Γιατί ταΓλυπτά του Παρθενώναπρέπει οπωσδήποτε να επιστρέψουν στην Αθήνα; Ποιος είναι ο λόγος που η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια επιχειρεί μια τεράστια, επική προσπάθεια να πείσει όλο τον πλανήτη για την αναγκαιότητα αυτού του αιτήματος; Και τι θα γίνει αν τελικά τα υπέροχα αριστουργήματα του Φειδία επιστρέψουν στη γενέθλια γη;
Ο πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων και Δρ. Αρχαιολογίας κ. Κώστας Πασχαλίδης προσπαθώντας να απαντήσει στα ερωτήματα αυτά τοποθετεί το ζήτημα της επανένωσης των Γλυπτών στη σωστή του βάση.
«Μετά την Επανάσταση του 1821 και για τα επόμενα 200 χρόνια το Ελληνικό Κράτος άντλησε ένα μέρος της ταυτότητάς του από τα μνημεία του παρελθόντος και είπε ότι αν οριζόμαστε από κάτι, αυτό είναι η καταγωγή του γένους μας από την αρχαιότητα. Το διαχρονικό αίτημά μας είναι να επιστρέψουν τα γλυπτά του Παρθενώνα και μόνον. Δεν ζητάμε άλλα γλυπτά της Ακρόπολης, ούτε την Καρυάτιδα του Ερέχθειου, ούτε τα κομμάτια από τον ναό της Αθηνάς Νίκης. Δεν τα ζητάμε δια της νομικής οδού, καθώς δεν είναι νομικό το ζήτημα, αλλά τα ζητάμε δια της ηθικής οδού. Ζητούμε την επιστροφή και επανένωση των Γλυπτών του κορυφαίου μνημείου ολόκληρου του Δυτικού Πολιτισμού, του ελεύθερου πνεύματος, της δημοκρατίας, της φιλοσοφίας όλων των ανθρώπων που ζουν και σκέφτονται ελεύθερα σήμερα. Η επανένωση θα είναι για τους Έλληνες μια ηθική ικανοποίηση ότι υπάρχουν παναθρώπινες αρχές που σήμερα γίνονται σεβαστές από όλους. Το ζήτημα είναι να αναδειχθεί και να γίνει αποδεκτό ένας είδος ύψιστης αρετής που μπορεί να νικήσει. Αυτό που λέμε με απλά λόγια ‘να νικήσει το καλό’. Από την άλλη πρέπει να καλλιεργηθεί στην παιδεία των Ελλήνων ότι στην πραγματικότητα τα μνημεία δεν είναι δικά μας, αλλάς όλης της ανθρωπότητας».
Αν και η Μελίνα Μερκούρη έκανε παγκόσμια γνωστό το 1982 το ελληνικό αίτημα, ωστόσο αυτό υπάρχει από πολύ παλιώτερα. "Όταν μετά την Ελληνική Επανάσταση έγινε η εθνογέννεση, είπαν οι Έλληνες «αυτά είναι δικά μας». Έκτοτε υπήρξαν πολλοί ξένοι φιλέλληνες, που δεν ξέχασαν τον πληγωμένο Παρθενώνα, όπως ο Λόρδος Βύρων, ο οποίος ονόμασε «έγκλημα» αυτό που είχε συμβεί. Από τότε άρχισε η δημόσια καταδίκη της κλοπής των Γλυπτών. Ήδη από το 1891, ο Κωνσταντίνος Καβάφης μιλάει για την ανάγκη επιστροφής τους, καταδικάζοντας τον Έλγιν. Και κάθε φορά που κάποιοι πνευματικοί άνθρωποι επισκέπτονταν τα Γλυπτά στο Βρετανικό Μουσείο πάντα ενοχλούνταν. Έτσι, αν θέλουμε να δούμε και ένα θετικό στην παραμονή τους στο Βρετανικό Μουσείο, αυτό είναι πως με τα χρόνια δημιουργήθηκε ένας ισχυρός φιλελληνισμός» αναφέρει.
Ο πόνος των Ελλήνων
Ο κ. Πασχαλίδης μιλώντας για τις καταστροφές που επέφερε στον Παρθενώνα ο Λόρδος Έλγιν την περίοδο 1801- 1803 εξιστορεί ανάγλυφα την διαδικασία απόσπασης των Γλυπτών. «Ο Έλγιν δεν πήρε ποτέ άδεια από τον Σουλτάνο για να αφαιρέσει τα Γλυπτά από τον Παρθενώνα, πράγμα το οποίο μαθαίνουμε από την αλληλογραφία της συζύγου του με την μητέρα της. Αλλά χρηματίζει τις τοπικές αρχές για να το ανεχθούν και κατεβάζει αθόρυβα και σιγά όσα μέλη μπορούν να μετακινηθούν προς την έπαυλή του στο Λονδίνο για διακοσμητικούς λόγους. Εκείνον τον καιρό πληρώνει εργάτες για να κάνει αυτήν την αποκοπή, οι οποίοι προκειμένου να τα σηκώσουν, πρέπει να τα πριονίσουν, να καταστρέψουν κομμάτια από το διάκοσμο για να μπορέσουν να πάρουν εκείνα που έχουν επιλέξει. Γιατί τα γλυπτά δεν είχαν κατασκευαστεί για να αποσπώνται εύκολα. Και βέβαια πάρα πολλά από αυτά κατακρεμνίζονται και σπάνε την ώρα της απόσπασης. Εμείς γνωρίζουμε ότι αυτό συνιστά τραύμα για τους κατοίκους της Αθήνας, δηλαδή για τους Οθωμανούς που ζούσαν πάνω στην Ακρόπολη. Και οι Έλληνες που ζούσαν γύρω από την Ακρόπολη, εξίσου όλοι πληγώνονται και ζουν το σοκ της καταστροφής του τοπίου τους, που απογυμνώθηκε από τα πιο όμορφα μέλη του. Αλλά δεν μίλησε κανείς τότε γιατί ο Έλγιν είχε μαζί του ένοπλη φρουρά. Ο Έλγιν δωρίζει στην Αθήνα ένα Ρολόϊ που τοποθετείτε έξω από τη βιβλιοθήκη του Αδριανού ως δώρο για αυτά που πήρε. Όμως αυτός ο Πύργος με το Ρολόι κατεδαφίζεται λίγα χρόνια αργότερα επειδή κανείς ποτέ δεν τον αγάπησε και επειδή ήταν το σύμβολο του ανθρώπου που απέσπασε τα Γλυπτά».
