Ο Θεόδωρος Τσιακίλος, μετανάστης στη Μελβούρνη της Αυστραλίας από το 1985, συγκέντρωσε με μεγάλη προσοχή ιστορικά, εθνολογικά, λαογραφικά αλλά και γλωσσικά στοιχεία για το πανέμορφο χωριό του, το Πράσινο Αρκαδίας, αποτυπώνοντας την ιστορία του τόπου αλλά και φροντίζοντας για τη διάσωση στον χρόνο της μνήμης ενός κόσμου που σβήνει.
Έτσι πριν από λίγο καιρό ο Σύλλογος Απανταχού Πρασινιωτών Γορτυνίας «Ο Άγιος Κωνσταντίνος – Αναγέννηση» παρουσίασε στην κατάμεστη αίθουσα της Παναρκαδικής Ομοσπονδίας στην Αθήνα το βιβλίο του με τίτλο «Ταξίδι στο Πράσινο Αρκαδίας. Όσα άκουσα, έμαθα και θυμάμαι».
Με αφετηρία τα πρώτα διαθέσιμα στοιχεία για την ιστορία του χωριού την εποχή της Τουρκοκρατίας, ο συγγραφέας καταγράφει διοικητικά, δημογραφικά, εθνολογικά και λαογραφικά στοιχεία, αποτυπώνει τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά της περιοχής και απαριθμεί και περιγράφει τα ποτάμια, τις πηγές, τα ρέματα, τη βλάστηση, τα γεφύρια και τα σπήλαια. Μας ξεναγεί μέσα στο χωριό, στις πλατείες, τις εκκλησίες και τα ξωκλήσια, στα καταστήματα και στα σχολεία, στην πέτρινη βρύση και στα νεκροταφεία, αλλά και στην αρχιτεκτονική και τη διαρρύθμιση των σπιτιών, στη σκευή και στα ρούχα.
Καταγράφει επαγγέλματα που μπορούσες να συναντήσεις στο χωριό, προσπάθειες συνεταιρισμών, παραθέτει στοιχεία για τους τσοπάνηδες, τη θέση της γυναίκας και τον θεσμό του γάμου. Δίνει πληροφορίες για όλες τις σημαντικές γεωργικές εργασίες, τα προϊόντα που παράγονταν και διασώζει πρακτικές χαμένες μέσα στον χρόνο.
Μας γνωρίζει τους ανθρώπους του Πρασίνου, οικογένειες και ονόματα, παρατσούκλια και σόγια, μας ξεναγεί στις γιορτές και στα πανηγύρια του χωριού, αλλά καταγράφει και τις αθλητικές επιδόσεις του χωριανών. Φυσικά δεν θα μπορούσε να παραλείψει το κεφάλαιο για τη μετανάστευση που άδειασε λίγο λίγο το χωριό.
Όλα τα παραπάνω μπλεγμένα με αφηγήσεις και ιστορίες, με ανεκδοτολογικό υλικό και μαρτυρίες που κάνουν ακόμη πιο γλαφυρή και ζωντανή την ανάγνωσή του. Στο βιβλίο ανθολογούνται επίσης ποιήματα του μαθητή της Γ' γυμνασίου Γαλανογιάννη (κατά κόσμον Γιάννη Κατσιμαλή) κατά το σχολικό έτος 1938-39 αλλά και το ημερολόγιο του Κώστα Τσιακίλου, γραμμένο όταν εκείνος ήταν μαθητής της Πέμπτης δημοτικού το 1965. Το βιβλίο συμπληρώνουν δύο πολύ σημαντικά παραρτήματα: ένα φωτογραφικό λεύκωμα και ένα λεξικό που καταγράφει λέξεις -τούρκικες, ενετικές, σλαβικές, αρβανίτικες- και εκφράσεις της περιοχής.
Στην εκδήλωση, χαιρετισμούς απηύθυναν η πρόεδρος του Συλλόγου Απανταχού Πρασινιωτών Γορτυνίας «Ο Άγιος Κωνσταντίνος - Αναγέννηση» Νάντια Χριστοπούλου-Γεννάδη, ο βουλευτής Αρκαδίας Γεώργιος Παπαηλιού, ο πρόεδρος της Παναρκαδικής Ομοσπονδίας Παναγιώτης Μπένος, ο αντιδήμαρχος Παιδείας Δήμου Πετρούπολης Γιώργος Τσιακίλος και ο δημοτικός σύμβουλος Δήμου Γορτυνίας Καλλίμαχος Πυρπυρής.
