Τάκης Τζαμαργιάς: "Υπάρχουν πρόσφυγες που δεν ζητήσουν άσυλο, αλλά εκφράζουν ευγνωμοσύνη"
Ο δρόμος της προσφυγιάς είναι γεμάτος δυσκολίες
Για την παράσταση «Το Αγόρι με τις δυο καρδιές», των αδελφών Αμίρι, ο σκηνοθέτης Τάκης Τζαμαργιάς εξηγεί ότι το έργο, «είναι μια πολύ συγκινητική ανθρώπινη ιστορία ελπίδας, θάρρους, εμπιστοσύνης και αγάπης»
«Το Αγόρι με τις δυο καρδιές» των αδελφών Αμίρι ανεβαίνει για δεύτερη χρονιά στο Θέατρο «Κατερίνα Βασιλάκου» σε σκηνοθεσία του Τάκη Τζαμαργιά.
Λίγα λόγια για την παράσταση:
Μετά από μια χρονιά γεμάτη από την συγκίνηση και το θερμό χειροκρότημα του θεατρόφιλου κοινού, «Το αγόρι με τις δυο καρδιές», το θεατρικό έργο των Αφγανών αδελφών Αμίρι, σε θεατρική προσαρμογή του Φιλ Πόρτερ, συνεχίζει την πορεία του. Μετακομίζει στο φιλόξενο ΘΕΑΤΡΟ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΒΑΣΙΛΑΚΟΥ όπου θα παίζεται Κυριακή, Δευτέρα και Πέμπτη. Τη σκηνοθεσία της παράστασης (που πέρσι ανέβηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα) υπογράφει ο Τάκης Τζαμαργιάς και την πρωτότυπη μουσική ο Μίλτος Πασχαλίδης σε στίχους Ελένης Φωτάκη.
Λίγα λόγια για το έργο:
Πρόκειται για την αληθινή ιστορία μίας οικογένειας προσφύγων – αυτής των συγγραφέων – που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα τους για να γλιτώσουν από τις διώξεις των Ταλιμπάν, όταν η δασκάλα μητέρα υπερασπίζεται τα δικαιώματα των μαθητριών της στο σχολείο όπου διδάσκει. Η οικογένεια Αμίρι αντιμετωπίζει ένα ακόμη, εξαιρετικά σημαντικό πρόβλημα, καθώς το μεγαλύτερο παιδί της έχει γεννηθεί με μια σοβαρή καρδιοπάθεια και χρειάζεται επέμβαση σε εξειδικευμένο, ευρωπαϊκό νοσοκομείο.
Ο δρόμος της προσφυγιάς είναι γεμάτος δυσκολίες, δυσάρεστα γεγονότα και μεσάζοντες που τους εκμεταλλεύονται στυγνά. Ταυτόχρονα είναι ένας δρόμος γεμάτος από την αγάπη που νιώθουν ο ένας για τον άλλον και από αναπάντεχες στιγμές χαράς. Καθώς παρακολουθούμε την διαδρομή τους από την μια χώρα στην άλλη και βλέπουμε τους ήρωές μας άλλοτε στοιβαγμένους, άλλοτε φυλακισμένους σε αφιλόξενες δομές, σχεδόν πάντα φοβισμένους και ανασφαλείς για την επόμενη μέρα, ανακύπτουν σοβαροί προβληματισμοί, πόσο "πολιτισμένη" είναι η σύγχρονη παγκόσμια κοινωνία απέναντι στην προσφυγιά και την ασθένεια; Και πως μπορεί μια οικογένεια να διαχειριστεί την απώλεια: της πατρίδας, της περιουσίας, πολύ περισσότερο – της ανθρώπινης ζωής;
Όμως, η ιστορία της οικογένειας Αμίρι δεν είναι μόνο μια αφήγηση δυστυχίας και κατατρεγμού. Οι φίλοι μας τα καταφέρνουν, τα παιδιά σπουδάζουν και προκόβουν στην καινούργια τους πατρίδα. "Το αγόρι με τις δυο καρδιές" γίνεται έτσι μια πολύ ιδιαίτερη, συγκινητική, ανθρώπινη ιστορία ελπίδας, θάρρους, εμπιστοσύνης και αγάπης. Μια ιστορία που αξίζει να δουν (και να ξαναδούν) μικροί και μεγάλοι.
