Η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη όταν μιλάει δεν κρύβει τίποτα. Είναι καθαρός ουρανός. Καλλιτέχνις υψηλού επιπέδου. Μια επαγγελματίας της πρώτης γραμμής. Η ευγένεια και το ήθος της την καθιστούν μια κυρία της Τέχνης με Κ κεφαλαίο. Λίγο πριν κατέβει στην Επίδαυρο με τους «Πέρσες» του Αισχύλου, την Παρασκευή 11 και το Σάββατο 12 Αυγούστου, μας άνοιξε την καρδιά της σε μια συνέντευξη που δεν ήθελα να τελειώσει. Οσο μου μιλούσε, τοποθετούσε τις λέξεις τόσο ιδανικά τη μια δίπλα στην άλλη, που το μυαλό έφευγε, ηρεμούσε. Ηθελα να μείνω λίγο ακόμα, να περπατήσουμε μαζί δίπλα στη θάλασσα χωρίς παπούτσια, όπως γίνεται στα σίριαλ. «Με καλεί το καθήκον», μου είπε ευγενικά και σκέφτηκα πως είναι ευτύχημα που υπάρχουν ακόμα στην Ελλάδα τέτοιοι καλλιτέχνες…

Τι μας διδάσκει μετά από τόσους αιώνες το σπουδαιότερο αντιπολεμικό έργο του Αισχύλου;


Οι «Πέρσες» είναι ένα από τα μεγαλύτερα και πλέον διαχρονικά και πανανθρώπινα ποιητικά κείμενα που έχουν γραφτεί ποτέ και τα θέματά του είναι πολλά. Μιλάει για την Υβρι, ως παθογένεια κάθε απόλυτης και αυταρχικής εξουσίας, και για τα ολέθρια αποτελέσματά της στις ζωές των υποταγμένων και άβουλων υπηκόων της. Εξαίρει την απίστευτη δύναμη την οποία προσδίδουν ακόμα και σε ένα μικρό σύνολο ανθρώπων το ελεύθερο πνεύμα, η ενότητα και η προσήλωση σε ένα κοινό ιδανικό. Πιστεύει ότι υπάρχει ένα σύμπαν δικαιοσύνης που εγγυάται την παγκόσμια αρμονία και τιμωρεί κάθε αλαζονική προσβολή του ηθικού μέτρου. Κι, ακόμα, μας δείχνει την τραγική μοίρα όσων εμπλέκονται στον παραλογισμό του πολέμου και το αβάσταχτο κόστος σε απώλειες, θανάτους, απελπισία και σπαραγμό.


Εσείς πιστεύετε στο δίπτυχο «Υβρις – τιμωρία»; Αν κάποιος υπερβεί τα ηθικά όρια, τιμωρείται;


Θα ήθελα να πιστεύω στην ύπαρξη αυτού του διπτύχου. Για να εκφράσω μια ουτοπική ευχή, θα ήθελα να υπάρχει ένα ηθικό σύστημα που να προλαβαίνει το κακό εν τη γενέσει του. Η Ιστορία είναι γεμάτη από παραδείγματα ανθρώπων που πλήρωσαν με οδυνηρή πτώση την εγκληματική πορεία της ανόδου τους. Δυστυχώς, όμως, υπάρχουν και άπειρες περιπτώσεις ανθρώπων που διέφυγαν την τιμωρία, πράγμα που μας κάνει να χάνουμε την πίστη μας στην ύπαρξη αυτής της δικαιοσύνης, τουλάχιστον σε ορατό επίπεδο.


Τι σας δυσκόλεψε και τι σας γοήτευσε στον ρόλο της Ατοσσας;