Για το βιβλίο μίλησαν η δρ Ειρήνη Μουντράκη, υπεύθυνη δραματολογίου του Εθνικού Θεάτρου με καταγωγή από το Πράσινο Γορτυνίας, και η νομικός και δημοσιογράφος Ιωάννα Μάνδρου, φίλη και συμμαθήτρια του συγγραφέα. Επίσης, ο τέως πρόεδρος του Συλλόγου και φίλος του συγγραφέα Γιώργος Σκαλτσάς, ο αδελφός του Φώτης Τσιακίλος και οι φίλοι του και συγχωριανοί του Γιάννης Μπαρμπάκος και Τάκης Ζαφειρόπουλος.
Ο συγγραφέας μίλησε στο κλείσιμο της εκδήλωσης μέσω τηλεφώνου.
Την εκδήλωση συντόνισε η δημοσιογράφος Αντιγόνη Καράλη, ενώ αποσπάσματα από το βιβλίο διάβασαν οι ηθοποιοί Κατερίνα Αλεξάκη και Μανώλης Ιωνάς. Η Κατερίνα Αλεξάκη μελοποίησε στίχους από το ποίημα μαθητή γυμνασίου όπως διασώζεται στο βιβλίο και το τραγούδησε η ίδια με τη συμμετοχή των παρευρισκόμενων σε μία πολύ συγκινητική στιγμή.
Ο Θεόδωρος Τσιακίλος στα parapolitika.gr
Ο κ. Τσιακίλος παραχώρησε συνέντευξη στα parapolitika.gr μιλώντας για το εξαιρετικό βιβλίο του, το οποίο είναι γεμάτο μνήμες και αγάπη για το χωριό του.
Πώς αποφασίσατε να γράψετε και να εκδώσετε ένα βιβλίο για το χωριό Πράσινο;
Το Πράσινο Γορτυνίας είναι το χωριό που είδα το πρώτο φως του ήλιου και έζησα μέχρι την ηλικία των 12 χρόνων που τελείωσα το Δημοτικό Σχολείο. Και βέβαια πάντα επισκεπτόμουν το Πράσινο αργότερα. Εκεί ζούσαν οι γονείς μου, εκεί ήσαν οι συγγενείς μου, εκεί τριγύριζαν οι παιδικές μου αναμνήσεις, εκεί με φώναζαν με το μικρό μου όνομα, εκεί γνωριζόμασταν ακόμα και με τις πέτρες. Η αγάπη λοιπόν για το χωριό μου και τους ανθρώπους του, ήταν το μεγάλο κίνητρο να γράψω κάτι για αυτόν τον τόπο που ακόμα και τώρα αισθάνομαι ότι εκεί ανήκω, εκεί ταιριάζω, εκεί είμαι ασφαλής. Και βέβαια το ότι δεν είχε γραφτεί τίποτα μέχρι τώρα με έσπρωξε να συντομεύσω αυτό μου το εγχείρημα, σαν ένα «τάμα» θα έλεγα που έπρεπε κάποτε να εκπληρωθεί.
Πόσο χρόνο σας πήρε να το ολοκληρώσετε;
Η συλλογή στοιχείων και πληροφοριών κράτησε ίσως 5 χρόνια σε σκόρπιες και ανάκατες σελίδες, όμως η συστηματική ταξινόμηση και με σειρά καταγραφή τους, κράτησε περίπου 15 μήνες, εργαζόμενος εντατικά (λίγο ή περισσότερο) κάθε μέρα.