Τέλος πρέπει να αναφέρουμε ότι ήταν υποψήφια για πέντε συνολικά βραβεία στην 10η Διοργάνωση των Βραβείων Κοινού «ALL4FUN», η παράσταση απέσπασε το 1ο Βραβείο πρωτότυπης μουσικής του Μίλτου Πασχαλίδη, και το 2ο Βραβείο καλύτερης παράστασης.
Ποιος είναι ο Τάκης Τζαμαργιάς
Γεννήθηκε στον Πειραιά. Aπόφοιτος της Ανώτερης Σχολής Δραματικής Τέχνης του Πειραϊκού Συνδέσμου και πτυχιούχος του Παιδαγωγικού Τμήματος του ΕΚΠΑ. Κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος του ιδίου τμήματος με ειδίκευση «Θέατρο στην εκπαίδευση». Υποψήφιος διδάκτορας του Παν. Αθηνών.
Από το 2003 διδάσκει ως ΕΕΠ (Ειδικό Επιστημονικό Προσωπικό) στο ΠΤΔΕ και στο Τμήμα Επιστημών Αγωγής του ΕΚΠΑ. Δίδαξε Υποκριτική στη Δραματική Σχολή του Πειραϊκού Συνδέσμου, του Εμπρός και Γιώργου Αρμένη και σε ποικίλα εργαστήρια δήμων και κοινοτήτων. Για 15 χρόνια υπεύθυνος σκηνοθέτης της Θεατρικής Σκηνής του Δήμου Κερατσινίου και ιδρυτής της Εταιρείας Θεάτρου Δυτικά της Πόλης, συνεργαζόμενος με τα κρατικά Θέατρα Εθνικό Θέατρο, ΘΟΚ, ΚΘΒΕ, και τους ελεύθερους θιάσους στην Ελλάδα και στην Κύπρο και με συμμετοχή σε Φεστιβάλ Αθηνών κ.ά. Από το 2013 -2015 ήταν ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά.
Με αφορμή την θεατρική παράσταση «Το Αγόρι με τις δυο καρδιές» των αδελφών Αμίρι, ο σκηνοθέτης του έργου Τάκης Τζαμαργιάς μίλησε στο parapolitika.gr και τον Γιάννη Ξυνόπουλο εξηγώντας πολλές λεπτομέρειες για την δουλειά του, και τι τον οδήγησε να μεταφέρει στη σκηνή αυτή την αληθινή ιστορία. Θα πρεπει να σημείώσουμε ότι το έργο ανεβαίνει για δεύτερη χρονιά στο Θέατρο «Κατερινα Βασιλάκου», και τράβηξε το ενδιαφέρον του κοινού.
Τι ήταν αυτό που σας τράβηξε αρχικά στην αληθινή ιστορία της οικογένειας Αμίρι και σας ώθησε να σκηνοθετήσετε το έργο;
«Το ότι δεν πρόκειται για μία ακόμα ιστορία προσφύγων, αλλά για τη σειρά ερωτημάτων που θέτει με κυριότερο, τι σημαίνει να είσαι πρόσφυγας με σοβαρά προβλήματα υγείας και ειδικές ανάγκες.
