Πιο κοντά από κάθε άλλη φορά βρίσκεται η Ελλάδα στην πραγμάτωση του αιτήματος της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα, με δεκάδες χώρες από όλον το πλανήτη να στέκονται επίσημα στο πλευρό της και κυρίως τον λαό της ίδιας της Μεγάλης Βρετανίας να δηλώνει με κάθε τρόπο υπέρ αυτής της επιστροφής.
Ωστόσο, αν και η Μελίνα Μερκούρη ήταν η πρώτη που επισήμως άνοιξε το ζήτημα της διεκδίκησης τους σε διεθνές επίπεδο ως Υπουργός Πολιτισμού της χώρας το 1982 μιλώντας σε επιτροπή της UNESCOστο Μεξικό και το 1986 στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης στη Μ.Βρετανία, εκ τοτε η σταγόνα αυτή έγινε ποτάμι που σήμερα είναι έτοιμο με ούριο άνεμο να φέρει τους πολυπόθητους ελληνικούς θησαυρούς πίσω στη γενέθλια γη.
Οι χώρες της Ν.Α Ευρώπης
Ήταν το 2002 που μετά από πρόσκληση της Ελλάδας και του τότε Υπουργού Πολιτισμού Ευάγγελου Βενιζέλου συναντήθηκαν στη Θεσσαλονίκη οι Υπουργοί Πολιτισμού των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης με θέμα συζήτησης την αναζήτηση ενός «Πολιτισμού των Πολιτισμών» με αφορμή την Πολιτιστική Ολυμπιάδα (2002-2004) και τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 στην Ελλάδα.
Οι συμμετέχοντες Υπουργοί (Αλβανίας, Βοσνίας – Ερζεγοβίνης, Βουλγαρίας, Κροατίας, Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, Ρουμανίας, Τουρκίας, Σερβίας) είχαν συνυπογράψει κοινή δήλωση που μεταξύ άλλων ανέφερε ότι «θεωρούν την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Αθήνα ως υποχρέωση της σύγχρονης ανθρωπότητας απέναντι στο κορυφαίο μνημείο του κλασικού πολιτισμού. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004 πρέπει να βρουν τα Γλυπτά στην Αθήνα».
Ο Κανάδας
Από το 2003 είναι υπέρ της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα και το καναδικό Κοινοβούλιο-και η Γερουσία, υιοθετώντας σχετική πρόταση της ομογενούς Γερουσιαστού κας. Pana (Παναγιώτα) Merchants. Όπως είχε αναφερθεί τότε σε σχετική ανακοίνωση τύπου, «η καναδική Γερουσία-μέσω της υιοθετηθείσας αυτής πρότασης-παροτρύνει την κυβέρνηση της Μ. Βρετανίας να επιστρέψει, πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, τα Γλυπτά του Παρθενώνα στην Ελλάδα».
Οι 12 χώρες του Παγκόσμιου Συνδέσμου
Το 2006 ο Παγκόσμιος Σύνδεσμος για την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα με διακήρυξη του είχε καλέσει τη Βρετανική και την Ελληνική Κυβέρνηση να αρχίσουν διμερείς διαπραγματεύσεις για να επιτύχουν σύντομα, όπως τότε έλεγαν, στο νέο Μουσείο της Ακρόπολης, την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα.
Ο Παγκόσμιος Σύνδεσμος για την Επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα είναι ένας οργανισμός 12 εθνικών επιτροπών από την Αυστραλία, το Βέλγιο, τη Βρετανία, την Κύπρο, τη Γερμανία, την Ιταλία, τη Ν. Ζηλανδία, τη Ρωσία, τη Σερβία-Μαυροβούνιο, την Ισπανία, τη Σουηδία και τις Η.Π.Α. που είναι αφοσιωμένες στο ζήτημα της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Αθήνα.
Η Κύπρος
Από το 2009 η Βουλή των Αντιπροσώπων της Κυπριακής Δημοκρατίας έχει καλέσει με ψήφισμά της όλες τις χώρες, καθώς και την UNESCO να ανανεώσουν και να εντείνουν τις προσπάθειές τους για επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα και για συνένωση αυτού του μοναδικού στοιχείου της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς με το φυσικό χώρο όπου ανήκει.
«Η υλοποίηση του στόχου αυτού θα αποτελέσει εξαιρετική συμβολή στην προαγωγή των αρχών και αξιών που συνθέτουν τη βάση του οικουμενικού πολιτισμού. Καλούμε την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασίλειου όπως δώσουν ένα οριστικό τέλος στην περιπέτεια των Γλυπτών» είχαν γράψει οι Κύπριοι στο ψήφισμα που είχαν κάνει τότε με αφορμή τη βαθιά τους ικανοποίηση για την ολοκλήρωση και λειτουργία του νέου Μουσείου της Ακρόπολης.
