Αντικείμενο του Στρατηγικού Σχεδίου που εκπονεί το Υπουργείο Πολιτισμού, σε συνεργασία με τον Δήμο Ιωαννιτών, για την ανάδειξη και βιώσιμη αξιοποίηση του Κάστρου των Ιωαννίνων, ως εμβληματικό μνημειακό σύνολο, είναι η δημιουργία ενός ενιαίου αρχαιολογικού και πολιτιστικού χώρου. Η μελέτη πολιτισμικής διαχείρισης περιλαμβάνει την ιστορική και αρχαιολογική τεκμηρίωση της περιοχής παρέμβασης, εστιάζοντας στα ιδιαίτερα φυσιογνωμικά της χαρακτηριστικά, που στοιχειοθετούν την ολοκληρωμένη ανάδειξη της σε ενιαίο λειτουργικό σύνολο, ανάμεσα στα μνημεία του αστικού κέντρου των Ιωαννίνων. Παράλληλα, με την παραδοσιακή περιήγηση και τα εκπαιδευτικά προγράμματα, προτείνεται ο σχεδιασμός ψηφιακών εφαρμογών και υπηρεσιών, έτσι ώστε να επιτευχθεί μια ολιστική εμπειρία επίσκεψης.
Η μελέτη
Στην πολεοδομική μελέτη περιγράφονται τα πολεοδομικά χαρακτηριστικά της βορειοανατολικής Ακρόπολης του Κάστρου, η οποία αποτέλεσε τμήμα του οικιστικού πυρήνα της βυζαντινής και οθωμανικής πόλης των Ιωαννίνων, και παράλληλα συνιστά ισχυρή «οπτική ταυτότητα» της σύγχρονης πόλης. Αναλύονται οι σχέσεις με τη νοτιοανατολική Ακρόπολη και τα μνημεία της, με την περιοχή του ιστορικού κέντρου (παλαιά Αγορά) και το παραλίμνιο μέτωπο. Προτείνονται η λειτουργία τριών εισόδων στον χώρο της βορειοανατολικής Ακρόπολης, καταγράφονται οι απαιτούμενες μελέτες στερέωσης-αποκατάστασης- επανάχρησης των μνημείων της περιοχής παρέμβασης (αρχιτεκτονικές, ηλεκτρομηχανολογικές, στατικές, αστικές-πολεοδομικές, μουσειολογικές-μουσειογραφικές), με στόχο την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς της περιοχής, σε συνδυασμό με την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων. Στην οικονομικοτεχνική μελέτη καταγράφονται τα οφέλη στην τοπική κοινωνία από την αποκατάσταση και ανάδειξη της βορειοανατολικής Ακρόπολης, όπως η βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος, η τόνωση επιχειρηματικότητας, η αύξηση της απασχόλησης.
Το Κάστρο των Ιωαννίνων
Το Κάστρο των Ιωαννίνων, κηρυγμένο ως προέχον βυζαντινό μνημείο, αρχαιολογικός χώρος και ιστορικός τόπος, είναι από τα μεγαλύτερα οχυρωματικά έργα της εποχής του Αλή Πασά. Είναι κτισμένο σε χερσόνησο που εισχωρεί στη λίμνη Παμβώτιδα και περιλαμβάνει δύο βραχώδη υψώματα, τη ΒΑ και τη ΝΑ Ακρόπολη. Περιλαμβάνει τμήματα οχυρώσεων, κοσμικά και λατρευτικά κτήρια από τη βυζαντινή περίοδο και τους αιώνες της οθωμανικής κυριαρχίας. Αποτελεί εμβληματικό χώρο για την πόλη των Ιωαννίνων, φορτισμένο με πολλαπλά νοήματα και συμβολισμούς. Ως αρχαιολογικός χώρος και ιστορικό διατηρητέο μνημείο έχει κηρυχθεί και ολόκληρος ο εσωτερικός χώρος του Κάστρου της πόλης των Ιωαννίνων μαζί με τα οικοδομήματα και τις οδούς.
Η βορειοανατολική Ακρόπολη ορίζεται από οχύρωση, μέρος της οποίας χρονολογείται στη βυζαντινή εποχή. Ονομαζόταν «επάνω γουλάς» και αποτελούσε την έδρα του βυζαντινού ηγεμόνα (Δεσπότη) των Ιωαννίνων. Εδώ σύμφωνα με βυζαντινές πηγές, βρίσκονταν τα ανάκτορα, καθώς και ναός του Αγίου Ιωάννη. Τα μνημεία που βρίσκονται σήμερα στη βορειοανατολική Ακρόπολη, χρονολογούνται στην οθωμανική περίοδο και είναι το τζαμί του Ασλάν πασά, ο ομώνυμος τουρμπές (τάφος), ο μεντρεσές (ιεροδιδασκαλείο) και τα μαγειρεία. Κοντά στην Ακρόπολη βρίσκονται επίσης τρία σημαντικά μνημεία της οθωμανικής περιόδου. Πρόκειται για το χαμάμ (λουτρό), την τούρκικη βιβλιοθήκη και το Σουφαρί Σεράι.
