Σκοτεινό Φως» είναι μεν ένα πολιτικό μυθιστόρημα, αλλά σε πρώτο πλάνο βρίσκονται άνθρωποι καθημερινοί που ζουν και ερωτεύονται κάτω από έναν ουρανό απόγνωσης.


Ο συγγραφέας Γιώργος Πολυμενάκος στο Πέραμα

Πρόκειται για το δεύτερο βιβλίο σας και αποτελεί το μέρος μιας τριλογίας. Τι το συνδέει με το προηγούμενο βιβλίο;

Και τα δύο βιβλία έχουν ως θέμα τις επιπτώσεις στις ζωές μας αν η κοινωνία όπως την γνωρίζουμε, καταρρεύσει και την εξουσία καταλάβουν απολυταρχικά καθεστώτα. Και στα δύο, κάποιοι άνθρωποι προσπαθούν να κρατήσουν την ανθρωπιά τους σε έναν απάνθρωπο κόσμο.

Γράφετε γιατί θέλετε να διηγηθείτε ιστορίες που...

Γράφω βιβλία που προσπαθούν να δείξουν τον βαθύ συσχετισμό που υπάρχει ανάμεσα στο συλλογικό και στο ατομικό, ανάμεσα στις πιθανές (ή τις ήδη υπάρχουσες) κοινωνικές παθογένειες και στα δεινά των ανθρώπων που τις υφίστανται.

Αναφέρεστε στα γραπτά σας σε φάρους. Πως συνδέεστε;

Γεννήθηκα σε ένα μικρό σπίτι μπροστά από τον φάρο του Γυθείου, ο νονός μου ήταν φαροφύλακας και στη συνέχεια, κατά σύμπτωση, έζησα και ζω σε μια πόλη που βρίσκεται απέναντι από τον φάρο της Ψυττάλειας. Παρόμοιες συμπτώσεις μπορεί να έχουν κάποια επίδραση στον ψυχισμό ενός ανθρώπου.


Ο φάρος του Γυθείου

Σημαντικό ρόλο φαίνεται πως παίζει η περιοχή που ζείτε. Σκιαγραφείστε το Πέραμα σήμερα.

Το Πέραμα είναι μια πολύ ιδιαίτερη πόλη. Πελώριες πολυκατοικίες υψώνονται δίπλα σε παλιές μονοκατοικίες, όλο το πάνω μέρος της πόλης έχει άπλετη θέα στο Σαρωνικό ενώ σχεδόν ολόκληρο το κάτω τμήμα της δεν έχει πρόσβαση στην αιγιαλίτιδα ζώνη γιατί την αποκόπτουν τα καρνάγια και τα ναυπηγεία. Δεν είναι αμιγώς, ούτε εργατική συνοικία ούτε μικροαστικό προάστιο. Είναι κάτι ανάμεσα. Αυτό το «ανάμεσα» είναι η ιδιαίτερη ομορφιά αυτής της πόλης. Όταν την κοιτάς από ψηλά δεν πλήττεις ποτέ.

Πριν ξεκινήσετε τα βιβλία ξέρουμε ότι έχετε γράψει στίχους...

Γράφω στίχους από μικρός αλλά ποτέ «επαγγελματικά». Έγραψα κυρίως για φίλους μουσικούς (Εκείνος και Εκείνος, Πέτρος Συνοδινός, Άγγελος Αγγουράκης) ή γιατί μου ζητήθηκε (Μιχάλης Νικολούδης, Μιχάλης Κουμπιός). Έχω αρχίσει να το παίρνω απόφαση ότι κάποια τραγούδια μου θα ζήσουν περισσότερο από εμένα.

Σταματήσατε να γράφετε ή μένουν στίχοι στο συρτάρι σας για κάποιο λόγο;

Ελάχιστοι στίχοι έχουν απομείνει στο «συρτάρι» μου αλλά συνεχίζω να γράφω όποτε μου ζητηθεί. Τελευταία έχω γράψει κάποια ενδιαφέροντα τραγούδια για την Βάλια Τσιργιώτη.


Το σπίτι που γεννήθηκε ο συγγραφέας Γιώργος Πολυμενάκος

Συνεργάζεστε μ' έναν εκδοτικό οίκο που τώρα κάνει την εμφάνιση του στα γράμματα. Γιατί αποφασίσατε στο δεύτερο βιβλίο σας να απευθυνθείτε σε εκδοτικό οίκο, εκτός αθηναϊκών συνόρων;

Δεν έχει τόση σημασία για μένα πού βρίσκεται ένας εκδοτικός οίκος, όση έχει το ήθος και το μεράκι αυτών που τον «διοικούν». Στην συγκεκριμένη περίπτωση ίσχυσαν, και με το παραπάνω, και οι δύο αυτές παράμετροι.

Ποια συναισθήματα αφήνει στον αναγνώστη το τέλος του βιβλίου σας «Σκοτεινό Φως»; Τουλάχιστον ποια είναι η δική σας προσδοκία;

Στο τέλος του βιβλίου υπάρχει μια «ρωγμή στη σιωπή» και μια «ρωγμή στο σκοτάδι» ενός ζοφερού κόσμου. Στο τέλος του βιβλίου, ο σβησμένος φάρος φαίνεται ότι υπάρχει πιθανότητα να ανάψει και πάλι…



Ποια είναι τα βιβλία που έχετε πάντα δίπλα σας στο κομοδίνο σας;

Αλλάζουν ανά εβδομάδα. Αυτήν την εβδομάδα (δεν θα αναφέρω βιβλία ελληνικής λογοτεχνίας για να μην θεωρηθεί «γκρίζα» διαφήμιση) έχω δίπλα μου τα «21 μαθήματα για τον εικοστό πρώτο αιώνα» του Γιούβαλ Χαράρι, το οποίο διαβάζω για δεύτερη φορά.

Ποιος είναι ο μεγαλύτερος εχθρός του συγγραφέα; Και ποιος του αναγνώστη;

Και οι δύο έχουμε τον ίδιο εχθρό: το μάρκετινγκ. Πώς να φτάσει ένα αξιόλογο βιβλίο που δεν υποστηρίζεται από ισχυρό μάρκετινγκ στα χέρια κάποιου αναγνώστη; Είναι πολύ δύσκολο. Εγώ ο ίδιος αντιμετωπίζω αυτό το πρόβλημα όταν ψάχνω κάποιο καινούργιο βιβλίο να διαβάσω.