Τι περιέχει το βιβλίο σας;
Αυτό το βιβλίο περιέχει κάποια ιστορικά στοιχεία του χωριού μας από το 1450 περίπου, τους πρώτους πιθανούς του κατοίκους τότε και σιγά-σιγά τη μετέπειτα πληθυσμιακή του εξέλιξη μέχρι σήμερα. Ταυτόχρονα περιέχει τη μορφολογία του χωριού, τη γεωγραφική του θέση, τις πηγές του, τα ποτάμια του, τα γεφύρια του, τα σχολεία του, τις περιοχές του, τις καλλιέργειες, τις ασχολίες των κατοίκων του, την καθημερινότητά τους, τα καταστήματα και τα επαγγέλματα, την αυτοδιάθεση και την αυτάρκειά του, σημαντικά στοιχεία στον χρόνο, την αλληλοβοήθεια, την προσωπική εργασία, τη συμπόνια των κατοίκων στα δύσκολα, την αλληλοσυμπαράσταση των ανθρώπων, τα ζωντανά των οικογενειών και τα οικόσιτά τους. Επίσης, τις μεταναστεύσεις εσωτερικού και εξωτερικού που άδειασαν τα χωριά, τους Συλλόγους μας και όλες τις προσπάθειες για μια καλύτερη ζωή.
Επίσης, μερικά πρόσωπα σημαντικά και πρωτοπόρα της εποχής τους, έως και την ντοπιολαλιά μας και τις ιδιαίτερες ατάκες ορισμένων χωριανών. Αναφέρω για τον θάνατο και τα μοιρολόγια, το γάμο και τα προξενιά, τα γλέντια και τα πανηγύρια μας και κλείνουμε με ένα φωτογραφικό λεύκωμα 400 περίπου φωτογραφιών – προσώπων, εκδηλώσεων, τοπίων, εξωκλησιών και άλλων δραστηριοτήτων.
Ποιες ήταν οι κυριότερες δυσκολίες ή ιδιαιτερότητες για ένα τέτοιο εγχείρημα;
Οπωσδήποτε η απόσταση - μένω στην Αυστραλία – μου δημιουργούσε προβλήματα, γιατί η διασταύρωση κάποιας πληροφορίας ή η αναζήτηση κάποιας φωτογραφίας που εγώ θα ήθελα ή κάποιου γεγονότος ή συμβάντος μου έδινε πρόσθετες δυσκολίες.
Ευτυχώς που μου συμπαραστάθηκαν τα μέγιστα τα αδέλφια μου ο Κώστας και ο Φώτης και κάποιοι άλλοι φίλοι, που όλοι τους έδιναν τον καλύτερο εαυτό τους προκειμένου να βγάλουμε άκρη στο κάθε πρόβλημα.
Με ποιες αναμνήσεις και γεγονότα αναμετρηθήκατε;
Οι αναμνήσεις και τα γεγονότα που με σημάδεψαν και με επηρέασαν στο γράψιμό μου ήταν εκείνες των περασμένων γενιών, των παππούδων, των γιαγιάδων και των γονιών μας επίσης, που πάντα πάλευαν και αγωνίζονταν για ένα καλύτερο αύριο για τις πολυμελείς οικογένειές τους, χωρίς να βαρυγκωμούν και χωρίς να τα παρατάνε. Πίστευαν στην πρόοδο και αυτό το μετέδωσαν και στα παιδιά τους.
Οι ίδιοι ζούσαν δύσκολα με τιτάνιο καθημερινό αγώνα, σπέρνοντας και τη τελευταία γωνιά του χωραφιού τους, όμως ζούσαν με μια αξιοζήλευτη αξιοπρέπεια και με Αγάπη για τον συνάνθρωπό τους. Αρχές και αξίες διαχρονικές και άφθαρτε στο διηνεκές των αιώνων, κάτι που δυστυχώς στους μοντέρνους καιρούς που ζούμε, σπάνια συναντάμε, γεγονός που κάνει τους προγόνους μας στο χωριό μας ακόμη πιο αξιοζήλευτους και φωτεινούς.