Η Μεγάλη Βρετανία
Σήμερα υπέρ της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα τάσσεται το 64%των Βρετανών, καθώς σύμφωνα με δημοσκόπηση της εταιρείας YouGov που έγινε τον περασμένο Ιούλιο, το συγκεκριμένο ποσοστό των Βρετανών συμφωνεί να επιστραφούν τα Γλυπτά του Παρθενώνα, αν δανειστούν ως αντάλλαγμα άλλα μοναδικά ελληνικά τεχνουργήματα, σε βρετανικά μουσεία.
Στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι Βρετανοί υποστηρίζουν τις πολιτιστικές συνεργασίες με μουσεία άλλων χωρών. Μάλιστα, το 77% των Βρετανών λέει ναι σε τέτοιου είδους συνεργασίες, ενώ το 68% πιστεύει ότι αυτές οι ενέργειες έχουν θετικό αντίκτυπο στις σχέσεις του Ηνωμένου Βασιλείου με άλλα κράτη.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το 77% του βρετανικού κοινού δεν έχει δει ποτέ τα Γλυπτά του Παρθενώνα στο Βρετανικό Μουσείο την ώρα που επτά στους δέκα λένε ότι η επιστροφή τους στην Αθήνα δεν θα είχε αντίκτυπο στο ενδιαφέρον τους να επισκεφθούν το Βρετανικό Μουσείο. Η εν λόγω δημοσκόπηση έγινε σε δείγμα 2.294 ενηλίκων Βρετανών το διάστημα 20-21 Ιουλίου 2023 και πρώτα δημοσιεύτηκε στο BBC και έπειτα στην Ελλάδα στην εφημερίδα «Τα Νέα».
Υπέρ της επανασύνδεσης των Γλυπτών στο Μουσείο Ακρόπολης είναι όμως και στελέχη της συντηρητικής βρετανικής πολιτικής σκηνής. Συγκεκριμένα ο Ντέιβιντ Φροστ, πρώην υπουργός της κυβέρνησης Τζόνσον σε άρθρο του στην Telegraph έχει δηλώσει ότι «για πρώτη φορά είμαι τόσο πεπεισμένος από τα ηθικά, καλλιτεχνικά και πολιτισμικά επιχειρήματα. Η άποψή μου είναι πως έχει φτάσει η ώρα για μια σπουδαία χειρονομία. Μόνο η κυβέρνηση μπορεί να την κάνει. Αυτή είναι να προσφερθεί να επιστρέψει τα μάρμαρα σαν άπαξ δωρεά αυτής της χώρας προς την Ελλάδα, στο πλαίσιο μιας νέας αγγλο-ελληνικής συνεργασίας».
Ιταλία
Η Ιταλία βρίσκεται ένθερμα στο πλευρό της Ελλάδας, καθώς χάρη σε αυτήν πραγματοποιήθηκε ο πρώτoς επαναπατρισμός Γλυπτού του Παρθενώνα που έγινε από κράτος σε κράτος.
Πρόκειται για το θραύσμα Fagan, το τμήμα της πλάκας που ανήκει στην ανατολική ζωφόρο του Παρθενώνα. Το θραύσμα που ήρθε μόνιμα στην Ελλάδα από το Αρχαιολογικό Μουσείο της Σικελίας βρίσκεται στο Μουσείο της Ακρόπολης από τον Ιανουάριο 2022.
Ο επίτιμος πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής για την Επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα, καθηγητής Louis Godard είχε πει τότε ότι «Οι σημερινές ελληνικές αρχές ορθώς πιστεύουν ότι μόνο μια κίνηση πολιτιστικής διπλωματίας όπως αυτή που εφαρμόζει η Ιταλία τα τελευταία χρόνια, μπορεί να οδηγήσει στην υπογραφή συμφωνίας με τη Μεγάλη Βρετανία και το Βρετανικό Μουσείο και τελικά να οδηγήσει στην επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην πατρίδα τους».
Επίσης τον Δεκέμβριο 2022 η απόφαση του Πάπα Φραγκίσκου, για την μόνιμη επιστροφή στην Ελλάδα τριών θραυσμάτων από την ζωφόρο και τη μετόπη του Παρθενώνα -τα οποία φυλάσσονταν, από τον 19ο αιώνα, στις πολύτιμες συλλογές των Μουσείων του Βατικανού, ήρθε ως αρωγός στην εργώδη προσπάθεια που καταβάλλει η Ελληνική Κυβέρνηση και προσωπικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ήδη από τον Ιούλιο 2019, για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα. Πρόκειται για την δεύτερη οριστική επανένωση τμημάτων από τα αρχιτεκτονικά γλυπτά του Παρθενώνα, χωρίς όρους.
