Παρέμενε κρυμμένη για αιώνες. Τις τελευταίες δεκαετίες πίσω από στρώματα ασβέστη. Μέχρι τώρα, που αποκαλύφθηκε, που ήρθε στο φως από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων. Ο λόγος για μία «εξαιρετικής σπανιότητας», όπως χαρακτηρίζεται από τους ειδικούς, τοιχογραφία της Παναγίας. Σύμφωνα με τον προϊστάμενο της ΕΦΑ Κυκλάδων, Δημήτρη Αθανασούλη, πρόκειται για τοιχογραφία της προεικονομαχικής Παναγίας της Νάξου.

«Δεν αντέχω να μην τη συγκρίνω με τη Σιναΐτισσα! Πόσο κοντά είναι οι δυο τους! Παρότι δεν βλέπω σωστά τα χρώματα και το σύνολο της μορφής, μου μοιάζει σαν να επαναλαμβάνουν το ίδιο αρχέτυπο πρόσωπο! Και βέβαια αντλούν και οι δυο από τις ίδιες πηγές. Η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία μέχρι την Εικονομαχία φαίνεται να πορεύεται στους οικείους δρόμους της ελληνιστικής οικουμένης! Φαίνεται ότι έρχεται σιγά σιγά η στιγμή να ξαναδιαβάσουμε στο φως των ευρημάτων που πληθαίνουν τη συναρπαστική εποχή που λέμε Ύστερη Αρχαιότητα», αναφέρει, ανάμεσα σε άλλα, έχοντάς την αντικρίσει διά ζώσης η αρχαιολόγος και επίτιμη έφορος αρχαιοτήτων Αγγελική Κοτταρίδη.

Η συγκεκριμένη τοιχογραφία της Παναγίας χρονολογείται πριν από την Εικονομαχία (726-842 μ.Χ.) κι εντοπίστηκε σε βυζαντινό ναό του νησιού. Όπως σημειώνει ο Δημήτρης Αθανασούλης: «Η Νάξος έχει το προνόμιο να διατηρεί μοναδικής σημασίας τοιχογραφίες, που φιλοτεχνήθηκαν πριν από τη μεγάλη τομή της Εικονομαχίας. Χαρακτηριστικό δείγμα αυτής της σπάνιας και συγκλονιστικής τέχνης είναι η Παναγία της φωτογραφίας, που μόλις ήρθε στο φως από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, πίσω από τα στρώματα ασβέστη που την κάλυπταν». Όπως έχει επισημάνει ο κ. Αθανασούλης, το 2026 θα πραγματοποιηθούν τα εγκαίνια των μουσείων στο Κάστρο της Νάξου, ενώ θα ιδρυθεί και Κέντρο Έρευνας και Μελέτης του Κυκλαδικού Πολιτισμού. «Η Νάξος είναι τεράστιο αποθετήριο σπουδαίων αρχαιοτήτων», εξηγεί. Φαίνεται και από το νέο, εκπληκτικό εύρημα.