Πόσα χρόνια ζήσατε στο Πράσινο; Έχετε συγγενείς εκεί;
Έζησα 12 χρόνια στο Πράσινο Γορτυνίας, μέχρι που τελείωσα το Δημοτικό Σχολείο εκεί. Μετά μετοίκησα σε κάποιον γνωστό μας στην Αλέα Τεγέας όπου τελείωσα εκεί το Γυμνάσιο και μετά μετακινήθηκα στην Αθήνα σαν φοιτητής της Ανωτάτης Βιομηχανικής Πειραιά, εργαζόμενος σε διάφορες δουλειές για την επιβίωση. Πάντα πήγαινα στο Πράσινο έχοντας τους γονείς μου εκεί (τώρα πια έχουν αποβιώσει) καθώς και έναν μεγάλο κύκλο συγγενών και φίλων. Η «μισή μου» καρδιά βρίσκεται ακόμη στο Πράσινο. Το 1985 γνώρισα και παντρεύτηκα στον Νέο Κόσμο την ομογενή Δήμητρα Γιόβα και την ίδια χρονιά –Νοέμβριο 1985– μετανάστευσα μόνιμα στη Μελβούρνη όπου απόκτησα τρία παιδιά (Ειρήνη, Σωτηρία, Χρήστο) και ζω και εργάζομαι μέχρι σήμερα. Το Πράσινο και την Ελλάδα γενικότερα το έχω επισκεφτεί πάνω από 15 φορές.
Ποιο σημείο του βιβλίου περιέχει την ωραιότερη ανάμνηση για εσάς;
Είναι οι σκηνές λίγες μέρες πριν τα Χριστούγεννα που ζούσαμε στο πατρικό μας σπίτι με τους γονείς μας, εκείνες τις 8-10 ημέρες των Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς, έχοντας σμίξει όλη η οικογένεια και τα αδέλφια από όπου κι αν βρισκόμαστε, γινόταν η καθιερωμένη χοιροσφαγή στο χωριό, τα φαγοπότια, η γιορτή του πατέρα μας και τα χαρακτηριστικά λόγια της Μάνας… «Ήρθατε παιδάκια μου απ’ άκρη κόσμου να σμίξουμε ούλοι μαζί!!!» και δεν ήξερε η δόλια ποιόν να πρωτοαγκαλιάσει.
Πώς αισθάνεστε βλέποντας ένα φρεσκοτυπωμένο βιβλίο στο τέλος μιας τόσο κοπιαστικής διαδικασίας;
Αισθάνομαι απέραντη ικανοποίηση, συγκίνηση μα και δέος και σεβασμό για τους ήρωες προγόνους μας, που η ζωή τους ήταν ένας καθημερινός αγώνας σε πολύ δύσκολες συνθήκες. Νιώθω όμως και μεγάλη χαρά και υπερηφάνεια που είμαι εγώ αυτός που έγραψε το πρώτο βιβλίο για το Πράσινο Γορτυνίας, που θα το αφήσω σαν μια μικρή παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές.
Και τι άφησε πίσω της αυτή η εποχή στη σημερινή φυσιογνωμία του χωριού;
Μπορεί αυτή η εποχή να πέρασε –ίσως ανεπιστρεπτί–, όμως εκείνος ο τρόπος ζωής, εκείνες οι αρχές και οι αξίες των προγόνων μας, άφησαν κάποια κατάλοιπα τα οποία επηρέασαν και επηρεάζουν ακόμα τις επόμενες γενιές στην καθημερινότητα και στις σχέσεις με τους συνανθρώπους μας. Είναι κάπως σαν αυτό που λέει ο Γιάννης Χαρούλης σ’ ένα τραγούδι… όσο θάβεις το σποράκι τόσο βγάζει ανθό ή αυτό που έγραψε ο Λειβαδίτης… πίσω απ’ τα μαύρα σύννεφα ολόλαμπρος κρύβεται ο Ήλιος…
Σας ευχαριστεί το να φέρνετε στο προσκήνιο άγνωστες πτυχές της ιστορίας;
Όταν πρόκειται για τον τόπο μου, για το χωριό μου και τους ανθρώπους του, που τόσα πολλά με δένουν μαζί τους, όχι μόνο μ’ ευχαριστεί, αλλά με συναρπάζει κιόλας η ανάδειξη νέων άγνωστων πτυχών του παρελθόντος. Μακάρι να μπορούσα να επαναφέρω μερικούς προγόνους πίσω, για να καταγράψουμε μαζί πολλά άγνωστα συμβάντα και περιστατικά από το παρελθόν.