Για μένα αυτή η αληθινή περιπέτεια της αφγανικής οικογένειας Αμίρι, γραμμένη από τους ίδιους τους ήρωες της, μεταφερμένη στη σκηνή, είναι μια προσπάθεια ψυχικής ενδυνάμωσης και αλλαγής βλέμματος των νέων κυρίως απέναντι στα φαινόμενα βίας και τις ανέλπιδες χωρίς ίχνος φωτός καταστάσεις. Πρόθεσή μου δεν ήταν ούτε η ωραιοποίηση της πραγματικότητας ούτε το χάπι εντ της οικογένειας Αμίρι που βιώνει τη σκληρή προσφυγιά και τον αγώνα για επιβίωση και τελικά τα καταφέρνει, όσο στο ότι κι αν περνάει δε σταματά να ονειρεύεται και να λαχταρά τη ζωή».
«Στο Δυτικό κόσμο πως υπάρχουν πρόσφυγες που δε σηκώνουν τα χέρια μόνο για να ζητήσουν άσυλο, αλλά και για να εκφράσουν ευγνωμοσύνη», τονίζει ο Τάκης Τζαμαργιάς.
Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση στην απόδοση μιας τόσο έντονης και συγκινητικής ιστορίας στη σκηνή;
«Η συνολική στάση των μελών της οικογένειας στη διάρκεια της σκληρής τους περιπλάνησης στην Ευρώπη, στους διάφορους σταθμούς, μέχρι τον τελικό τους προορισμό στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ο τρόπος αντιμετώπισης των δυσκολιών, η ευγένεια και αξιοπρέπεια, το νιάξιμο και η αλληλεγγύη, η αναγνώριση της προσφοράς του άλλου, αποκαλύπτουν στο Δυτικό κόσμο πως υπάρχουν πρόσφυγες που δε σηκώνουν τα χέρια μόνο για να ζητήσουν άσυλο, αλλά και για να εκφράσουν ευγνωμοσύνη. Το κείμενο παραθέτει μια διαφορετική εικόνα για τους πρόσφυγες και η παράσταση συμβάλλει στην άρση ισλαμοφοβικών στερεότυπων».
Πώς προσεγγίσατε τις συναισθηματικές και ψυχολογικές πτυχές των χαρακτήρων ώστε να «μιλήσουν» στο ελληνικό κοινό;
«Με σεβασμό και ευλάβεια προς αποφυγή κινδύνου μεταφοράς μιας αληθινής ιστορίας στη Σκηνή, όταν αυτή ωχριά απέναντι στη ζωή. Δουλέψαμε σε βάθος τις καταστάσεις για να φωτισθούν οι σχέσεις. Στόχος να αποκαλυφθεί η βαθιά ενσυναίσθηση των προσώπων, το δέσιμο. Στο πιο άγριο επεισόδιο, όπου η οικογένεια ταξιδεύει σε ένα κοντέινερ και κινδυνεύει να αφανιστεί, ο μικρότερος γιος νιώθει πως από στιγμή σε στιγμή θα πεθάνει από ασφυξία και λίγο προτού λιποθυμήσει από ασφυξία ρωτάει με αγωνία πως είναι ο αδελφός του που έχει πρόβλημα με την καρδιά του, "αφού δεν αντέχω εγώ πως είναι, τι κάνει, πως μπορεί ο Χουσέιν"».
Η ανταπόκριση των νέων ανθρώπων στην περσινή χρονιά ήταν εντυπωσιακή. Πώς επηρέασε αυτή την εμπειρία το ανέβασμα του έργου για δεύτερη χρονιά;
«Αυτή ακριβώς η ανταπόκριση των εφήβων και νέων την περσινή χρονιά, οι εντυπώσεις από τις ατέλειωτες συζητήσεις μαζί τους, που γίνονταν σχεδόν μετά από κάθε παράσταση, μας ώθησε να επαναλάβουμε την παράσταση και να την επικεντρώσουμε αισθητικά και ιδεολογικά σε αυτό κυρίως το κοινό. Γυμνάσια και Λύκεια από διάφορα σημεία της Ελλάδας χωρίς καμιά κινητοποίηση από εμάς ανταποκρίθηκαν με ευαισθησία στην παράσταση για αυτό και η παραγωγή αποφάσισε να επαναλάβει την παράσταση στο Θέατρο Βασιλάκου και σε πρωινές παραστάσεις για σχολεία».
Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να μείνει στους θεατές όταν φεύγουν από την αίθουσα;
«Το μήνυμα συν-διαμορφώνεται από το θεατή από σειρά ερωτημάτων που θέτει η παράσταση, όπως,
*Πόσα αποθέματα ανθρωπιάς σου απομένουν όταν διώκεσαι πολιτικά από τη χώρα σου και από τη μια στιγμή στην άλλη ξεπουλάς ότι έχεις και δεν έχεις για να σωθείς;
*Πόσες κακουχίες, στερήσεις, αποκλεισμούς μπορείς να αντέξεις για την πολυπόθητη Ιθάκη σου;
*Πόση ανθρωπιά και ευαισθησία να διατηρήσεις μέσα στην αβεβαιότητα και την απειλή του αβέβαιου ταξιδιού σου;
*Πόσος τρόμος υπάρχει, όταν μέσα σε είκοσι δευτερόλεπτα, όσο χρειάζεται για να δέσεις τα κορδόνια των παπουτσιών, ή θα σταθείς τυχερός και θα σωθείς ή άτυχος και θα χαθείς;
*Τι μπορεί να σημαίνει για σένα και τους γύρω σου να είσαι πρόσφυγας και να περιπλανιέσαι με σοβαρά προβλήματα υγείας και ειδικές ανάγκες;»
Η παράσταση έχει κερδίσει σημαντικά βραβεία και διακρίσεις. Πώς νιώθετε για αυτή την αναγνώριση;
«Χαρήκαμε πολύ! Σίγουρα είναι μια ανταμοιβή και δικαίωση στην προσπάθεια που καταβάλλουμε να συνδεθούμε με το θεατή. Οι θεατές από το "all4fun" δε βράβευσαν μόνο τη μουσική και την παράσταση, αλλά διέκριναν και την κατέστησαν υποψήφια για βραβείο σκηνοθεσίας και για το βραβείο ανδρικού και γυναικείου ρόλου».
Πώς συνεργαστήκατε με τον Μίλτο Πασχαλίδη και την Ελένη Φωτάκη για τη δημιουργία της πρωτότυπης μουσικής που βραβεύτηκε;
«Ο Μίλτος με τη μουσική του και τα τραγούδια και η Ελένη με τους εξαιρετικούς στίχους της συνέβαλαν τα μέγιστα στην παράσταση. Παρότι λειτουργούν σχολιαστικά και ενισχυτικά στη δράση και εξέλιξη του έργου καταφέρνουν να δημιουργούν ένα παράλληλο κείμενο, που μπορεί να λειτουργήσει και αυτόνομα».
Υπάρχει κάποια σκηνή ή στιγμή στην παράσταση που νιώθετε ότι είναι η πιο ισχυρή ή καθοριστική για το κοινό;
«Από τις αυθόρμητες απόψεις των θεατών μετά την παράσταση καταλαβαίνω πως από θεατή σε θεατή ποικίλουν οι εντυπώσεις για τις δυνατές στιγμές της παράστασης. Για μένα πολλές αλλά αν πρέπει να ξεχωρίσω κάποιες ως οι πιο ισχυρές είναι αυτή του κοντεϊνερ, τα κορδόνια και του νοσοκομείου».
Από το βιβλίο στο θέατρο
Το βιβλίο των Χάμεντ & Χεσαάμ Αμίρι γράφτηκε το 2018, ενώ εκδόθηκε το 2020 σημειώνοντας εκδοτική και θεατρική επιτυχία. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 2022 στο Wales Millennium Centre- σε θεατρική προσαρμογή του Phil Porter - ενώ ένα μήνα αργότερα, παρουσιάστηκε στο National Theatre του Λονδίνου. Και στις δύο θεατρικές σκηνές, το έργο εισέπραξε διθυραμβικές κριτικές.
