“Αλληλογραφία κύκλος Α” είναι ο τίτλος της πρώτης συλλογής τραγουδιών της συνθέτριας Αρετής Κοκκίνου σε ποίηση Κώστα Καρτελιά. Ηγνωστή καλλιτέχνης εμπνεόμενη από τους στίχους του ποιητή καταθέτει τον πρώτο κύκλο της Αλληλο-γραφίας τους, που αποτελείται από οκτώ τραγούδια. Οι δυο καλλιτέχνες μιλούν σήμερα στα parapolitika.gr αποκαλύπτωντας λεπτομέρειες για τη συνεργασία τους.


Δεν είναι η πρώτη σας συνεργασία αλλά μάλλον άλλη μία ευτυχής συγκυρία…

Κ. Καρτελιάς: Έχω την αίσθηση ότι αν οι συνεργασίες δεν είναι προϊόν συμπτώσεων ή τυχαίων γεγονότων κρύβουν μέσα τους σκοπούς ή ιδιοτέλειες. Είναι κάτι σαν τους γάμους, όπως λέμε “Παντρευτήκατε από έρωτα ή από προξενιό”. Σίγουρα προτιμώ να παντρεύομαι από έρωτα.

Α. Κοκκίνου: Εγώ για τη δημιουργική μας σχέση με τον Κώστα μπορώ να πω ότι και έτυχε και πέτυχε. Είναι ευτυχής συγκυρία για ένα συνθέτη να έχει στη διάθεσή του στίχους που τον συγκινούν και τον εμπνέουν. Η χώρα που γεννηθήκαμε μπορεί “να τρώει τα παιδιά της” αλλά έχει να επιδείξει μοναδικό πλούτο στιχουργικό και ποιητικό και σήμερα.

Μουσική και ποίηση. Πως μπορούν να επιδράσουν καταλυτικά κι όχι ανώφελα στον ακροατή;

Κ. Καρτελιάς: Η γιαγιά μου, θυμάμαι, έλεγε: “Για έναν καλό λόγο ζούμε”. Είναι σημαντικό πράγμα στα δύσκολα να ακούς δυο λόγια παρηγοριάς, δυο λόγια που μπορούν να συντροφεύουν και να καταπραΰνουν τον πόνο από τις δυσκολίες της ζωής, αλλά είναι εξίσου σημαντικό να μοιράζεσαι τη χαρά σου και να έχεις κάποιον να μπορεί να την καταλαβαίνει και να στην επιστρέφει με μεγαλύτερη ένταση. Με αυτή την έννοια το τραγούδι και στα δύσκολα και στα χαρούμενα της ζωής μας συντροφεύει. Και μιλάω για το τραγούδι θεωρώντας ότι εμπεριέχει την ποίηση, γιατί το τραγούδι είναι και λόγια, εφόσον χωρίς αυτά δεν μιλάμε για τραγούδι αλλά για μουσική μόνο.

Α. Κοκκίνου: Η επίδραση των Γραμμάτων και των Τεχνών, όπως και πολλά άλλα πράγματα, προϋποθέτουν ένα κατάλληλο συνδυασμό δημιουργού και αποδέκτη. Όταν οι συνθήκες είναι τέτοιες που το έργο και ο κόσμος στον οποίο απευθύνεται συντονιστούν, έχουμε την καταλυτική επίδραση της Τέχνης που αναφέρετε, τόσο ατομικά, όσο και συλλογικά. Αυτό συμβαίνει εξ' ορισμού με τις λαϊκές μουσικές. Πιστεύω ότι ακόμα και αριστουργήματα μπορεί σε λάθος τόπο και χρόνο να πάνε στα αζήτητα. Όσον αφορά το συνδυασμό ποίησης και μουσικής, για μένα ο συνθέτης είναι αυτός που οφείλει να υπηρετήσει το λόγο που θα επιλέξει να μελοποιήσει ώστε το τραγούδι να δημιουργήσει άμεσες εικόνες και συναισθήματα.