Πώς είναι η ζωή σας στην Αυστραλία;
Βρίσκομαι σχεδόν στον 40ό χρόνο στην Αυστραλία. Κάνοντας τον απολογισμό μου για την παραμονή μου στην Μητρόπολη του Ελληνισμού – τη Μελβούρνη – το σίγουρο είναι ότι το πρόσημο είναι καταφανώς θετικό. Κάθε χώρα βέβαια έχει τις δικές τις ιδιομορφίες. Η Αυστραλία είναι μία δημοκρατική χώρα, που… αφήνει όλα τα λουλούδια να ανθίσουν…, όμως είναι μια πολύ αυστηρή χώρα έχοντας συγκεκριμένα και καθορισμένα πλαίσια κίνησης και δράσης για τον καθένα μας. Δεν αφήνει τίποτα στην τύχη του. Αλοίμονο σ΄αυτούς που θα προσπαθήσουν … να την βγούνε με πονηριές… θα χάσουν οικτρά! Αν δεν σου αρέσει η νομιμότητα μην έρχεσαι στην Αυστραλία. Η πολύ σκληρή δουλειά και η καλή διαχείριση είναι τα μυστικά της επιτυχίας. Προσωπικώς, έχοντας δημιουργήσει την οικογένεια που πάντα ονειρευόμουνα (Ειρήνη 33, Σωτηρία 31, Χρήστος 29) – μάλιστα από την Ειρήνη περιμένουμε σύντομα και δίδυμα εγγονάκια, ακόμα συνεχίζουμε να εργαζόμαστε με τη σύζυγο Δήμητρα, σε δικές μας δουλειές, αλλά με μειωμένους ρυθμούς όμως, επισκεπτόμαστε τακτικά τα αγαπημένα μου αδέλφια στην Ελλάδα (ανά 2-3 χρόνια). Μάλιστα έχουμε αγοράσει και ένα εξοχικό στις παρυφές στο Χαλκούτσι, οπότε είναι ένα ακόμα κίνητρο επίσκεψης. Το Πράσινο όμως, είναι προτεραιότητα και το επισκεπτόμαστε, και γενικώς η ζωή μας είναι αξιοπρεπής θά 'λεγα. Η υγεία η δική μας και των παιδιών μας είναι το πρώτο ζητούμενο βέβαια.
Σαφώς και αγαπάμε πάρα πολύ την Αυστραλία και την ευχαριστούμε που μας καλοδέχτηκε και μας πρόσφερε απλόχερα τόσα καλά – έχοντας βέβαια κουνήσει και εμείς τα χέρια μας τόσα χρόνια – όμως δεν ξεχνάμε και τον τόπο που ξεκινήσαμε και που πήραμε τα πρώτα μας μαθήματα για τη ζωή. Ζήτω η Αυστραλία! Ζήτω η Ελλάδα!
Αναπολείτε το Πράσινο;
Το Πράσινο το αναπολώ και το σκέφτομαι κάθε μέρα. Ιδιαίτερα τις γιορτινές μέρες του χρόνου, Χριστούγεννα, Πάσχα, Αύγουστο το μυαλό μου και η σκέψη μου φτερουγίζουν στη γενέτειρά μου. Δεν είμαι καθόλου ξεκομμένος από το χωριό μου και τα ελληνικά δρώμενα γενικά. Εδώ στη Μελβούρνη έχουμε Πρασινιώτικο Σύλλογο (το 2025 γιορτάζουμε 60!! Χρόνια Σύλλογος Πρασινιωτών Μελβούρνης) – μάλιστα πρόσφατα ανέλαβα και την προεδρία του. Λυπηρό είναι ότι η 1η γενιά Πρασινιωτών δυστυχώς μας «φεύγει» και προσπαθούμε να περάσουμε τα πρασινιώτικα μηνύματα στη 2η και 3η Γενιά! Προσωπικώς επισκέπτομαι το Πράσινο ανά 2-3 χρόνια.
Το βιβλίο διατίθεται από το Σύλλογο Πρασινιωτών της Αθήνας «Ο Άγιος Κωνσταντίνος – Αναγέννηση» στο γραφείο του, Πατησίων 14, στοά Φέξη (6ος όροφος) κάθε Τετάρτη και ώρες: 10:00 π.μ. έως 2 μ.μ. και στα τηλ. 6947-108692 (Νάντια Χριστοπούλου – Γεννάδη) και 6909-665015 (Αθηνά Μπαρμπάκου – Γαβριήλ). Όλα τα έσοδα θα χρησιμοποιηθούν για κοινωφελή έργα στο Πράσινο.
