Τατιάνα Κίρxοφ στα Παραπολιτικά για τις "Σύγχρονες τραγωδίες": "Τι είναι σωστό να γίνει για τους ανθρώπους που πνίγονται με τις βάρκες στη Μεσόγειο;"
Οι χαρακτήρες είναι άνθρωποι του σήμερα
«Στην αρχαιότητα είχαν δώσει θεϊκή υπόσταση και στην Βία. Η μελέτη των αρχαίων τραγωδιών με έκανε να καταλάβω πως η βία είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι σε σχεδόν όλες τις τραγωδίες», δηλώνει η Τατιάνα Κίρxοφ
Γιαννης Ξυνοπουλος
Η Τατιάνα Κίρχοφ γεννήθηκε το 1988 στην Αθήνα. Σπούδασε ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και στο Kingston University του Λονδίνου. Είναι κάτοχος διδακτορικού διπλώματος στις νευροεπιστήμες από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Έχει κάνει επίσης ανώτερες σπουδές υποκριτικής και έχει εργαστεί ως ηθοποιός και θεατρική συγγραφέας. Ασχολείται επαγγελματικά με την ψυχολογία. Οι "Ιστορίες που (δεν) είπα στον ψυχολόγο μου" (Εκδόσεις Πόλις) είναι η πρώτη της συλλογή διηγημάτων.
在 Instagram 查看这篇帖子
Τη βρίσκουμε από τις 27 Νοεμβρίου 2024 στο θέατρο Μικρός Κεραμεικός με την παράσταση "Σύγχρονες τραγωδίες" που έχει γράψει, κάθε Τετάρτη στις 9:30 το βράδυ. Πρόκειται για ένα έργο εμπνευσμένο από τις τραγωδίες της εποχής μας, από την ενδοοικογενειακή βία, τους πρόσφυγες/ μετανάστες που έρχονται όπως όπως στην Ευρώπη, από τους πολέμους, από τη βία γενικότερα, που φαίνεται να αποτελεί φύση του ανθρώπου- αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης ιστορίας. Την βρίσκουμε επίσης στο κέντρο της Αθήνας αλλά και στα προάστια με τα ωραία βιβλιοπωλεία, να τα γυρνάει γύρω - γύρω, για να παρουσιάσει το καινούργιο της βιβλίο "Στο πανηγύρι την έχασα" (εκδόσεις Διόπτρα) και να κάνει challenge τον εαυτό της ότι μια μέρα θα καταφέρει να μπει μέσα σε βιβλιοπωλείο και να μην ψωνίσει.
Η Τατιάνα Κίρxοφ μίλησε στο parapolitika.gr και τον Γιάννη Ξυνόπουλο για τις "Σύγχρονες τραγωδίες", ένα σύγχρονο θεατρικό έργο που ανεβαίνει από 27 τις Νοεμβρίου στο θέατρο «Μικρός Κεραμεικός».
Εκτός από ηθοποιός, υπογράφεις και το κείμενο της παράστασης. Ποια ήταν η έμπνευσή σου για να φέρεις τις αρχαίες τραγωδίες στο σύγχρονο πλαίσιο;
«Οι τραγωδίες που βιώνουμε στη σημερινή εποχή. Ολοένα και περισσότερο βλέπουμε πως η βία υπάρχει ακόμα στο σύγχρονο κόσμο, παρά τα επιτεύγματα της επιστήμης, της τεχνολογίας, την συνεχή πρόοδο των γραμμάτων και των τεχνών. Καθημερινά αντιμετωπίζουμε ή ακούμε για καταστάσεις στις οποίες η βία πρωταγωνιστεί. Είναι σαν ένα στοιχείο που ενυπάρχει μέσα μας, μέσα στον κάθε άνθρωπο, και που φαίνεται να αποτελεί κομμάτι της ανθρώπινης φύσης.
