Ένας πολύτιμος αρχαιοελληνικός αμφορέας διασώθηκε την τελευταία στιγμή από παράνομη πώληση σε γκαλερί του Λονδίνου, όταν ειδικός αρχαιολόγος αποκάλυψε ότι το αντικείμενο είχε λεηλατηθεί από αρχαιολογική ανασκαφή στην Ιταλία. Το σπάνιο αρχαιολογικό εύρημα, με εκτιμώμενη αξία 50.000 λιρών, αποσύρθηκε άμεσα από την πώληση μετά την αποκάλυψη της παράνομης προέλευσής του.

Η ανακάλυψη του λεηλατημένου αρχαιοελληνικού αμφορέα

Η Gallery Kallos στο Mayfair του Λονδίνου αναγκάστηκε να αποσύρει από την πώληση έναν εξαιρετικά σπάνιο μελανόμορφο αρχαιοελληνικό αμφορέα, κατασκευασμένο περίπου το 550 π.Χ. Η απόσυρση έγινε αφού ο Observer επικοινώνησε με την γκαλερί σχετικά με ανησυχίες που εξέφρασε κορυφαίος ειδικός στο παράνομο εμπόριο αρχαιοτήτων.

Ο Δρ Χρήστος Τσιρογιάννης, αρχαιολόγος και κορυφαίος ειδικός σε λεηλατημένες αρχαιότητες, εντόπισε τον αμφορέα όταν η γκαλερί τον παρουσίασε τον περασμένο μήνα στην έκθεση Tefaf Maastricht, μία από τις σημαντικότερες εκθέσεις τέχνης και αντίκες παγκοσμίως. Ο Τσιρογιάννης κατάφερε να συνδέσει το αντικείμενο με φωτογραφία που έδειχνε τον ίδιο αμφορέα στα χέρια του Τζιάκομο Μέντιτσι, ο οποίος είχε καταδικαστεί στην Ιταλία το 2004 για εμπορία κλεμμένων αρχαιοτήτων.

Τα χαρακτηριστικά του αρχαιολογικού ευρήματος


Ο αρχαιοελληνικός αμφορέας, με ύψος 23,6 εκατοστά, είναι ένα εντυπωσιακό δείγμα αρχαίας ελληνικής τέχνης. Πρόκειται για ένα βάζο με δύο λαβές και στενό λαιμό, διακοσμημένο με σφίγγες, ένα κριάρι και ένα λιοντάρι. Το αριστουργηματικό αυτό έργο αποδίδεται στον καλλιτέχνη που είναι γνωστός μόνο ως "Ζωγράφος του Φινέα", γεγονός που αυξάνει την ιστορική και καλλιτεχνική του αξία.

Η Gallery Kallos, που ιδρύθηκε το 2014 από τον βαρόνο Lorne Thyssen-Bornemisza, παρείχε ιστορικό συλλογής που χρονολογείται μόλις από το 1986. Αυτό το περιορισμένο ιστορικό προέλευσης δημιούργησε υποψίες στον Δρ Τσιρογιάννη ότι ο αμφορέας πιθανότατα προερχόταν από παράνομη ανασκαφή στην Ιταλία.

Ο ρόλος του Έλληνα ειδικού στην καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης αρχαιοτήτων


Ο Δρ Χρήστος Τσιρογιάννης, συνεργάτης λέκτορας αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, διευθύνει την έρευνα παράνομης διακίνησης αρχαιοτήτων για τις απειλές κατά της πολιτιστικής κληρονομιάς στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο στην Κέρκυρα.

Ο αείμνηστος Paolo Giorgio Ferri, Ιταλός εισαγγελέας που καταδίωξε διακινητές κλεμμένων αρχαιοτήτων, του έδωσε πρόσβαση σε χιλιάδες φωτογραφίες και αρχειακό υλικό που κατασχέθηκαν σε αστυνομικές επιδρομές.

Τα τελευταία 19 χρόνια, ο Τσιρογιάννης έχει εντοπίσει περισσότερες από 1.700 λεηλατημένες αρχαιότητες, συμβάλλοντας καθοριστικά στον επαναπατρισμό τους σε 15 διαφορετικές χώρες. Μεταξύ των σημαντικών του επιτυχιών περιλαμβάνονται:

  • Ένα αρχαιοελληνικό χάλκινο άλογο που ο οίκος Sotheby's της Νέας Υόρκης σκόπευε να δημοπρατήσει το 2018
  • Αρχαία ελληνικά αγγεία που αποσύρθηκαν από δημοπρασία του οίκου Christie's πέρυσι
  • Πολυάριθμα αρχαιολογικά ευρήματα που επεστράφησαν στις χώρες προέλευσής τους

Η αντίδραση της γκαλερί του Λονδίνου και η σημασία της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς


Η Madeleine Perridge, διευθύντρια της Gallery Kallos στο Λονδίνο, δήλωσε: "Κάνουμε κάθε προσπάθεια για να πραγματοποιούμε τη δέουσα επιμέλεια και να δημοσιεύουμε όλο το ιστορικό συλλογών και δημοσιεύσεων που είναι γνωστό σε εμάς... Το εν λόγω έργο τέχνης αφαιρέθηκε αμέσως από την πώληση εν αναμονή συμβουλών από τις αρμόδιες αρχές."

Ο Τσιρογιάννης έχει επανειλημμένα επισημάνει ότι οι οίκοι δημοπρασιών και οι έμποροι τέχνης συχνά δεν πραγματοποιούν επαρκείς ελέγχους με τις ελληνικές και ιταλικές αρχές και έχει επικρίνει την αποτυχία τους να αποκαλύψουν το πλήρες ιστορικό προέλευσης των αντικειμένων που διαθέτουν προς πώληση.

Η περίπτωση του αρχαιοελληνικού αμφορέα αναδεικνύει τη συνεχιζόμενη πρόκληση της προστασίας της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς από το παράνομο εμπόριο αρχαιοτήτων και τονίζει τη σημασία της διεθνούς συνεργασίας για την καταπολέμηση αυτού του φαινομένου.

*Φωτογραφία: Ευγενική προσφορά του Δρ .Χρήστου Τσιρογιάννη