Κώστας Βαρώτσος στην "Απογευματινή": Μήνυµα για ειρήνη και γαλήνη η Κιβωτός Εθνικής Μνήµης, το υπουργείο Αμύνης έκανε μια πρόταση σύγχρονης Τέχνης
Ολόκληρη η συνέντευξή του
Ο διεθνούς φήμης καλλιτέχνης, Κώστας Βαρώτσος, μιλά για το πώς εμπνεύστηκε και κατασκεύασε το μνημειώδες γλυπτό που φιλοξενείται στον περιβάλλοντα χώρο του υπουργείου Άμυνας
Τα αποκαλυπτήρια του έργου Κιβωτός Εθνικής Μνήµης, του Κώστα Βαρώτσου, στον περιβάλλοντα χώρο του υπουργείου Εθνικής Αµυνας, είναι πια γεγονός. Το έργο, από το απόγευµα της Τετάρτης 27 Μαρτίου, ήρθε για να µείνει. Και είναι πράγµατι ένας υπέροχος φόρος τιµής -µέσω της Τέχνηςστη µνήµη των 121.692 πεσόντων των Εθνικών Αγώνων της Ελλάδας.
Η τελετή πραγµατοποιήθηκε παρόντος του υπουργού Εθνικής Αµυνας, Νίκου ∆ένδια, και των πρώην πρωθυπουργών, Κώστα Καραµανλή, Αντώνη Σαµαρά, Παναγιώτη Πικραµµένου, καθώς και του πρώην Προέδρου της ∆ηµοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλου. Αξίζει να υπογραµµιστεί ότι η Κιβωτός Εθνικής Μνήµης εντάσσεται ως σηµείο αναφοράς στη συνολική ανάπλαση της όψης και του περιβάλλοντος χώρου του υπουργείου Εθνικής Αµυνας, η οποία περιλαµβάνει νέα βιοκλιµατική πρόσοψη (δωρεά του Ευάγγελου Μυτιληναίου), το υπό ανέγερση κτίριο Κυβερνοπολέµου (δωρεά του Θανάση Λασκαρίδη) και τον χώρο της νέας εισόδου και των υψηλών προσκεκληµένων, που έχει ήδη ολοκληρωθεί (δωρεά Γεωργίου Περιστέρη/ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ). Το δε σύνολο της παρέµβασης θα ολοκληρωθεί έως τις 28 Οκτωβρίου του 2025.
Οπως εξηγεί στην «Κυριακάτικη Α» ο διεθνούς φήµης καλλιτέχνης Κώστας Βαρώτσος, που οραµατίστηκε και δηµιούργησε την Κιβωτό Εθνικής Μνήµης: «Το έργο αυτό ήταν µία πρόταση πάρα πολύ σηµαντική, διότι αφορούσε ουσιαστικά ένα µεγάλο κοµµάτι της Εθνικής Μνήµης. Μιλάµε για πάνω από 121.000 ονόµατα, άνθρωποι που δώσανε τη ζωή τους για να είµαστε εµείς αυτό που είµαστε τώρα. Για να είµαστε ελεύθεροι. Το πρώτο πράγµα που µου ήρθε στο µυαλό δεν ήταν κάτι ταφικό. Αλλά ήθελα αυτά τα ονόµατα να µπορέσουν να κατακλύσουν τον χώρο και να µπορείς να περπατάς ανάµεσά τους και να αιωρούνται γύρω σου, έτσι ώστε η υπόθεση των ονοµάτων να γίνει εµπειρία. Μία εµπειρία η οποία θα πρέπει να οδηγεί όχι σε µία πολεµική ιαχή, αλλά σε ένα συναίσθηµα υπέρ της ειρήνης και της γαλήνης. Και της σιγουριάς που νιώθεις, ότι πατάς σε µία ιστορία η οποία είναι στερεή: µια ιστορία ανθρώπων που έδωσαν τη ζωή τους για να στήσουν αυτό το θαύµα που είναι το ελληνικό κράτος. Το ελληνικό κράτος ήταν ένα θαύµα. ∆εν ήταν εύκολη υπόθεση. Και όλη αυτή η ιστορία συνδέεται µε την ανάγκη της ιστορικής συνείδησης που πρέπει όλοι να έχουµε, για να µπορούµε κάπου να πατήσουµε. Για να πάµε µπροστά. Αλλιώς, είµαστε στον αέρα και λειτουργούµε µιµητικά».
