Ηταν 13/8/2004. Εκείνη τη μαγική βραδιά ξεκινούσαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας με μία φαντασμαγορική τελετή έναρξης που έμεινε στην Ιστορία. Μια τελετή πρωτοποριακή για τα ολυμπιακά δεδομένα, μια ιδιοφυής σύνθεση υψηλής τέχνης, ιστορικής αναδρομής και προσέγγισης της σύγχρονης ζωής, ιδωμένες μέσα από ένα «κοκτέιλ» που, αποθεώνοντας το απέριττο, το λιτό, για πολλούς υπήρξε απαράμιλλο. Εκείνη η τελετή ανέδειξε την Ελλάδα στα πέρατα του κόσμου σαν μία χώρα με αυτοπεποίθηση που ατένιζε το μέλλον με χαμόγελο.

Είκοσι χρόνια μετά, από τις 22/7-4/8, κοστούμια ερμηνευτών και σκηνικά αντικείμενα της Μόνιμης Συλλογής του Ολυμπιακού Μουσείου «Αθήνα 2004» παρουσιάζονται πρώτη φορά εκτός μουσείου -και δεύτερη δημοσίως, μετά τη φετινή 17η Ιουνίου, την Ολυμπιακή Ημέρα- σε μια διαδρομή αναβίωσης της βραδιάς της Τελετής Έναρξης των Αγώνων «Αθήνα 2004». Πού θα τα δούμε όλα; Στο ισόγειο του εμπορικού κέντρου Golden Hall. ,

Ολυμπιακοί Αγώνες: Το iconic καραβάκι 

Εικόνες από το iconic καραβάκι και τους πύρινους ολυμπιακούς κύκλους πάνω στο νερό, από το κυκλαδικό ειδώλιο και το τοπίο των νησιών μας, από τις εικόνες της Κλεψύδρας, που από την τέχνη απεικονίζουν τη ζωή του τόπου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Η Κλεψύδρα, αρχαίο ρολόι που χρησιμοποιούσε τη σταθερή ροή του νερού ή της άμμου για τη μέτρηση μονάδων χρόνου, ήταν μια παραμυθένια πολύχρωμη παρέλαση που απεικόνιζε στυλιζαρισμένες μορφές που λες και ζωντάνεψαν από ελληνικές τοιχογραφίες, ψηφιδωτά, γλυπτά, ζωγραφιές: μια χρονολογική πομπή εικόνων από την προϊστορική μέχρι τη σύγχρονη εποχή.

Η επετειακή έκθεση λοιπόν αποτελείται από συνθέσεις πλειάδας κοστουμιών και σκηνικών αντικειμένων από την Κλεψύδρα: Η πομπή με φιγούρες εμπνευσμένες από τις τοιχογραφίες, τα μωσαϊκά, τα γλυπτά και την ελληνική ζωγραφική, όλα δημιουργίες του καλλιτεχνικού διευθυντή Δημήτρη Παπαϊωάννου, θα ταξιδέψουν τους επισκέπτες σε αξέχαστες στιγμές του ελληνικού πολιτισμού.

Ο σκηνοθέτης, χορογράφος και εικαστικός καλλιτέχνης είχε δώσει τον καλύτερό του εαυτό σε αυτήν την «ελλειπτική», μινιμαλιστική και συγκινητική ταυτόχρονα τελετή έναρξης, και το αποτέλεσμα τον δικαίωσε περίτρανα: το θέαμα σχολιάστηκε ανά την υφήλιο ως μεγαλειώδες, φαντασμαγορικό, ευρηματικό, χωρίς υπερβολές, με μέτρο και υψηλή αισθητική.

Η έμπνευση 

Η έμπνευση του Παπαϊωάννου χώρεσε στην Κλεψύδρα -την πομπή των αρμάτων- σε 21 μόλις λεπτά 10 «σκηνές» ελληνικού πολιτισμού: Από τη μινωική Θεά της Γονιμότητας, περάσαμε στον Πρίγκιπα με τα Κρίνα, στους Παλαιστές της Θήρας και τα Ταυροκαθάψια. Φτάσαμε μέχρι το ρεμπέτικο. Επρόκειτο για υπερθέαμα που συνδύαζε το μεγαλόπνοο και μείζον με το ταπεινό και το έλασσον, κάνοντας τη διαφορά. «Με το σύγχρονό της πρόσωπο η χώρα μας ξανακοιτά τους αιώνες που πέρασαν πάνω της και γέννησαν ιδέες που ανήκουν πια σε ολόκληρο το κόσμο. Όχημα για το ταξίδι αυτό η τέχνη. Εικόνες που εκφράζουν τον βηματισμό του πολιτισμού. Η θάλασσα παρούσα. Ένα επίπεδο που καθρεφτίζει τα πάντα και αντανακλά το φώς. Η λευκότητα από το μάρμαρο.

Ένας ζεϊμπέκικος ρυθμός και το δέντρο της ελιάς. Αυτά είναι τα υλικά μας. Όλα μεγαλύτερα από εμάς, ζήτησαν σεβασμό, σεμνότητα και αγάπη, για να συνθέσουν εικόνες καινούργιες», έλεγε τότε χαρακτηριστικά ο Παπαϊωάννου, ρίχνοντας φως στα μυστικά του επιτεύγματός του. Όσο για αυτήν τη συναρπαστική αναδρομή στον χρόνο, ολοκληρώνεται -20 χρόνια μετά- στη Μόνιμη Έκθεση του Ολυμπιακού Μουσείου Αθήνας, όπου οι Αγώνες «Αθήνα 2004» καταλαμβάνουν ξεχωριστή θέση και οι μνήμες εμπλουτίζονται με αυθεντικά αντικείμενα, προσωπικές μαρτυρίες, αφηγήσεις των δημιουργών, των Ελλήνων Ολυμπιονικών και με στιγμιότυπα των Αγώνων.


*Δημοσιεύτηκε στην «Απογευματινή»