Δύο πόλεις αδελφοποιημένες ήδη από το 1990, δύο κόσμοι τόσο μακριά αλλά και τόσο κοντά, φέτος γιορτάζουν μαζί. Τσακωνιά Κυνουρίας Αρκαδίας και Σαλέντο Απουλίας Ιταλίας. Δύο τόποι, δύο πολιτισμοί με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Τσάκωνες και Γκρίκο συναντώνται φέτος στο Λεωνίδιο και απολαμβάνουν ένα ξεχωριστό Φεστιβάλ Μελιτζάzz!

Το Λεωνίδιο, πρωτεύουσα του Δήμου Νότιας Κυνουρίας και της περιοχής της Τσακωνιάς, κτισμένο στη σκιά του κοκκινόβραχου, διαθέτει εντυπωσιακή παραδοσιακή αρχιτεκτονική με αρχοντικά και πυργόσπιτα. Οι κάτοικοι μιλούν ακόμα και σήμερα την δική τους γλώσσα, την τσακώνικη διάλεκτο, με καταγωγή από την αρχαία δωρική διάλεκτο. Οι κάτοικοί του χορεύουν τον τσακώνικο κλειστό («κλειστέ») χορό, έναν μεγαλοπρεπή και μυσταγωγικό χορό με αρχαίο ρυθμό και μελωδία, με λαβυρινθώδεις σχηματισμούς και αναφορές στον μύθο του Θησέα στον Λαβύρινθο ή, κατ’ άλλους, στον αρχαίο Γέρανο που περιγράφει ο Πλούταρχος ή, πιθανότατα, μια ορχηστρική αναπαράσταση της μάχης του Απόλλωνα με τον πύθωνα, το φίδι της υγρασίας και της αρρώστιας. Εντυπωσιακή η τσακώνικη υφαντική με τα φημισμένα κιλίμια της να στολίζουν τα αρχοντικά.

Το Μαρτάνο, η πολυπληθέστερη πόλη της Grecia Salentina, μιας ιστορικά Ελληνόφωνης περιοχής, κατοικείται κυρίως από τους Γκρίκο, τους αποκαλούμενους Έλληνες της κάτω Ιταλίας. Οι κάτοικοι ομιλούν και μια νεοελληνική διάλεκτο, τα Κατωιταλιάνικα (γκρεκάνικα). Χαρακτηριστικός και διάσημος χορός τους η ταραντέλα. Γεννήθηκε μέσα από το φαινόμενο του «ταραντισμού» στα χρόνια του Μεσαίωνα, μιας μορφής κρίση που θεωρούσαν ότι οφειλόταν στο τσίμπημα της αράχνης ταραντούλα, γι’ αυτό και ονομάζεται και tarantella pizzica, από το pizzicare (τσιμπάω). Απελευθερωτικός, εξαγνιστικός χορός, σχεδόν τελετουργικός, καθώς εικάζεται πως η ταραντέλα πίτσικα έχει βαθύτατα διονυσιακή διάσταση, ενώ αρκετές κινήσεις θυμίζουν εικόνες και χορευτικές παραστάσεις σε αρχαία ελληνικά αγγεία.

Τσάκωνες και Γκρίκο

Το ενδιαφέρον για τη διαφύλαξη των γλωσσών τους, η αγάπη για την παράδοση και την ιστορία των τόπων τους και γενικότερα η διατήρηση και ανάδειξη της συλλογικής μνήμης και της πολιτιστικής κληρονομιάς είναι τα κοινά στοιχεία των δύο λαών.

Φέτος, στο Φεστιβάλ Μελιτζάzz 2023, οι Τσάκωνες και οι Γκρίκο γιορτάζουν την αδελφοποίηση, τη σύσφιξη και ανάπτυξη των σχέσεών τους. Xoρεύουν μαζί, σαν αδέλφια, τσακώνικο και ταραντέλα, μιλούν τσακώνικα και γκρεκάνικα, γεύονται τσακώνικα και μαρτανέζικα προϊόντα, συζητούν και αναλύουν την ιστορία, τον πολιτισμό τους, τα πράγματα που τους ενώνουν, και καλούν όλους τους επισκέπτες να τριγυρίσουν μαζί στα σοκάκια και τις πλατείες του Λεωνιδίου, απολαμβάνοντας μουσικές και γεύσεις του φεστιβάλ.

Melitzazz 2023 Piazza Martano

Στην νέα του δεκαετία το Melitzazz μας καλεί σε ένα γεμάτο τετραήμερο όπου η τσακώνικη κληρονομιά συναντά σύγχρονα ακούσματα και μουσικές, έργα σύγχρονης τέχνης, εκθέσεις, κινηματογράφο, εργαστήρια, παιχνίδια, ημερίδες, ξεναγήσεις, περιηγήσεις στα μονοπάτια της πόλης κάτω από τον κοκκινόβραχο και, φυσικά, τοπικές γεύσεις, γαστρονομικές απολαύσεις και κεράσματα με βάση την τσακώνικη μελιτζάνα και τις λιχουδιές της περιοχής.