Στο έργο, η Βία παρουσιάζεται ως θεά. Που ήταν κιόλας. Το δωδεκάθεο δεν αποτελούνταν μόνο από τους 12 πιο γνωστούς θεούς αλλά και από πολλούς άλλους, διότι οι άνθρωποι τότε έδιναν θεϊκή μορφή σε οτιδήποτε δεν μπορούσαν να τιθασεύσουν, να κατανοήσουν ή οτιδήποτε τους ξεπερνούσε. Έτσι είχαν δώσει θεϊκή υπόσταση και στην Βία. Η μελέτη των αρχαίων τραγωδιών με έκανε να καταλάβω πως η βία είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι σε σχεδόν όλες τις τραγωδίες. Η παρατήρηση της καθημερινότητας και των ειδήσεων στη σημερινή εποχή είναι η μεγαλύτερη απόδειξη πως η βία υπάρχει ακόμα και σήμερα γύρω μας, παντού. Αυτή τη σύνδεση λοιπόν προσπάθησα να καταγράψω. Τη σύνδεση του ανθρώπου του σήμερα, με τον άνθρωπο του τότε. Τι τους ενώνει τελικά. Ποια είναι η συνδετική γραμμή, θα λέγαμε, που ουσιαστικά ενώνει τα βήματα του αρχαίου ανθρώπου με του σύγχρονου;»
«Ποια είναι η συνδετική γραμμή, που ουσιαστικά ενώνει τα βήματα του αρχαίου ανθρώπου με τον σύγχρονο;»
Πώς συνδέονται οι τραγωδίες με τη σημερινή πραγματικότητα της βίας; Υπήρξε κάποιο σύγχρονο γεγονός που σε ώθησε να γράψεις το έργο;
«Οι πόλεμοι που μαίνονται αυτή τη στιγμή δίπλα απ’ την πόρτα μας και μοιάζουν να μην τελειώνουν. Τα κύματα προσφύγων και μεταναστών που ψάχνοντας για μια καλύτερη ζωή φεύγουν όπως- όπως απ’ τις χώρες τους για την Ευρώπη. Η ντροπή των hot spots. Το ότι κάθε τόσο ακούμε και από μια νέα γυναικοκτονία ή βιασμό ή ξυλοδαρμό ενηλίκων ή ανηλίκων. Είναι σκληρή η εποχή μας».
«Προσπαθώ να δείξω, ότι και ο δυτικός και ο ανατολικός κόσμος έχει τους σταυρούς του και πως η βία υπάρχει και στους δυο κόσμους, με άλλη μορφή, αλλά στην ουσία της είναι βία».
Οι χαρακτήρες της παράστασης βασίζονται σε κάποια συγκεκριμένα πρόσωπα ή καταστάσεις της σημερινής εποχής;
«Οι χαρακτήρες είναι άνθρωποι του σήμερα. Άνθρωποι κοντινοί μας, εφόσον ο ένας χαρακτήρας αντιπροσωπεύει τον δυτικό κόσμο, κι άρα όλα αυτά που υφιστάμεθα κι εμείς ως Έλληνες, αλλά και άνθρωποι πιο "μακρινοί" μας, όπως για παράδειγμα οι πρόσφυγες που αντιπροσωπεύουν τον ανατολικό κόσμο. Αλλά μέσω της παράστασης αυτό ακριβώς προσπαθώ να δείξω, ότι και ο δυτικός και ο ανατολικός κόσμος έχει τους σταυρούς του και πως η βία υπάρχει και στους δυο κόσμους, με άλλη μορφή, αλλά στην ουσία της είναι βία. Και επιπλέον, οι δυο "κόσμοι", αν μπορούμε να το θέσουμε έτσι, μοιράζονται μερικά πολύ κοινά βιώματα: την πατριαρχία, την καταπίεση, την ανάγκη ενός καλύτερου κόσμου. Όταν για παράδειγμα ακόμα οι νέες γυναίκες πάνε στο χωριό τους και το πρώτο πράγμα που τις ρωτάνε όλοι είναι "πότε θα παντρευτείς; Πότε θα κάνεις παιδιά;" σημαίνει πως η πατριαρχία υπάρχει ακόμα έντονη μέσα στην κοινωνία μας: η γυναίκα είναι προορισμένη να κάνει οικογένεια. Ακόμα κι αν έχεις μπροστά σου μια επιστήμονα με πτυχία, με γνώσεις, με καριέρα, όλα αυτά απαλείφονται, διότι εφόσον είναι γυναίκα ο προορισμός της είναι να παντρευτεί και να κάνει παιδιά.
Αυτή η κατάσταση μπορεί να μην είναι μια άμεση μορφή βίας, όπως είναι για παράδειγμα ένας πόλεμος, σίγουρα όχι. Η πατριαρχία όμως είναι που θα οδηγήσει μια γυναίκα αύριο - μεθαύριο να εξαρτηθεί οικονομικά από έναν άντρα, να τον παντρευτεί, να μην μπορεί να τον χωρίσει, γιατί "με τι χρήματα θα μεγαλώσει μετά τα παιδιά;" και εξαιτίας αυτού του φόβου, τελικά για παράδειγμα, ο άντρας της να την δέρνει κι εκείνη να το υφίσταται γιατί δεν έχει άλλες επιλογές ή γιατί της έμαθαν πως το να κρατήσεις την οικογένεια σου είναι πάνω απ’ όλα ή γιατί νιώθει αδύναμη - επειδή είναι γυναίκα και έτσι της το πέρασε η κοινωνία, να ζήσει ανεξάρτητη.
Όλο αυτό είναι μια έμμεση μορφή βίας, διότι καταπιέζει τους ανθρώπους και μπορεί τελικά να τους θυματοποιήσει σε πιο “άμεσες” μορφές βίας, όπως λ.χ. η σωματική βία, το ξύλο ή η λεκτική βία, η υποτίμηση κτλ. Στο έργο καλούμαστε να αναμετρηθούμε με αυτά τα θέματα, όπως και με το θέμα του πολέμου και του ξεριζωμού λόγω αυτού, των προσφύγων, της σημερινής καταπίεσης του δυτικού ανθρώπου από το καπιταλιστικό σύστημα, τα όνειρα των νέων στις πιο φτωχές χώρες για μια καλύτερη ζωή, που βλέπουν ίσως την Ευρώπη σαν την γη της Επαγγελίας».
«Η πατριαρχία όμως είναι που θα οδηγήσει μια γυναίκα αύριο - μεθαύριο να εξαρτηθεί οικονομικά από έναν άντρα, να τον παντρευτεί, να μην μπορεί να τον χωρίσει, γιατί "με τι χρήματα θα μεγαλώσει μετά τα παιδιά;"»
Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση στη συγγραφή ενός κειμένου που διαχειρίζεται την αρχαία τραγωδία μέσα από έναν σύγχρονο φακό;
«Η διατήρηση της φόρμας της αρχαίας τραγωδίας, δηλαδή ο πρόλογος, που ουσιαστικά αποδίδεται ως μια προ-οικονομία του τι θα ακολουθήσει στο έργο, τα επεισόδια, τα στάσιμα, τα χορικά κτλ. Το "εύκολο" ουσιαστικά κομμάτι ήταν να βρεθούν οι τραγωδίες του σήμερα. Δυστυχώς τα χρόνια μας προσφέρουν αρκετά παραδείγματα. Και το "δύσκολο" ίσως εγχείρημα ήταν η πρόκληση του παντρέματος της αρχαίας τραγωδίας με το σήμερα. Να συνδυάσω, δηλαδή, αυτή την αρχαία φόρμα σε ένα σύγχρονο όμως θέατρο με μοντέρνο λόγο, σημερινούς χαρακτήρες, σημερινούς προβληματισμούς, σημερινά ρούχα, και μια μοντέρνα ματιά».
«Το "δύσκολο" ίσως εγχείρημα ήταν η πρόκληση του παντρέματος της αρχαίας τραγωδίας με το σήμερα».
Στο έργο αντιμετωπίζετε δύσκολα ηθικά διλήμματα και ψυχολογικές καταστάσεις. Πώς προετοιμάστηκες για να αποδώσεις τόσο σύνθετα συναισθήματα στη σκηνή;
«Μελέτησα πολύ τις αρχαίες τραγωδίες και ανακάλυψα τα ηθικά διλήμματα των ποιητών. Τι προβλημάτιζε τους ανθρώπους τότε. Ποια ηθική υπερίσχυε. Στον Σοφοκλή άλλη, στον Αισχύλο άλλη, στον Ευρυπίδη άλλη. Μελέτησα όμως προσεκτικά και τις δεκαετίες που διανύουμε τώρα.
Είδα κοινά σημεία και προβληματισμούς με τους αρχαίους ποιητές. Όταν για παράδειγμα ο Σοφοκλής στην Αντιγόνη κονταροχτυπιέται με το ηθικό δίλημμα, τι είναι σωστό να γίνει, με βάση τους νόμους κι αυτά που έχουν θεσπιστεί ώστε να λειτουργεί ένα κράτος με αρχές, που είναι απλοϊκά η σκέψη του Κρέοντα, και τι είναι ηθικό να γίνει με βάση τους νόμους της καρδιάς, το καλό, και τους δεσμούς του αίματος, που είναι η σκέψη της Αντιγόνης, πόσο πολύ μπορεί αυτός ο προβληματισμός να διαφέρει απ’ το ηθικό δίλημμα των ημερών μας: τι είναι σωστό να γίνει για τους ανθρώπους που πνίγονται με τις βάρκες στη Μεσόγειο ερχόμενοι από την Ασία προς την Ευρώπη για μια καλύτερη μοίρα;
Να τους αφήσεις εκεί, διότι είναι διεθνή ύδατα κι έτσι προστάζουν οι νόμοι και οι αρχές, διότι αν δεν ακολουθούμε τους νόμους τότε θα γίνουμε ζούγκλα, και οι δυτικές κοινωνίες υπακούουν στους νόμους γιατί έχουν συνάψει συμφωνίες μεταξύ τους ή στέλνεις το λιμενικό να βοηθήσει, διότι στο κάτω - κάτω της γραφής είναι άνθρωποι και πρέπει να τους σώσεις; Με τέτοιου είδους θέματα και διλήμματα καταπιάνεται και η παράσταση μας, γι’ αυτό και εξαρχής μίλησα για μια σύνδεση της αρχαίας τραγωδίας με τις σύγχρονες».
Είδα κοινά σημεία και προβληματισμούς με τους αρχαίους ποιητές. Όταν για παράδειγμα ο Σοφοκλής στην Αντιγόνη κονταροχτυπιέται με το ηθικό δίλημμα, τι είναι σωστό να γίνει, με βάση τους νόμους κι αυτά που έχουν θεσπιστεί ώστε να λειτουργεί ένα κράτος με αρχές, που είναι απλοϊκά η σκέψη του Κρέοντα, και τι είναι ηθικό να γίνει με βάση τους νόμους της καρδιάς, το καλό, και τους δεσμούς του αίματος, που είναι η σκέψη της Αντιγόνης, πόσο πολύ μπορεί αυτός ο προβληματισμός να διαφέρει απ’ το ηθικό δίλημμα των ημερών μας: τι είναι σωστό να γίνει για τους ανθρώπους που πνίγονται με τις βάρκες στη Μεσόγειο ερχόμενοι από την Ασία προς την Ευρώπη για μια καλύτερη μοίρα;
Να τους αφήσεις εκεί, διότι είναι διεθνή ύδατα κι έτσι προστάζουν οι νόμοι και οι αρχές, διότι αν δεν ακολουθούμε τους νόμους τότε θα γίνουμε ζούγκλα, και οι δυτικές κοινωνίες υπακούουν στους νόμους γιατί έχουν συνάψει συμφωνίες μεταξύ τους ή στέλνεις το λιμενικό να βοηθήσει, διότι στο κάτω - κάτω της γραφής είναι άνθρωποι και πρέπει να τους σώσεις; Με τέτοιου είδους θέματα και διλήμματα καταπιάνεται και η παράσταση μας, γι’ αυτό και εξαρχής μίλησα για μια σύνδεση της αρχαίας τραγωδίας με τις σύγχρονες».