Κώστας Βαρώτσος: Η µεγάλη πρόκληση ήταν εξαρχής να γίνει ένα µνηµείο ζωντανό το οποίο να σε οδηγεί σε µία αγαλλίαση της ψυχής
Οσο για το ποια ήταν η µεγαλύτερη δυσκολία αυτού του τόσο απαιτητικού εγχειρήµατος, ο κ. Βαρώτσος είναι αποκαλυπτικός: «Η µεγάλη πρόκληση ήταν εξαρχής να γίνει ένα µνηµείο ζωντανό το οποίο να σε οδηγεί σε µία αγαλλίαση της ψυχής και µια αίσθηση σιγουριάς. Εκεί σε οδηγεί αυτός ο χώρος µέσα σου, όταν µπαίνεις. Είναι ένας λαβύρινθος. Ενας γυάλινος λαβύρινθος όπου περπατάς ανάµεσα στα γυαλιά και γύρω σου υπάρχουν όλα αυτά τα ονόµατα. Είχα δύο φάσεις, σε σχέση µε το έργο. Η εύκολη ήταν όταν βρέθηκα στον χώρο, όπου µου ήρθε αµέσως η ιδέα: Το είδα το έργο. Ηξερα, δηλαδή, τι ήθελα να κάνω. Και η δυσκολία ήταν η δεύτερη φάση, όλη η διαδικασία της κατασκευής. Το έργο αυτό είναι πρωτογενές. ∆εν έχει ξαναγίνει κάτι τέτοιο. Οπότε, δεν µπορούσαµε να εφαρµόσουµε µια τεχνογνωσία. Το έργο είχε δυσκολίες, διότι ήταν πρωτογενές».
Βέβαια, ένα τέτοιο έργο, εκτός από φιλόδοξο ως εγχείρηµα, εµπεριέχει και την ανάληψη µιας βαριάς ευθύνης: «Κοιτάξτε, όταν κάνω ένα έργο, θέλω να δώσω ένα µήνυµα, να στείλω ένα µήνυµα στους πολίτες. Μπορεί να είναι ένα οποιοδήποτε µήνυµα. Οµως εδώ είχα στα χέρια µου τους 121.000 πεσόντες της Ελλάδας. ∆ηλαδή, µόνος µου τους είχα στα χέρια µου! Το µήνυµα ήταν ότι αυτό είχε µια τεράστια σηµασία, όπως τεράστια ήταν και η ευθύνη».
Νέα εποχή - Η πρώτη φορά που έργο σύγχρονης ελληνικής Τέχνης εγκαθίσταται σε στρατιωτικό χώρο
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, το έργο του κορυφαίου γλύπτη και καθηγητή του Αριστοτέλειου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης Κώστα Βαρώτσου εγκαινιάζει µία νέα εποχή, αφού είναι η πρώτη φορά που ένα έργο σύγχρονης ελληνικής Τέχνης εγκαθίσταται σε στρατιωτικό χώρο.
«Εγινε µια υπέρβαση. Το υπουργείο Αµύνης βγήκε στην κοινωνία και έκανε µια πρόταση σύγχρονης Τέχνης και σύγχρονης αντίληψης ενός µνηµείου, χρησιµοποιώντας έναν καλλιτέχνη της σύγχρονης Τέχνης. Και µπορώ να σας πω ότι η συνεργασία που είχα και µε τους αξιωµατικούς και τους παράγοντες του υπουργείου και βέβαια πρώτο και καλύτερο τον υπουργό Νίκο ∆ένδια και τον γενικό γραµµατέα, ήταν εξαιρετική. Είχαµε, δηλαδή, µια αµέριστη βοήθεια από τους αξιωµατικούς, τον διοικητή του Στρατοπέδου, τους ανθρώπους που λειτουργούν το υπουργείο. Το υπουργείο, λοιπόν, έκανε µια υπέρβαση, η οποία βάζει σε αµηχανία. ∆ιότι δεν ήµουνα σε ένα µουσείο ούτε ήµουνα στον ∆ήµο της Νέας Υόρκης, που αποφάσισε να κάνει ένα τέτοιο έργο. ∆εν ήµουνα στον ∆ήµο του Σικάγο, ας πούµε. Εν προκειµένω, αυτό είναι το επαναστατικό: ότι το υπουργείο Αµύνης αντιλαµβάνεται την ύπαρξη της σύγχρονης Τέχνης, την απορροφάει και την εκφράζει».