Πακιστάν
Ακόμα και από το Πακιστάν ήρθε επίσημη στήριξη του Ελληνικού αιτήματα ης επιστροφής των Γλυπτων του Παρθενωνα όταν στις 6 Σεπτεμβρίου 2023 πραγματοποίησαν συνάντηση εργασίας η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και ο Πρέσβης του Πακιστάν Muhammad Aamar Aftab Qureshi. Βασική συνισταμένη της συζήτησης ήταν η αναζήτηση τρόπων ενίσχυσης της πολιτιστικής συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών. Αποφασίστηκε να δρομολογηθεί η σύναψη ενός μνημονίου κατανόησης μεταξύ των δύο χωρών, το οποίο να καλύπτει το σύνολο των δράσεων της διμερούς πολιτιστικής συνεργασίας. Ωστόσο η Υπουργός ευχαρίστησε τον Πρέσβη και για την υποστήριξη -εκ μέρους του Πακιστάν- του ελληνικού αιτήματος της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα του Πακιστάν, στο πλαίσιο της UNESCO.
Το σχέδιο είναι έτοιμο
Και ενώ το ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού κρατάει κλειστά τα χαρτιά του επενδύοντας στους χαμηλούς τόνους και στην αθόρυβη σκληρή δουλειά που κάνει με κυριότερα εργαλεία του την πολιτιστική διπλωματία και τη συνεχή διεθνοποίηση του αιτήματος, το σχέδιο μεταξύ της Αθήνας και του Λονδίνου είναι σχεδόν έτοιμο ήδη από τον περασμένο Μάρτιο, όπως είχε αποκαλύψει τον ίδιο καιρό η εφημερίδα «Τα νέα» και ο δημοσιογράφος Γιάννης Ανδριτσόπουλος.
Το σχέδιο επεξεργάζεται ο οργανισμός Parthenon Project , που ιδρύθηκε πριν από έξι χρόνια και την εκστρατεία «τρέχει» στη Βρετανία ο επιχειρηματίας Γιάννης Λέφας, που προωθεί μεθοδικά την ιδέα της πολιτιστικής συνεργασίας μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και Ελλάδας μέσα από μια λύση αμοιβαίου οφέλους (win-win) για τα Γλυπτά.
«Η συμφωνία αυτή όχι μόνο θα οδηγήσει στην επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα ως ένα ολοκληρωμένο καλλιτεχνικό έργο στο σπίτι τους, στην Αθήνα, αλλά θα επιτρέψει και στο Βρετανικό Μουσείο να εκθέτει άλλα εμβληματικά ελληνικά τεχνουργήματα. Έτσι, θα προσελκύσει το παγκόσμιο ενδιαφέρον και ακόμη περισσότερους επισκέπτες, εξακολουθώντας να εκπληρώνει τη λειτουργία του ως «μουσείου του κόσμου»», είχε δηλώσει στα «Νέα» ο λόρδος Εντ Βέιζι, πρόεδρος του Parthenon Project και υφυπουργός Πολιτισμού στην κυβέρνηση Κάμερον.
Τι προβλέπει το σχέδιο της επιστροφής των Γλυπτών
Το σχέδιο προβλέπει ότι τα Γλυπτά θα επιστραφούν στην Αθήνα δίχως να θιγεί το ιδιοκτησιακό καθεστώς τους, το οποίο θα «παραμεριστεί» με τη μέθοδο του «συμφωνούμε ότι διαφωνούμε». «Τίποτε δεν πρέπει να εμποδίσει την Ελλάδα και τη Βρετανία να υιοθετήσουν αυτή τη συμφωνία. Η υλοποίησή της είναι εφικτή χωρίς να απαιτείται αλλαγή του υφιστάμενου νομικού πλαισίου. Οι δύο πλευρές θα συμφωνήσουν ότι διαφωνούν στο θέμα της ιδιοκτησίας, το οποίο αποτελεί το τελευταίο κομμάτι του παζλ στις διαπραγματεύσεις», τόνισε ο επικεφαλής του Parthenon Project, το οποίο υποστηρίζεται από πολιτικούς τόσο των Τόρις όσο και των Εργατικών, αλλά και από κορυφαίους ακαδημαϊκούς, δημοσιογράφους και καλλιτέχνες.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ το Σάββατο 16 Σεπτεμβρίου 2023