Κυρία Κοκκίνου μιλήστε μας και για τις συνθέσεις σας που «ντύνουν» θεατρικές παραστάσεις

Το θέατρο είναι μια όμορφη περιπέτεια. Εκεί η μουσική είναι ένα από τα πολλά συστατικά του υπέροχου πονήματος που λέγεται θεατρική παράσταση, τόσο επίπονο και τόσο υπέροχα εφήμερο. Ήταν όνειρο νεανικό η ενασχόλησή μου με το θέατρο και τελικά ευτύχησα να γράψω μουσική σε αρκετές θεατρικές παραστάσεις , σε πολλές από τις οποίες συμμετείχα και επί σκηνής. Μόλις συμπληρώθηκαν οι χειμερινές παραστάσεις του έργου “Μην περάσεις το ποτάμι” στο θέατρο Αλκμήνη (της Βέρας Βασιλείου-Πέτσα σε θεατρική προσαρμογή του Βασίλη Φλώρου και σκηνοθεσία της Κατερίνας Μαντέλη) με σπουδαίους ηθοποιούς.

Κύριε Καρτελιά, είναι τόσες πολλές και τόσο σπουδαίες οι κορυφαίες συνεργασίες σας αλλά επιτρέψτε μου να σταθώ σε εκείνη με το Μίκη Θεοδωράκη. Ποιο είναι το αποτύπωμα που άφησε στην ύπαρξή σας;


Έτσι όπως αντιλαμβάνομαι εγώ την ερώτησή σας, έχει δύο όψεις. Το ένα αποτύπωμα, είναι αυτό που αντιλαμβανόμαστε όλοι, ως εξαργυρώσιμη αξία που δίνει το κύρος μιας τέτοιας υπογραφής στην ταυτότητά μας...
Στο βιογραφικό μας. Η άλλη όψη είναι αυτή που πάλι αντιλαμβανόμαστε όλοι, ως σπουδή δίπλα σε ένα τέτοιο μέγεθος πού φτάνει στο Μέγα. Το μέγα του Ευριπίδη,του Σοφοκλή, του Ελύτη, του Σεφέρη, του Άρη του Παναγούλη, του Μουστακλή, του Λαμπράκη... Της Ελλάδας... Ένα αποτύπωμα δηλαδή που το μόνο πράγμα που δεν μπορείς είναι να μιλήσεις για αυτό...

Η «Αλληλογραφία» θα συνεχιστεί;

Κ. Καρτελιάς : Όσο υπάρχει η ανάγκη της επικοινωνίας ανάμεσα στον αποστολέα και τον αποδέκτη και αντίστροφα η συνέχεια είναι αναπόφευκτη.
Α. Κοκκίνου: Είναι τόσα πολλά τα τραγούδια μας που δεν είναι δυνατόν να μη συνεχίσουμε. Τα τραγούδια-”παιδιά μας” έχουν γεννηθεί και ζητούν να βγουν στο φως. O πρώτος κύκλος τραγουδιέται από το Νίκο Ανδρουλάκη, το Γιάννη Λεκόπουλο, την Ελένη Καρτελιά. Υπάρχει και η όμορφη συμμετοχή της νεαρής ηθοποιού Μαριάνθης Κοσκινά και έπεται συνέχεια σημαντικών ερμηνευτών.

Πιστεύετε ότι η σημερινή γενιά έχει τις ίδιες ανάγκες από ένα τραγούδι που είχε η προηγούμενη ή η προ-προηγούμενη;

Κ. Καρτελιάς : Έχω την αίσθηση ότι μετά την εισβολή της εικόνας στην ζωή των ανθρώπων και ιδιαίτερα των νέων, έχει αλλάξει αυτή η σχέση. Οι νέοι σήμερα έχουν εύκολη πρόσβαση στην εικόνα, ενώ οι προηγούμενες γενιές έπρεπε να φτιάξουν εικόνες μέσα από το λόγο και τη μουσική. Φανταστείτε ότι η προηγούμενη γενιά, π.χ., άκουγε ένα έργο από ένα δίσκο από το ραδιόφωνο. Σήμερα όλα τα τραγούδια συνοδεύονται από εικόνες που σου επιβάλλουν μία αντίληψη ενώ σου στερούν τη δυνατότητα να φτιάξεις τις δικές σου εικόνες. Με αυτή την έννοια οι άνθρωποι παλαιότερα ήταν συνδημιουργοί, ενώ τώρα είναι περισσότερο καταναλωτές.
Α. Κοκκίνου: Το τραγούδι το έχει και θα το έχει ανάγκη ο κόσμος. Οι ανάγκες και οι τρόποι έκφρασης έχουν αλλάξει γιατί και η ζωή έχει αλλάξει. Αλλά με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο το τραγούδι και η μουσική θα είναι πάντα εκεί, άλλοτε στο προσκήνιο και άλλοτε κρυμμένο διαμάντι που πρέπει να ανακαλυφθεί.