Η Ατοσσα, όπως και κάθε μεγάλος ρόλος του αρχαίου δράματος, είναι ένας ρόλος πολυεπίπεδος και εξαιρετικά δύσκολος στην απόδοσή του. Το πιο δύσκολο για μένα είναι το να βρω τη σωστή δοσολογία των υποκριτικών μου επιλογών, ώστε να αναδειχθούν κατά το δυνατόν όλα τα στοιχεία που τον συνθέτουν και να τονιστούν αυτά στα οποία δίνει έμφαση η σκηνοθετική γραμμή. Εν προκειμένω, έχουμε να κάνουμε με τη βασίλισσα της τεράστιας περσικής αυτοκρατορίας, που αντικαθιστά τον γιο της στην άσκηση της εξουσίας, άρα είναι μια επιβλητική πολιτική φυσιογνωμία, με πυγμή ένα πρόσωπο που έχει ζήσει μέσα σε αμύθητα πλούτη, συσσωρευμένα από τους επεκτατικούς πολέμους και τη βαριά φορολόγηση των υπόδουλων λαών. Τώρα, όμως, μπαίνει στη σκηνή εκφράζοντας τον κόσμο του υποσυνειδήτου, τη βαθιά της αγωνία για την τύχη αυτού του πλούτου, για τη ζωή του γιου της, αλλά και για τη διατήρησή του στην εξουσία, σε περίπτωση που ηττηθεί και επιβιώσει. Το ότι όλα αυτά τα συχνά αντικρουόμενα και αντιφατικά στοιχεία καλούμαι να τα ισορροπήσω στην κόψη του ξυραφιού είναι αυτό που με δυσκολεύει περισσότερο, αλλά και με γοητεύει ταυτόχρονα.

Στο έργο η δεσποτική μοναρχία των Περσών τυραννά τους πολίτες. Ποιοι πιστεύετε πως είναι οι σύγχρονοι τύραννοι, που ταλαιπωρούν τον σημερινό πολίτη;

Ολες οι σύγχρονες μορφές εξουσίας. Οι ισχυροί της οικονομίας που κινούν τα νήματα της τύχης όλων μαςαγορές, τραπεζίτες, χρηματιστές, πολυεθνικές εταιρείες, έμποροι όπλων, κυβερνήσεις-ανδρείκελακαι που μπροστά στα τεράστια συμφέροντά τους οι ανθρώπινες ζωές και τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι μηδαμινής αξίας.

Ποιες δυσκολίες συναντήσατε στην καριέρα σας;

Η μεγαλύτερη δυσκολία από όλες είναι το να προσπαθείς να κάνεις Τέχνη σύμφωνα με τα όνειρά σου μέσα στις ασφυκτικές συνθήκες βιοπορισμού κυρίως στην Ελλάδα της κρίσης. Το να συνδυάσεις δηλαδή τα ασυνδύαστα. Εκεί, κάποιες φορές επέλεξα τις βαθιές καλλιτεχνικές μου ανάγκες και το πλήρωσα με ματωμένες τσέπες κι άλλοτε αναγκάστηκα να επιλέξω την επιβίωσή μου και το πλήρωσα με στρες και κατάθλιψη. Μια άλλη τεράστια δυσκολία είναι το να δίνεις ασταμάτητα, καθημερινά, χειμώνα-καλοκαίρι, ρόλο με τον ρόλο, επί δεκαετίες, τη μάχη ενάντια στον ίδιο τον εαυτό σου και τις φυσικές σου αντοχές, ώστε να καταφέρεις να αντεπεξέλθεις για άλλη μία φορά, να αρέσει η παράσταση, να αισθανθείς τη χαρά ότι δεν πήγε χαμένος ο κόπος σου. Κι αυτό δεν ξεπερνιέται εύκολα. Είναι πολλές οι φορές που σε παίρνει από κάτω. Απλώς σφίγγεις τα δόντια και προσπαθείς να πας παρακάτω.


Πώς έχετε καταφέρει να αποφύγετε την αλαζονεία, που πολλές φορές συνοδεύει τη δόξα;


Η αλαζονεία είναι λέξη ακατανόητη για μένα. Ανεπίτρεπτη. Δεν καταλαβαίνω πώς γίνεται να ασχολούμαστε με την Τέχνηόπου για να δημιουργήσεις πρέπει να είσαι ταπεινός και να έχεις επίγνωση της ταπεινότητάς σουκαι να μιλάμε για αλαζονεία. Για να καταλήξω: για μένα η αλαζονεία δεν είναι απλώς συνώνυμο της Υβρεως. Είναι συνώνυμο της ανοησίας.


info: Σκηνοθεσία: Αρης Μπινιάρης. Ερμηνεύουν: Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Χάρης Χαραλάμπους, Νίκος Ψαρράς, Αντώνης Μυριαγκός. Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου.