Ο άγνωστος Μίμης Πλέσσας: Πώς από τη χημεία διέπρεψε στη μουσική - Τα χρόνια στην Αμερική, η αγάπη για τη τζαζ και η "σύμπτωση" που τον οδήγησε στο πάνθεον των "αθανάτων"
Οι "μυστικές" πτυχές της ζωής του
"Ευχή και κατάρα σου δίνω να μη γίνεις μουσικάντης", τα λόγια της μητέρας του
H ελληνική μουσική πενθεί. Ο Μίμης Πλέσσας «έφυγε» από τη ζωή τα ξημερώματα σε ηλικία 100 ετών. Πέρα από μουσική ιδιοφυΐα, υπήρξε και ένας εξαιρετικά καταρτισμένος επιστήμονας, αφού είχε σπουδάσει Χημεία και είχε μια εξαιρετική ακαδημαϊκή καριέρα, πριν αποφασίσει να αφοσιωθεί εξ ολοκλήρου στη μουσική.
Όταν ο Μίμης Πλέσσας ήταν έξι ετών πέθανε η γιαγιά του. Το 1929 «το πένθος ήταν πένθος», όπως είχε πει τότε και μια μικρή μελαγχολία άρχισε να τον καλύπτει. Με ένα τέτοιο πένθος δεν μπορούσε να παίξει πιάνο, δεν μπορούσε να ακούσει το ραδιόφωνο και το σπίτι παρέμενε κλειστό για έξι μήνες.
Μια μέρα κι ενώ βρίσκεται στο σπίτι του και όχι στο σχολείο γιατί δεν αισθανόταν καλά, άνοιξε κρυφά το πιάνο και άρχισε να παίζει με τα πλήκτρα. Έτσι έγινε η πρώτη επαφή με τη μουσική. Στην ηλικία των έξι ετών μπορούσε να γράφει τις δικές του συνθέσεις. Το πρώτο φλερτ με την «ασπρόμαυρη ερωμένη», όπως αποκαλούσε το πιάνο του είχε ξεκινήσει, αλλά και το φλερτ με τη μουσική, την οποία ποτέ δε σπούδασε.
Όπως καμάρωνε ήταν αυτοδίδακτος και ο γιος του Αντώνης, ο οποίος σπούδασε μουσική, ήταν εκείνος που του χάρισε έναν από τους πρώτους μικρούς υπολογιστές κι ένα βιβλίο λέγοντάς του: «Δρ. Μιμιού τώρα με αυτά θα μάθεις να “καβαλάς” την μουσική.»
Έτσι ο Μίμης Πλέσσας άρχισε να ασχολείται και με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και πάλι σε αυτοδίδακτη βάση, όπως με τη μουσική.
«Ευχή και κατάρα να μη γίνεις ποτέ μουσικάντης», του είπε η μητέρα του με γουρλωμένα μάτια κι έτσι κατάλαβε ότι έπρεπε να γίνει επιστήμονας.
Παρόλα αυτά δεν εγκατέλειψε ποτέ το πιάνο. Παράλληλα με τις σπουδές του έπαιζε σε καμπαρέ γιατί έπρεπε να ζήσει την κατεστραμμένη οικονομικά οικογένειά του.
Στην Ζάκυνθο, πολλά χρόνια πριν από την γέννηση του Μίμη Πλέσσα, οι πρόγονοί του κατασκεύαζαν ψάθινα καπέλα. Ωστόσο όταν αργότερα το ψαθάκι έφυγε από την μόδα και την θέση του πήρε το τσόχινο καπέλο, οι αδελφοί Πλέσσα επένδυσαν τα χρήματά τους για την αγορά ανάλογων μηχανημάτων από την Ιταλία. Έτσι ιδρύθηκε η βιομηχανία Castor στο κέντρο της Αθήνας. Οι δουλειές πήγαιναν θαυμάσια αλλά όταν ήρθε η κατοχή οι Γερμανοί κατάσχεσαν όλα τα μηχανήματα και οι Ιταλοί μετέτρεψαν τις αποθήκες σε στάβλους.
Το 1943 οι Γερμανοί έκλεισαν και το πανεπιστήμιο ως «φωλιά αντίστασης». Κάποιοι από τους φοιτητές, ανάμεσα στους οποίους ο Μίμης Πλέσσας ήθελαν να λάβουν ενεργό μέρος στην αντίσταση. Το έκαναν στα υπόγεια του Χημικού με τους αντιδραστήρες. Εκεί έφτιαχναν μπογιές τις οποίες χρησιμοποιούσαν για να γράψουν πανό.
Glomex Player(40599x1hkkig7d8l, v-d4o23xle7o15)
Το 1950 με αναβολή από τον στρατό (και ύστερα από επιμονή ενός αμερικανού που ζούσε στην Ελλάδα), ο Πλέσσας ταξίδεψε στο Ντουλούθ της Μινεσότα για να επιστατήσει ως χημικός στην φόρτωση μηχανημάτων κλωστοϋφαντουργίας για την εταιρία των δικών του.
Όλα έπρεπε να γίνουν γρήγορα γιατί με τον πόλεμο της Κορέας η τιμή των μηχανημάτων θα εκτοξευόταν στα ύψη. Στο Ντουλούθ του ζητήθηκε κάποια στιγμή να δώσει μια διάλεξη για τα Βαλκάνια σε Καναδούς. Η διάλεξη θα γινόταν στα γαλλικά, γεγονός που τον βόλευε αφού ως απόφοιτος της Λεοντείου μιλούσε τα γαλλικά σχεδόν τόσο καλά όσο τα ελληνικά. Ένας από τους ανθρώπους που παρακολούθησαν την διάλεξη ήταν ο πρεσβυτεριανός ιερέας δρ. Άρθουρ Γιανγκ ο οποίος το ίδιο κιόλας βράδυ άνοιξε το σπίτι του για να τον φιλοξενήσει.
Ο ίδιος ιερέας ήταν που ουσιαστικά έδωσε στον Μίμη Πλέσσα το βήμα για να διακριθεί στην μουσική στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού. Τον πήγε στο Σεν Πολ της Μινεάπολις για να παίξει πιάνο σε μια γιορτή. Έπαιξε το «Some enchanting evening» και το επόμενο πρωινό ο Πλέσσας διάβασε στην εφημερίδα ότι είχε κερδίσει το πρώτο βραβείο σε έναν διαγωνισμό. Το βραβείο ήταν υποτροφία για σπουδές τεσσάρων ετών, ένα δωρεάν πάσο για όλα τα θέατρα, ένα στυλό κι ένα μολύβι.
Σπούδασε στο πανεπιστήμιο του Κορνέλ στην Ίθακα της Νέας Υόρκης. Έδωσε εξετάσεις πέρασε με 98,7 % και ενάμιση χρόνο αργότερα πήρε το διδακτορικό του στην βιολογική χημεία.
Το 1967 ο νομπελίστας Ζαν Μαρί Λεν, παραλαμβάνοντας το Νόμπελ Χημείας είπε ότι το βραβείο του οφείλεται στη μελέτη του Δημήτρη Πλέσσα για τους κερεβροζίτες και τη φωσφορυλίωση στην οποία βασίστηκε.
Μόλις το jazz session τελείωσε ένας από τους μαύρους μουσικούς τον αγκάλιασε. Ήταν ο θρυλικός Κόλμαν Χόκινς, ο οποίος του είπε «Ντι έχεις πρόβλημα με το αίμα σου.» Ο Πλέσσας τα’ χασε. Φοβήθηκε ότι τα είχε κάνει μούσκεμα. Όμως ο Τζόνι Ζόρμπας, ο ελληνοαμερικανός σαξοφωνίστας που είχε παίξει μαζί τους του είπε τι ακριβώς εννοούσε ο Χόκινς: ο Πλέσσας είχε παίξει τόσο καλά που κανονικά θα έπρεπε να είναι μαύρος!
Μετά από αυτό το session, ο Πλέσσας είχε την μεγάλη τύχη να γνωρίσει τον Ντίζι Γκιλέσπι και να διευθύνει την ορχήστρα του. Το 1954 τέταρτη τρομπέτα στην ορχήστρα που διηύθυνε ο Πλέσσας ήταν ο Κουίνσι Τζόουνς που ουκ ολίγες φορές έχει χαρακτηρίσει τον Πλέσσα «μεγαλύτερο τζαζίστα των Βαλκανίων».
Ένα αστέρι είχε πια γεννηθεί και αυτό το αστέρι θα έλαμπε ακόμη περισσότερο μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα. «Κατά λάθος όμως», λέει ο ίδιος.
Glomex Player(40599x1hkkig7d8l, v-d4nzptuway15)
Από εκεί αρχίζει η ήδη γνωστή ιστορία του μουσικοσυνθέτη των μεγάλων επιτυχιών του «πραγματικού ελληνικού κινηματογράφου» όπως έλεγε ο ίδιος.
Glomex Player(40599x1hkkig7d8l, v-d4o0k8p8suw9)
Μίμης Πλέσσας: Οι "μυστικές" πτυχές της ζωής του
Σε παλιότερή του συνέντευξη στο «Βήμα» το Πάσχα του 2013, ο ίδιος είχε μιλήσει για άγνωστες πτυχές της ζωής του.Όταν ο Μίμης Πλέσσας ήταν έξι ετών πέθανε η γιαγιά του. Το 1929 «το πένθος ήταν πένθος», όπως είχε πει τότε και μια μικρή μελαγχολία άρχισε να τον καλύπτει. Με ένα τέτοιο πένθος δεν μπορούσε να παίξει πιάνο, δεν μπορούσε να ακούσει το ραδιόφωνο και το σπίτι παρέμενε κλειστό για έξι μήνες.
Μια μέρα κι ενώ βρίσκεται στο σπίτι του και όχι στο σχολείο γιατί δεν αισθανόταν καλά, άνοιξε κρυφά το πιάνο και άρχισε να παίζει με τα πλήκτρα. Έτσι έγινε η πρώτη επαφή με τη μουσική. Στην ηλικία των έξι ετών μπορούσε να γράφει τις δικές του συνθέσεις. Το πρώτο φλερτ με την «ασπρόμαυρη ερωμένη», όπως αποκαλούσε το πιάνο του είχε ξεκινήσει, αλλά και το φλερτ με τη μουσική, την οποία ποτέ δε σπούδασε.
Όπως καμάρωνε ήταν αυτοδίδακτος και ο γιος του Αντώνης, ο οποίος σπούδασε μουσική, ήταν εκείνος που του χάρισε έναν από τους πρώτους μικρούς υπολογιστές κι ένα βιβλίο λέγοντάς του: «Δρ. Μιμιού τώρα με αυτά θα μάθεις να “καβαλάς” την μουσική.»
Έτσι ο Μίμης Πλέσσας άρχισε να ασχολείται και με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και πάλι σε αυτοδίδακτη βάση, όπως με τη μουσική.
Μίμης Πλέσσας: Οι σπουδές στη Χημεία
Παρά την αγάπη του για τη μουσική, ο Μίμης Πλέσσας σπούδασε Χημεία. Η απόφαση για τις σπουδές του πάρθηκε αμέσως μόλις τελείωσε τη Λεόντιο και του ανακοινώθηκε από τη μητέρα του.«Ευχή και κατάρα να μη γίνεις ποτέ μουσικάντης», του είπε η μητέρα του με γουρλωμένα μάτια κι έτσι κατάλαβε ότι έπρεπε να γίνει επιστήμονας.
Παρόλα αυτά δεν εγκατέλειψε ποτέ το πιάνο. Παράλληλα με τις σπουδές του έπαιζε σε καμπαρέ γιατί έπρεπε να ζήσει την κατεστραμμένη οικονομικά οικογένειά του.
Στην Ζάκυνθο, πολλά χρόνια πριν από την γέννηση του Μίμη Πλέσσα, οι πρόγονοί του κατασκεύαζαν ψάθινα καπέλα. Ωστόσο όταν αργότερα το ψαθάκι έφυγε από την μόδα και την θέση του πήρε το τσόχινο καπέλο, οι αδελφοί Πλέσσα επένδυσαν τα χρήματά τους για την αγορά ανάλογων μηχανημάτων από την Ιταλία. Έτσι ιδρύθηκε η βιομηχανία Castor στο κέντρο της Αθήνας. Οι δουλειές πήγαιναν θαυμάσια αλλά όταν ήρθε η κατοχή οι Γερμανοί κατάσχεσαν όλα τα μηχανήματα και οι Ιταλοί μετέτρεψαν τις αποθήκες σε στάβλους.
Το 1943 οι Γερμανοί έκλεισαν και το πανεπιστήμιο ως «φωλιά αντίστασης». Κάποιοι από τους φοιτητές, ανάμεσα στους οποίους ο Μίμης Πλέσσας ήθελαν να λάβουν ενεργό μέρος στην αντίσταση. Το έκαναν στα υπόγεια του Χημικού με τους αντιδραστήρες. Εκεί έφτιαχναν μπογιές τις οποίες χρησιμοποιούσαν για να γράψουν πανό.
Μίμης Πλέσσας: Τα χρόνια στην Αμερική
Τελείωσε τις σπουδές του το 1948 με άριστα και δύο χρόνια αργότερα πήγε στην Αμερική.Το 1950 με αναβολή από τον στρατό (και ύστερα από επιμονή ενός αμερικανού που ζούσε στην Ελλάδα), ο Πλέσσας ταξίδεψε στο Ντουλούθ της Μινεσότα για να επιστατήσει ως χημικός στην φόρτωση μηχανημάτων κλωστοϋφαντουργίας για την εταιρία των δικών του.
Όλα έπρεπε να γίνουν γρήγορα γιατί με τον πόλεμο της Κορέας η τιμή των μηχανημάτων θα εκτοξευόταν στα ύψη. Στο Ντουλούθ του ζητήθηκε κάποια στιγμή να δώσει μια διάλεξη για τα Βαλκάνια σε Καναδούς. Η διάλεξη θα γινόταν στα γαλλικά, γεγονός που τον βόλευε αφού ως απόφοιτος της Λεοντείου μιλούσε τα γαλλικά σχεδόν τόσο καλά όσο τα ελληνικά. Ένας από τους ανθρώπους που παρακολούθησαν την διάλεξη ήταν ο πρεσβυτεριανός ιερέας δρ. Άρθουρ Γιανγκ ο οποίος το ίδιο κιόλας βράδυ άνοιξε το σπίτι του για να τον φιλοξενήσει.
Ο ίδιος ιερέας ήταν που ουσιαστικά έδωσε στον Μίμη Πλέσσα το βήμα για να διακριθεί στην μουσική στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού. Τον πήγε στο Σεν Πολ της Μινεάπολις για να παίξει πιάνο σε μια γιορτή. Έπαιξε το «Some enchanting evening» και το επόμενο πρωινό ο Πλέσσας διάβασε στην εφημερίδα ότι είχε κερδίσει το πρώτο βραβείο σε έναν διαγωνισμό. Το βραβείο ήταν υποτροφία για σπουδές τεσσάρων ετών, ένα δωρεάν πάσο για όλα τα θέατρα, ένα στυλό κι ένα μολύβι.
Σπούδασε στο πανεπιστήμιο του Κορνέλ στην Ίθακα της Νέας Υόρκης. Έδωσε εξετάσεις πέρασε με 98,7 % και ενάμιση χρόνο αργότερα πήρε το διδακτορικό του στην βιολογική χημεία.
Το 1967 ο νομπελίστας Ζαν Μαρί Λεν, παραλαμβάνοντας το Νόμπελ Χημείας είπε ότι το βραβείο του οφείλεται στη μελέτη του Δημήτρη Πλέσσα για τους κερεβροζίτες και τη φωσφορυλίωση στην οποία βασίστηκε.
Μίμης Πλέσσας: Η αγάπη για τη τζαζ
Στο Ντουλούθ πήγε να παίξει το σεξτέτο του διάσημου Χάρι Τζέιμς όπως ήταν το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο του κυπρίου Χαρίδημου Δημητριάδη, ένα τεράστιο όνομα στην ορχηστρική τζαζ. Όταν ο πιανίστας αρρώστησε είπαν στον Τζέιμς ότι «υπάρχει εδώ ένας τρελός Ελληνας που παίζει “τέτοια”». Ο «τρελός» ήταν ο Πλέσσας. Και πράγματι έπαιξε με το σεξτέτο του Χάρι Τζέιμς. Eκεί τον άκουσαν τέσσερις μαύροι πιανίστες που έπαιζαν στην πολιτεία του Γουισκόνσιν. Του ζήτησαν να παίξει μαζί τους σε ένα jazz session.Μόλις το jazz session τελείωσε ένας από τους μαύρους μουσικούς τον αγκάλιασε. Ήταν ο θρυλικός Κόλμαν Χόκινς, ο οποίος του είπε «Ντι έχεις πρόβλημα με το αίμα σου.» Ο Πλέσσας τα’ χασε. Φοβήθηκε ότι τα είχε κάνει μούσκεμα. Όμως ο Τζόνι Ζόρμπας, ο ελληνοαμερικανός σαξοφωνίστας που είχε παίξει μαζί τους του είπε τι ακριβώς εννοούσε ο Χόκινς: ο Πλέσσας είχε παίξει τόσο καλά που κανονικά θα έπρεπε να είναι μαύρος!
Μετά από αυτό το session, ο Πλέσσας είχε την μεγάλη τύχη να γνωρίσει τον Ντίζι Γκιλέσπι και να διευθύνει την ορχήστρα του. Το 1954 τέταρτη τρομπέτα στην ορχήστρα που διηύθυνε ο Πλέσσας ήταν ο Κουίνσι Τζόουνς που ουκ ολίγες φορές έχει χαρακτηρίσει τον Πλέσσα «μεγαλύτερο τζαζίστα των Βαλκανίων».
Ένα αστέρι είχε πια γεννηθεί και αυτό το αστέρι θα έλαμπε ακόμη περισσότερο μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα. «Κατά λάθος όμως», λέει ο ίδιος.
Μίμης Πλέσσας: Από σύμπτωση έγραψε μουσική για τον κινηματογράφο
Από μια σύμπτωση που δεν μπορεί να εξηγήσει, ασχολήθηκε και με την μουσική στον κινηματογράφο. Από το 1939 όταν ήταν ο πρώτος σολίστ στην Ελληνική Ραδιοφωνία, ο Πλέσσας ασχολείται με το ραδιόφωνο. Λόγω της δημοτικότητάς του ως πιανίστα κάποια στιγμή του ζητήθηκε να γράψει μια μουσική σε ταινία. Έτσι, το 1959 έκανε την πρώτη ταινία του, «Να πεθερός, να μάλαμα».Από εκεί αρχίζει η ήδη γνωστή ιστορία του μουσικοσυνθέτη των μεγάλων επιτυχιών του «πραγματικού ελληνικού κινηματογράφου» όπως έλεγε ο ίδιος.