Εξαιρετικοί μουσικοί θα μας συνοδεύσουν στην απόλαυση, την χαρά και τον χορό, μέσα από διαφορετικά μουσικά στυλ, ανακαλύπτοντας νέους ήχους και παραδοσιακές μουσικές. Θα είναι μαζί μας η Χορωδία Ενηλίκων Νότιας Κυνουρίας με αφιέρωμα σε ιταλικά τραγούδια, οι Queen and the soul με ανεβαστικές soul, funk και pop επιτυχίες, οι Γιαγκίνηδες με ρεμπέτικα του δρόμου, οι Speakeasies με υπέροχη jazz και swing μουσική, οι Les Skartoi με ska, rocksteady, reggae και έντονους ρυθμούς, οι Cantistoria με «τραγουδιστές ιστορίες» και μουσικό και χορευτικό ταξίδι σε διάφορες χώρες, τα Καντινέλια με σύγχρονη fusion ματιά σε παραδοσιακούς ήχους και, φυσικά, tarantella με το μουσικό συγκρότημα του La Notte della Taranta, δώρο των Ιταλών επισκεπτών μας!

Στο Cine-Melitzazz θα προβληθούν δύο σημαντικές ταινίες ντοκιμαντέρ για τους δύο τόπους, «Encardia - Η πέτρα που χορεύει» για την ελληνόφωνη Κάτω Ιταλία και «Α γρούσσα νάμου» (Η γλώσσα μου) για την τσακώνικη διάλεκτο και παράδοση, καθώς και μια σειρά ντοκιμαντέρ για την τσακώνικη υφαντική. Ο Μαρτανέζος καλλιτέχνης Michele Palano θα παρουσιάσει έργα ζωγραφικής, ο Γερμανός «Λεωνιδιώτης» Christoph Ziegler θα παρουσιάσει εγκατάσταση και έργα σύγχρονης τέχνης, ενώ θα λειτουργούν οι τρεις μόνιμες εκθέσεις: στην Φάμπρικα πολιτισμού περί της τσακώνικης ιστορίας και παράδοσης, στον Πύργο Τσικαλιώτη περί της αρχιτεκτονικής της Τσακωνιάς και στο παλιό δημοτικό σχολείο - «Κέντρο πληροφόρησης για τη χλωρίδα του Πάρνωνα» περί της χλωρίδας. Στο Αρχοντικό Τσούχλου, παράλληλα με την έκθεση υφαντικής, θα παρουσιαστεί έκθεση αρχειακού υλικού από την αδελφοποίηση και την παράδοση των δύο περιοχών.

Δύο παιδικές παραστάσεις, μια παιδική ταινία κι ένα όμορφο παιχνίδι «Μια πεταλούδα ταξιδεύει από το Μαρτάνο στο Λεωνίδιο» περιμένουν τους μικρούς μελιτζαζίστες!

Φυσικά θα έχουμε μαθήματα χορού ταραντέλα πιτσίκα και άλλων μεσογειακών χορών!

Στο πρόγραμμα δεσπόζει η τελετή υποδοχής, αδελφοποίησης και μνήμης, όπου ο Δήμαρχος Φάμπιο Ταραντίνο και η πολυπληθής αποστολή του Δήμου Μαρτάνο θα τιμηθούν από τον Δήμαρχο Χαράλαμπο Λυσίκατο και τον Δήμο Νότιας Κυνουρίας και οι παλιότεροι θα θυμηθούν το χρονικό της αδελφοποίησης. Παράλληλα, θα γίνει η αποκάλυψη του γλυπτού σε χαλκό (1990) του γλύπτη Γεώργιου Καλακαλλά, δωρεά της οικογένειας Π.Π.Π. Πιτσελά προς τον τότε Δήμο Λεωνιδίου για να θυμίζει την αδελφοποίηση των δυο περιοχών (ο Παναγιώτης Πιτσελάς ήταν από τους πρωτεργάτες της αδελφοποίησης), καθώς και η τελετή ονοματοδοσίας της πλατείας της Φάμπρικας πολιτισμού.

«Είμαστε Γκρέτσοι, γιατί έχομε το ίντιο αίμα τσε την ίδια γκλώσσα»

Οι κάτοικοι του Μαρτάνο θεωρούν τους εαυτούς τους Γκρέτσοι κι έχουν ονομάσει έναν από τους κεντρικούς τους δρόμους Via LEONIDION.

Εμείς, φέτος στο Λεωνίδιο, θα νιώσουμε Martanesi και κάπου θα βρούμε τη δική μας Piazza MARTANO.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Web site: www.melitzazz.gr | E-mail: melitzazz.festival@gmail.com | Τηλ.: 27570.22807 Facebook: @Μελιτζάzz Melitzazz www.Facebook.com/melitzazz Instagram: @melitzazz www.instagram.com/melitzazz Youtube: @melitzazz www.youtube.com/melitzazz

Διοργάνωση: Δήμος Νότιας Κυνουρίας, Αναπτυξιακός Οργανισμός Πάρνωνα A.Ε. ΑΟΤΑ, Περιφέρεια Πελοποννήσου, Μικρές Μεσογειακές Ιστορίες - SMS ΑΜΚΕ

Υποστήριξη: Αρχείο της Τσακωνιάς, Επιμελητήριο Αρκαδίας

Σχεδιασμός & καλλιτεχνική διεύθυνση: Σωτήρης Μπόλης

Διεύθυνση παραγωγής: Δημήτρης Κολινιώτης

Συντονισμός και επιμέλεια παραγωγής: Σόφη Μουτάφη

Φεστιβάλ Μελιτζάzz

Το Φεστιβάλ Μελιτζάzz Λεωνιδίου είναι μια πολύχρωμη, πολυεθνική συνεύρεση πολιτισμών, στην πρωτεύουσα της Τσακωνιάς. Προσκεκλημένοι καλλιτέχνες και chef συνεισφέρουν στη γιορτή με μουσική, χορό, πολιτισμό και γεύσεις. Διάσπαρτες εκδηλώσεις απλώνονται στα σοκάκια, τις πλατείες και τα πυργόσπιτα του παραδοσιακού γραφικού οικισμού του Λεωνιδίου, συναυλιακές σκηνές δρόμου στήνονται σε όλη την πόλη του Λεωνιδίου, οι δρόμοι μετατρέπονται σε open air bar και το street food αποκτά άλλη διάσταση, όπου μουσικές και χοροί μπλέκονται με μυρωδιές και γεύσεις από την τοπική αλλά και τη διεθνή γαστρονομία.

Το Λεωνίδιο και η Τσακωνιά γιορτάζουν, προβάλλοντας τις σπάνιες ιδιότητές τους, την τσακώνικη γλώσσα με τα θεμέλιά της στη δωρική διάλεκτο, τον τσακώνικο χορό με τις ρίζες του στους μύθους του Απόλλωνα και του Θησέα, την ιδιαίτερη τοπική υφαντική τέχνη, την τοπική παράδοση και φιλοξενία αλλά και το εξαιρετικό φυσικό περιβάλλον.

Αφορμή και οδηγός η περίφημη Π.Ο.Π. τσακώνικη μελιτζάνα Λεωνιδίου.

Στα σοκάκια και τις πλατείες, στα 200 ετών αρχοντικά και τα πυργόσπιτα του Λεωνιδίου Αρκαδίας συμβαίνουν όμορφα πράγματα στα 10 χρόνια του Φεστιβάλ Μελιτζάzz αλλά και τα 5 χρόνια του Φεστιβάλ Τσακωνιάς που προηγήθηκε. Δέκα χρόνια γεμάτα συναυλίες: jazz, παραδοσιακά, βαλκανικά, ρεμπέτικο, oriental, flamenco, σέρβικα χάλκινα, gypsy swing, κυπριακά, ταραντέλα, οπερέτα, latin, samba, tango, salsa, capoeira, maculele, fusion, rock, funky, χορωδίες και φιλαρμονικές. Αλλά και εκθέσεις σύγχρονης τέχνης, φωτογραφίας, αφίσας, κεραμικής και ζωγραφικής, κινηματογραφικές προβολές και πρεμιέρες, θεατρικά, χορευτικές ομάδες και σύλλογοι, ημερίδες και ενημερωτικές εκδηλώσεις, εργαστήρια και μαθήματα χορού, ζωγραφικής, τσακώνικης γλώσσας και τσακώνικης υφαντικής, παιδικές δραστηριότητες και παιχνίδια, προφορική ιστορία, περιήγηση και ξεναγήσεις, γνωριμίες με διάφορους πολιτισμούς της Μεσογείου και του κόσμου, αρχιτεκτονική και άνοιγμα παραδοσιακών κτηρίων, τοπικές γεύσεις, γαστρονομικές απολαύσεις και κεράσματα με βάση την τσακώνικη μελιτζάνα και τις λιχουδιές της περιοχής.

Το φεστιβάλ Μελιτζάzz έχει διακριθεί:

  • με το ευρωπαϊκό σήμα “EFFE Label 2022-2023, Remarkable Arts Festival” με ένταξη στο δίκτυο των εκλεκτών ευρωπαϊκών φεστιβάλ από το 2015,
  • με το σήμα του “Ευρωπαϊκού έτους Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2018”,
  • με διάφορα βραβεία και πολλές παρουσιάσεις σε συνέδρια ως case study,
  • ως αντικείμενο μελέτης μεταπτυχιακών και επιστημονικών εργασιών.